Μητρότητα: Τι ορίζει ο νόμος και τι δικαιούσαι

Ερευνά και σχολιάζει η Βέρα Σιατερλή

Με την ανάδειξη του θέματος της εγκύου υπαλλήλου από το Ηράκλειο η οποία κατήγγειλε στην Επιθεώρηση Εργασίας ότι δέχτηκε απειλές να ρίξει το παιδί της προκειμένου να συνεχίσει να δουλεύει, καταγράφουμε αρχικά την επικαιροποιημένη, ισχύουσα νομοθεσία και επανερχόμαστε στις παροχές λόγω μητρότητας με πολύ αναλυτικό τρόπο και τους αριθμούς των αποφάσεων, άρθρων, νόμων και ΦΕΚ για να μπορείτε να τους χρησιμοποιήσετε όταν συζητάτε με την εργοδοσία.

Δυστυχώς την κρατική κοινωνική πολιτική υπέρ των εγκύων οι μνημονιακές κυβερνήσεις την μετακύλισαν ως ευθύνη των εργοδοτών με την πρόθεση του περιορισμού του κόστους στο κράτος. Επειδή όμως η εργοδοσία συνηθίζει να ξεζουμίζει τις εργαζόμενες, καταλήγει να αποφεύγει προσλήψεις με αποτέλεσμα οι νέες κοπέλες να μένουν άνεργες… τι κέρδισε τελικά αυτό το κράτος; Οι πολιτικές αυτής της σκληρής λιτότητας στέφθηκαν με εξαθλίωση των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων πολλαπλασιάζοντας τις άνεργες, τις ανασφάλιστες, και με την κάθετη πτώση των ήδη χαμηλών δεικτών γεννήσεων που σημαίνει ότι μια γυναίκα δεν μπορεί να κάνει όσα παιδιά επιθυμεί, για να μην αναφερθούμε στο πνίξιμο των ονείρων και το κάψιμο αυτής και της επόμενης γενιάς.

Παραθέτουμε διεξοδικά τη νομοθεσία:

Προσλήψεις

Βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, ένας εργοδότης δεν μπορεί να μην σας προσλάβει επειδή είστε έγκυος. Η προστασία από την καταγγελία της σύμβασης ή σχέσης εργασίας ισχύει τόσο έναντι του εργοδότη, στον οποίο η τεκούσα προσλαμβάνεται, χωρίς να έχει προηγουμένως απασχοληθεί αλλού, πριν συμπληρώσει δεκαοκτώ (18) μήνες από τον τοκετό ή το μεγαλύτερο χρόνο που προβλέπεται στην παρούσα, όσο και έναντι του νέου εργοδότη, στον οποίο η τεκούσα προσλαμβάνεται και μέχρι τη συμπλήρωση των 18 μηνών (εφόσον βέβαια ανταποκρίνεται σε όλα τα κριτήρια πρόσληψης). (ΦΕΚ 170/ 5-8-2011 και έναντι του νέου εργοδότη) Επίσης, είναι παράνομο να σας ρωτήσει αν σκοπεύετε να κάνετε παιδί όπως και να σας ζητήσει να υπογράψετε ότι δεν θα κάνετε παιδί για όσο καιρό θα είστε υπάλληλός του. Βέβαια ξέρουμε πολύ καλά ότι στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, όμως καλό είναι να ξέρουμε τουλάχιστον τι ισχύει στη νομοθεσία.

Απολύσεις

Ο εργοδότης δεν μπορεί να σας απολύσει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς και για διάστημα ενός έτους μετά τον τοκετό.

Σύμφωνα με το άρθρο 36 του Ν. 3996/2011 «Αναμόρφωση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας, ρυθμίσεις θεμάτων Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλες διατάξεις” (ΦΕΚ 170/ 5-8-2011) το οποίο αντικατέστησε την παρ. 1 του άρθρου 15 του Ν. 1483/1984 (Α΄ 153)….. «Απαγορεύεται και είναι απόλυτα άκυρη η καταγγελία της σύμβασης ή σχέσης εργασίας εργαζόμενης από τον εργοδότη της, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της όσο και για το χρονικό διάστημα δεκαοκτώ (18) μηνών μετά τον τοκετό ή κατά την απουσία της για μεγαλύτερο χρόνο, λόγω ασθένειας που οφείλεται στην κύηση ή τον τοκετό, εκτός εάν υπάρχει σπουδαίος λόγος για καταγγελία. Ακόμη στην περίπτωση που μία γυναίκα προσλήφθηκε δοκιμαστικά και γνωστοποίησε την εγκυμοσύνη της στον εργοδότη μετά από απόφαση μείωσης του προσωπικού λόγω λειτουργικών αναγκών, η υπάλληλος γνώριζε την εγκυμοσύνη πριν προσληφθεί και το απέκρυψε τότε η απόλυση είναι έγκυρη Άρθρο 15 του Ν. 1483/84.

Ως σπουδαίος λόγος δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ενδεχόμενη μείωση της απόδοσης στην εργασία της εγκύου που οφείλεται στην εγκυμοσύνη.»

Δηλαδή δεν αποτελούν αιτίες απολύσεως τυχόν αναρρωτικές άδειες για επιπλοκές της εγκυμοσύνης. Και βεβαίως η μείωση της απόδοσής σας μετά την επιστροφή στην εργασία, δεν αποτελεί αιτία απολύσεως. Όλα αυτά βάσει νομοθεσίας. Στην ουσία, αν κάποιος εργοδότης σας απολύσει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή πριν τη συμπλήρωση ενός έτους από τον τοκετό, μπορείτε να προβείτε σε καταγγελία καθώς μία τέτοια απόλυση θεωρείται άκυρη. Συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις που οι εργοδότες απολύουν έγκυο, φροντίζουν να την αποζημιώσουν για όλο το διάστημα που τυπικά δεν μπορούν να την απολύσουν.

Ότι οι εγκυμονούσες αποκρύπτουν το γεγονός επειδή ΚΑΝΕΙΣ εργοδότης δεν πρόκειται να τις προσλάβει, είναι ο κανόνας. Η μη πρόσληψη βεβαίως γίνεται για διαφορετικούς της εγκυμοσύνης λόγους. ( Ο κανόνας μπορεί να έχει και εξαιρέσεις, εμείς δεν γνωρίζουμε καμία). Αλλά αυτό είναι νομιμοφανής πρακτική και όχι νόμιμη. Η εκ των υστέρων επίκληση εγκυμοσύνης δεν γίνεται, αλλά και η εκ των υστέρων επίκληση άλλων σοβαρών αιτιών, είναι εξαιρετικά δύσκολη. Η επίκληση εγκυμοσύνης ( είτε έχει αποκρυβεί είτε όχι ) λοιπόν είναι πάντα αιτία ακύρωσης της απόλυσης.

1. …η απαγόρευση της καταγγελίας ισχύει ανεξαρτήτως της γνώσεως του εργοδότου περί εγκυμοσύνης ΑΠ 1291/88 -ΔΕΝ 1989 σελ.988)

2. …και ανεξαρτήτως της γνώσεως ακόμη και της ιδίας της εγκύου (Μον.Πρωτ.Θηβών 117/93 ΔΕΝ 1995 σελ.1199)

3. Βάση της ΑΠ 245/2002 …δεν υπάρχει κατά νόμον καθήκον της εργαζόμενης να αποκαλύψει στον εργοδότη την εγκυμοσύνη της

4. …η καταγγελία συμβάσεως εγκύου δικαιολογείται πλήρως κατά τη καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη και επομένως είναι έγκυρη παρά τη κυοφορία της μισθωτού εφ’ όσον για την καταγγελία αυτή συντρέχει σπουδαίος λόγος.

[ Παράδειγμα δεδικασμένου σπουδαίου λόγου: λόγος συνιστάμενος στη διακοπή λειτουργίας της επιχείρησης ή (συγκεκριμένου) υποκαταστήματος με επακόλουθο να εκλείψει το αντικείμενο της εργασίας της εργαζόμενης Απόφαση του Εφετείου Θεσσαλ/κης 47/91 (ΔΕΝ 1993 σελ.837)

Εδώ θα ήθελα να τονίσω ότι όποια είναι έγκυος και αποφασίσει να ξεκινήσει έναν αγώνα δικαίωσης (αν και εφόσον δεν ευοδωθεί η προσωρινή διαταγή ή η καταγγελία στην Επιθεώρηση Εργασίας ) , τα υπόλοιπα είναι μία εξαιρετικά χρονοβόρα και ψυχοφθόρα διαδικασία και τείνουν να σε εξαντλήσουν οικονομικά. Όποια τα αντέχει ας προχωρήσει και είναι σίγουρα ότι θα δικαιωθεί.

Μία έγκυος εργαζόμενη μπορεί να απολυθεί για σπουδαίο λόγο, δηλαδή για μη συμμόρφωση προς τις οδηγίες του εργοδότη, αμέλεια εκ μέρους της εκτέλεσης και επανειλημμένη εγκατάλειψη της εργασίας της. Δεν μπορεί να θεωρηθεί ως σπουδαίος λόγος η ενδεχόμενη μείωση της απόδοσης της εγκύου που οφείλεται στην εγκυμοσύνη.

Γονικές άδειες

Εφόσον έχετε συμπληρώσει ένα χρόνο εργασίας στον ίδιο εργοδότη, δικαιούστε να ζητήσετε άδεια άνευ αποδοχών που μπορεί να φτάσει τους 3.5 μήνες. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών αδείας, ο εργοδότης δεν υποχρεούται να σας καλύψει ασφαλιστικά.

Μετά την επιστροφή σας στην εργασία, δικαιούστε να επανέλθετε στην ίδια ή παρόμοια θέση. Είναι παράνομο να σας απασχολήσουν σε κατώτερη θέση από αυτήν που είχατε πριν απουσιάσετε. Επίσης, δεν μπορεί να σας γίνει μείωση μισθού.

Επίσης, οι γονείς δικαιούνται 2 εργάσιμες ημέρες άδεια με αποδοχές, για την παρακολούθηση των σχολικών επιδόσεων των παιδιών τους.

Ο πατέρας

Ο πατέρας δικαιούται άδεια 2 εργασίμων ημερών λόγω του τοκετού ώστε να είναι μαζί με τη μαμά αυτές τις πρώτες δύσκολες ημέρες. Πρακτική συμβουλή: ο πατέρας ας κρατήσει λίγες ημέρες από την καλοκαιρινή του άδεια για τον τοκετό ώστε να μπορεί να μείνει μαζί σας στο σπίτι και να σας βοηθήσει μέχρι να μπείτε σε «ρυθμούς» με το νεογέννητο που είναι πολύ απαιτητικό τον πρώτο καιρό.

Παροχές μητρότητας

To ΙΚΑ-ΕΤΑΜ επιδοτεί τις άμεσα ασφαλισμένες για 56 ημέρες πριν το τοκετό και 63 ημέρες μετά τον τοκετό. Για να τύχουν αυτών των επιδομάτων πρέπει να έχουν συμπληρώσει 200 ημέρες εργασίας στην ασφάλιση τα δύο προηγούμενα χρόνια από την πιθανή ή την πραγματική ημέρα τοκετού και να μην εργάζονται κατά τον χρόνο της επιδότησης. Τα απαιτούμενα δικαιολογητικά είναι τα εξής: 1. Ασφαλιστικά βιβλιάρια των δύο τελευταίων ετών ή βεβαίωση εργοδότη επικυρωμένη από το Υποκατάστημα ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, το οποίο ελέγχει τον εργοδότη. 2. Βιβλιάριο υγείας (ατομικό, οικογενειακό) 3. Βεβαίωση του γυναικολόγου του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για την πιθανή ημέρα τοκετού 4. . Δήλωση από τον εργοδότη ότι σταμάτησε να εργάζεται – Δήλωση δική της για την ημέρα διακοπής (χορηγείται έντυπο από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ).

Επίσης με τις διατάξεις του άρθρου 35 του Ν.2676/99, προβλέπεται ότι πρόσωπα που ασφαλίστηκαν διαδοχικά σε περισσότερους από έναν φορείς ή κλάδους ασθένειας αρμοδιότητας Γ.Γ.Κ.Α που χορηγούν επιδόματα μητρότητας δικαιούνται των επιδομάτων αυτών από του φορέα στην ασφάλιση του οποίου επήλθε ο ασφαλιστικός κίνδυνος, εφόσον η άμεσα ασφ/νη έχει συμπληρώσει τις απαιτούμενες από την νομοθεσία του τελευταίου φορέα προϋποθέσεις, με συνυπολογισμό του χρόνου ασφάλισης και των άλλων φορέων.

Τα επιδόματα μητρότητας καταβάλλονται εξολοκλήρου από τον Οργανισμό στην ασφάλιση του οποίου επήλθε ο τοκετός, σύμφωνα με την νομοθεσία του, χωρίς τη συμμετοχή των άλλων φορέων στη δαπάνη επιδότησης.

Οι παραπάνω διατάξεις ισχύουν μόνο για τους οργανισμούς που χορηγούν επιδόματα μητρότητας, όπως το ΤΑΙΣΥΤ, ΤΑΤΤΑ, Ταμείο Προνοίας Δικηγόρων, ΤΑΠΕΤΕ και κατά συνέπεια, δεν μπορούν να υπολογιστούν ημέρες που πραγματοποιήθηκαν στο κλάδο ασθένειας Ασφαλιστικών Ταμείων που δεν χορηγούν επιδόματα μητρότητας, όπως π.χ. το ΤΕΒΕ.

Απαραίτητο δικαιολογητικό εκτός των άλλων, είναι και η προσκόμιση βεβαίωσης από τον προηγούμενο φορέα όπου θα αναφέρονται:

α) ο χρόνος ασφάλισης ανά μήνα και έτος, στον κλάδο ασθένειας του φορέα, καθώς και οι ακαθάριστες αποδοχές για το χρόνο αυτό, β) ότι καταβάλλει επιδόματα μητρότητας και γ) ότι δεν έχουν καταβληθεί επιδόματα μητρότητας.

Παροχή του ΕΟΠΥΥ

Η πλέον πρόσφατη κοινή υπουργική απόφαση του 2012 (ΦΕΚ 3054/2012) περί «Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας (Ε.Κ.Π.Υ.)» του ΕΟΠΥΥ ορίζει στο άρθρο 13 αυτής για το βοήθημα τοκετού, το οποίο παλαιότερα χορηγούνταν από το ΙΚΑ, πλέον όμως ως παροχή σε είδος ή παροχή αποτιμώμενη σε είδος και όχι ως παροχή αμιγώς χρηματική, πέρασε στον ΕΟΠΥΥ, τα εξής:

Μαιευτική περίθαλψη:

Ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. παρέχει στις άμεσα και έμμεσα ασφαλισμένες του μαιευτική περίθαλψη μέσω των συμβεβλημένων παρόχων υγείας, στα πλαίσια της ισχύουσας κάθε φορά νομοθεσίας και των όρων των συμβάσεων με αυτούς. Η συμμετοχή των ασφαλισμένων στα νοσήλια γίνεται με τους ίδιους όρους που αφορούν τις νοσηλείες του άρθρου 10. Σε περίπτωση τοκετού εκτός νοσηλευτικού ιδρύματος, καταβάλλεται αντί μαιευτικής περίθαλψης εφάπαξ χρηματικό βοήθημα ύψους 900 €, 1200 € για δίδυμη κύηση και 1600 € για τρίδυμη κύηση. Τοκετός θεωρείται και η γέννηση νεκρού εμβρύου άνω των 25 εβδομάδων.

Το χρηματικό βοήθημα τοκετού καταργήθηκε συνεπώς ουσιαστικά στην πράξη από το Νοέμβριο του 2012, οπότε και άρχισε να ισχύει η υπουργική απόφαση. Και αυτό γιατί πλέον το δικαιούνται μόνο γυναίκες με τοκετό εκτός νοσηλευτικού ιδρύματος.

Ειδική Παροχή Προστασίας της Μητρότητας του ΟΑΕΔ

Ασφαλισμένες στο ΙΚΑ που κάνουν χρήση της ειδικής άδειας μητρότητας 6 μηνών αφού πρώτα πάρουν τους 3,5 μήνες αδείας μετά τον τοκετό ή τη μετατρέψουν σε μειωμένο ωράριο εργασίας, δικαιούνται από τον ΟΑΕΔ το νομοθετημένο μισθό των 586 ευρώ μηνιαίως.

Την ειδική άδεια των 6 μηνών δικαιούνται οι μητέρες οι οποίες είναι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ–ΕΤΑΜ και απασχολούνται σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις του ιδιωτικού τομέα, με σχέση εξαρτημένης εργασίας, ορισμένου ή αορίστου χρόνου, με πλήρη ή μερική απασχόληση.

Η άδεια αυτή χορηγείται από τον εργοδότη, μετά τη λήξη της άδειας κυοφορίας και λοχείας ή της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο αδείας, η και της ετήσιας κανονικής άδειας, εφόσον προβλέπεται η χορήγησή της με βάση τις ετήσιες προθεσμίες. Η ασφαλισμένη δύναται, με αμετάκλητη αίτησή της, να κάνει χρήση του συνόλου ή τμήματος αυτής. Επίσης, μπορεί να διακόψει την ειδική άδεια, με έγγραφη συμφωνία του εργοδότη. Σε κάθε περίπτωση το υπόλοιπο της άδειας δεν μεταφέρεται σε άλλη χρονική περίοδο.

Συμφέρει συνεπώς τις εργαζόμενες που θέλουν να κάνουν χρήση της 6μηνης άδειας, να εξαντλήσουν πρώτα τους 3,5 μήνες αδείας μετά τη λοχεία Η ενδιαφερόμενη ασφαλισμένη πάντως πρέπει να βρίσκεται σε ενεργό εργασιακή σχέση εξηρτημένης εργασίας κατά την έναρξη της άδειας μητρότητας, ενώ κατά το διάστημα αυτό δεν μπορεί να γίνει απόλυση. H κυοφορούσα εργαζόμενη γυναίκα δικαιούται να λάβει τόσο την κανονική ετήσια άδεια A.N. 539/45, όσο και την άδεια μητρότητας.

Η δικαιούχος υποβάλλει, ή ίδια ή δι’ αντιπροσώπου, στην αρμόδια Υπηρεσία του ΟΑΕΔ, αίτηση εντός αποκλειστικής προθεσμίας 60 ημερών από τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού και λοχείας), της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας ή και της ετήσιας κανονικής άδειας. Μαζί με την αίτηση προσκομίζονται και τα απαραίτητα δικαιολογητικά, δηλαδή: α) Βεβαίωση εργοδότη από την οποία θα προκύπτει η ενεργή εργασιακή σχέση κατά την έναρξη της άδειας μητρότητας, το είδος, η μορφή, η διάρκεια της εργασιακής σχέσης, οι μηνιαίες αποδοχές, ο μέσος όρος των ωρών μερικής απασχόλησης, η ημερομηνία πρόσληψης και για συμβάσεις ορισμένου χρόνου η ημερομηνία λήξης τους, η λήψη της ετήσιας κανονικής άδειας, που ενδεχομένως χορηγήθηκε μετά την άδεια λοχείας ή της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας καθώς επίσης και ο φορέας επικουρικής της ασφάλισης και σε τι ύψος ανέρχονται οι εισφορές εργοδότη και εργαζόμενου. β) Αντίγραφο βεβαίωσης επιδόματος μητρότητας (κυοφορίας – λοχείας) από το ΙΚΑ – ΕΤΑΜ ή τον Ειδικό Λογαριασμό Ξενοδοχοϋπαλλήλων. γ) Υπεύθυνη δήλωση της δικαιούχου από την οποία αναλαμβάνει την υποχρέωση να γνωστοποιήσει εντός 8 ημερών στην Υπηρεσία του ΟΑΕΔ οποιαδήποτε μεταβολή της εργασιακής της σχέσης καθώς και τον αριθμό μητρώου ΙΚΑ και τον ΑΦΜ. δ) Αριθμό λογαριασμού (ΙΒΑΝ) Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, στον οποίο πρέπει να εμφανίζεται πρώτη η δικαιούχος.

Σε περίπτωση μερικής απασχόλησης μέχρι και 4 ώρες ημερησίως ή μέχρι 13 ημέρες το μήνα, κατά μέσο όρο στη διάρκεια του εξαμήνου που προηγείται της άδειας κυοφορίας, καταβάλλονται 295 ευρώ. Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον κλάδο σύνταξης και ασθένειας του

ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, καθώς επίσης και στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόμενου ποσού, από το οποίο ο ΟΑΕΔ παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά της ασφαλισμένης και την αποδίδει στο ΙΚΑ – ΕΤΑΜ και στο αντίστοιχο επικουρικό ταμείο, μαζί με την προβλεπόμενη εργοδοτική εισφορά που βαρύνει τον Οργανισμό. Τέλος, η παροχή διακόπτεται λόγω: Α) πρόσληψης και απασχόλησής της σε νέο εργοδότη και β) με ενδεχόμενη αίτηση διακοπής της δικαιούχου.

Συμπληρωματικές Παροχές Μητρότητας ΟΑΕΔ

Αν και άκρως απαραίτητες συχνά διαφεύγουν την προσοχή της δικαιούχου ασφαλισμένης με αποτέλεσμα να μένουν αδιεκδίκητες οι συμπληρωματικές παροχές μητρότητας του ΟΑΕΔ.

Αυτές καταρχήν καταβάλλονται σε ασφαλισμένες του Ι.Κ.Α. με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου (παρέχουν εξαρτημένη εργασία). Η καταβολή τους γίνεται σε γυναίκες που εργάζονται κατά την έναρξη της αδείας κυοφορίας, μετά τον τοκετό και εφόσον εισπράξουν το επίδομα από το Ι.Κ.Α. για την αποχή από την εργασία λόγω κυοφορίας και λοχείας. Οι παροχές μητρότητας είναι ίσες με τη διαφορά που προκύπτει αν από τις αποδοχές που καταβάλλει ο Εργοδότης αφαιρεθεί το επίδομα που κατέβαλε το Ι.Κ.Α. για το ίδιο χρονικό διάστημα. Η προθεσμία για την υποβολή σχετικής αίτησης είναι τρεις μήνες από την ημερομηνία πληρωμής από το Ι.Κ.Α.

Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη χορήγηση των παροχών αυτών συνιστούν οι κάτωθι:

1.Παροχή από το Ι.Κ.Α. επιδομάτων κυοφορίας και λοχείας. 2. Ενεργός εργασιακή σχέση κατά το χρόνο έναρξης της αποχής, λόγω, κυοφορίας ή λοχείας. Ως προς τα απαραίτητα δικαιολογητικά αυτά είναι: 1. Ασφαλιστικό βιβλιάριο ασθένειας του Ι.Κ.Α. 2. Βεβαίωση του εργοδότη. 3. Βεβαίωση του Ι.Κ.Α. για την διάρκεια της επιδότησης, το ύψος του ημερησίου επιδόματος και του συνολικού καταβληθέντος ποσού των επιδομάτων κυοφορίας και λοχείας. 4. ΙΒΑΝ λογαριασμού ΕΤΕ στον οποίο η ενδιαφερόμενη πρέπει να εμφανίζεται ως πρώτη δικαιούχος.

Άνεργες Μητέρες και Επιδόματα Μητρότητας

Τέλος οι άνεργες μητέρες (είτε είναι ή όχι επιδοτούμενες από τον ΟΑΕΔ), οι οποίες έχουν συμπληρώσει τον απαραίτητο αριθμό των 200 ενσήμων τα τελευταία 2 έτη αν έχουν θα πρέπει να προσκομίσουν σχετική βεβαίωση του ΟΑΕΔ και να το δηλώσουν στο αρμόδιο για αυτές υποκατάστημα του ΙΚΑ. Δικαιούνται να λάβουν κανονικά τα επιδόματα μητρότητας του ΙΚΑ, εκτός από τις συμπληρωματικές παροχές του ΟΑΕΔ, κάτι που προκύπτει και από την κοινή λογική, αφού πλέον δεν είναι εργαζόμενες αλλά άνεργες. Αν δεν έχουν συμπληρώσει τον απαραίτητο αριθμό ενσήμων είτε θα πρέπει να τα εξαγοράσουν είτε να επιδιώξουν να λάβουν τα επιδόματα ως έμμεσα ασφαλισμένες στους συζύγους τους είτε να απευθυνθούν ως έσχατη λύση για κάποια βοήθεια και οικονομική υποστήριξη στις υπηρεσίες κοινωνικής αλληλεγγύης και πρόνοιας της αποκεντρωμένης διοίκησης της περιοχής τους.

Εάν πρόκειται για άνεργη ανασφάλιστη μητέρα ή εργαζόμενη ανασφάλιστη μητέρα που και πάλι δε μπορεί να διεκδικήσει παροχές και επιδόματα μητρότητας από κάποιον ασφαλιστικό φορέα, το μόνο επίδομα που μπορεί να διεκδικήσει είναι το προνοιακό επίδομα μητρότητας για ανασφάλιστες μητέρες από τη Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Οι προϋποθέσεις που θα πρέπει να πληροί στην περίπτωση αυτή καταγράφονται κάτωθι:

Δικαιούται το επίδομα:

1. Κάθε άτομο που ανήκει στο γυναικείο φύλο, ανεξάρτητα από ηλικία, ιθαγένεια, φυλή ή θρησκεία (άρθρο 2 της αριθμ. 103/82 Διεθνούς Σύμβασης Εργασίας που κυρώθηκε με το Ν. 1302/82) όταν έχει τις παραπάνω προϋποθέσεις και εφόσον έχει άδεια νόμιμης παραμονής στη χώρα μας. 2. Οι εργαζόμενες ανασφάλιστες μητέρες που βρίσκονται σε κατάσταση μητρότητας και δεν έχουν το δικαίωμα να αξιώσουν τις παροχές αυτές από ασφαλιστικό φορέα. 3. Οι μητέρες που έχουν μαζί με την οικογένειά τους μηνιαίο εισόδημα 586,94 € σύμφωνα με το έγγραφο Π2Β/3904/96, του Υπουργείου Υγείας – Πρόνοιας. 4. Πρέπει να υποβάλλουν οι μητέρες τα δικαιολογητικά μέχρι τους οκτώ μήνες από την έναρξη των 42 ημερών προ του τοκετού.

Απαραίτητα δικαιολογητικά:

1) Αίτηση της ενδιαφερόμενης. 2) Υπεύθυνη Δήλωση Ν. 1599/86 ότι δεν είναι ασφαλισμένη σε κανένα ασφαλιστικό οργανισμό και διέκοψε την εργασία της -42- μέρες προ και -42- μέρες μετά τον τοκετό. 3) Ιατρική βεβαίωση από την οποία να προκύπτει η πιθανή ημερομηνία τοκετού. 4) Ληξιαρχική Πράξη γέννησης του παιδιού, η οποία θα συνοδεύεται από υπεύθυνη Δήλωση Ν. 1599/86 ότι το παιδί βρίσκεται στη ζωή. 5) Βεβαίωση του εργοδότη της για μόνιμη και τακτική εργασία χωρίς ασφαλιστική κάλυψη. 6) Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης. 7) Βεβαίωση του ασφαλιστικού φορέα του συζύγου ότι δεν την έχει ασφαλίσει. 8) Πιστοποιητικό Κοινων. Προστασίας (εκδίδεται από την Υπηρεσία). 9) Εκκαθαριστικό Εφορίας ή υπεύθυνη δήλωση θεωρημένη από την εφορία, σε περίπτωση μη υποβολής φορολογικής δήλωσης. 10) Φωτοτυπία αστυνομικής ταυτότητας.

Η άγαμη μητέρα με αναγνωρισμένο τέκνο δυστυχώς δε μπορεί να διεκδικήσει τις παροχές μητρότητας μέσω του ασφαλισμένου στο ΙΚΑ πατέρα του τέκνου της, αφού η ίδια δεν έχει την ιδιότητα της έμμεσα ασφαλισμένης. Για να ήταν έμμεσα ασφαλισμένη θα έπρεπε να συνέτρεχε στο πρόσωπό της η ιδιότητα της συζύγου, ενώ δεν αρκεί απλώς αυτή της μητέρας του αναγνωρισμένου εκτός γάμου παιδιού. Όσες γυναίκες είναι πάντως έμμεσα ασφαλισμένες διευκρινίζουμε πως διεκδικούν τις παροχές μητρότητας (αποτιμητές ή μη σε χρήμα) του ΙΚΑ, που πλέον χορηγούνται από τον ΕΟΠΥΥ, όχι όμως και τα επιδόματα μητρότητας που χορηγούνται μόνο στις άμεσα ασφαλισμένες του ταμείου.

Πηγές: Singleparent.gr, taxheaven.gr, ergasiaka-gr