Ο ρομαντισμός είναι πολιτικό θέμα

Αγαπάμε πατριαρχικά. Αγαπάμε δημοκρατικά. Αγαπάμε σαν τους καπιταλιστές. Με την αδηφάγο ανησυχία να κατακτήσουμε το αντικείμενο του έρωτα, με τη βάναυση ανησυχία, όπως αυτός που συλλέγει κυνηγημένα ζώα. Κατακτιόμαστε, γλυκαινόμαστε, συγχωνευόμαστε, χωρίζουμε, καταστρεφόμαστε αμοιβαία. Ο δικός μας τρόπος αγάπης είναι διαποτισμένος από ιδεολογία, σαν τα άλλα τα φαινόμενα τα κοινωνικά και τα πολιτικά.

Τον ρομαντικό έρωτα τον έχουμε κληρονομήσει από την αστική τάξη του 19ου αιώνα και είναι βασισμένος στον πιο αποτρόπαιο ατομικισμό. Να μας κοπανάνε με την ιδέα ότι πρέπει να ενωνόμαστε ανά δυο, το δύο δεν είναι τυχαίο. Κάτω από τη φιλοσοφία του «ο σώζων εαυτόν σωθήτω», ο πατριαρχικός ρομαντισμός διαιωνίζεται στα παραμύθια που μας λένε στα διάφορα μέσα (σινεμά, τηλεόραση, περιοδικά)

Μέσω των παραμυθιών, αποδεχόμαστε τους μύθους, τα στερεότυπα, τις τελετές και τους παραδοσιακούς ρόλους των φύλων, και ενώ καταναλώνουμε ηγεμονική ιδεολογία, περνάμε το χρόνο μας αποφεύγοντας μια πραγματικότητα που δεν μας αρέσει. Καταναλώνοντας αυτά τα ρομαντικά προϊόντα μαθαίνουμε να ονειρευόμαστε μία συγκινητική μοντέρνα ουτοπία που μας υπόσχεται την αιώνια σωτηρία και τη συζυγική ευτυχία. Αλλά μόνο για μένα και για σένα, οι υπόλοιποι να ψάξουν μόνοι τους τη ζωή τους.

Απέναντι στις θρησκευτικές, κοινωνικές και πολιτικές ουτοπίες, η ρομαντική αγάπη μάς προσφέρει μια ατομική λύση και μάς κρατάει απασχολημένους, ονειρευόμενους ευτυχισμένα «happy end». Ο ρομαντισμός είναι χρήσιμος για να αποκτήσουμε έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής, για να επικεντρωθούμε στην αναζήτηση του συντρόφου, για να αναπαραχθούμε, για να ακολουθούμε τη παράδοση και για να συνεχίζονται όλα με τον ίδιο τρόπο.

Ο πατριαρχικός ρομαντισμός χρησιμοποιείται για να συνεχίσουν όλα με τον ίδιο τρόπο. Κάποιες απολαμβάνουν τα προνόμια του φύλου τους και οι άλλες παραδίνονται στους μικρούς και απόλυτους βασιλιάδες που κυβερνούν τα σπίτια τους. Είναι χρήσιμος επίσης για να ξεχνάμε μια άσχημη μέρα, για να μας πάει σε άλλους κόσμους πιο όμορφους, για να υποφέρουμε και να είμαστε ευτυχισμένοι με ιστορίες που οι άλλοι έχουν εξιδανικεύσει, για να ξεχνάμε την σκληρή και γκρι πραγματικότητα της καθημερινότητας. Χρησιμοποιείται για να κάνουμε άφθονη χρήση των οικονομικών μέσων, χρόνου και ενέργειας στο να βρούμε το έτερόν μας ήμισυ. Στην αποτυχία μας επιθυμούμε να αλλάξουν όλα και να βρούμε τον ιδανικό μας έρωτα για να μας λατρεύει και να μας κάνει παρέα στην σκληρή καθημερινή μάχη της ζωής. Κάθε πρόβατο με το ζευγάρι του.

Είμαστε περικυκλωμένοι από ανθρώπους που μας αγαπάνε, αλλά αν δεν έχουμε σύντροφο λέμε ότι είμαστε μόνοι μας. Αυτοί που έχουν σύντροφο λένε ότι η μοναξιά που αισθάνονται είναι χειρότερη. Πολλές γυναίκες και άνδρες αλλά περισσότερο οι γυναίκες γιατί είναι ο πιο ευάλωτος κρίκος, πιστεύουν ότι ο σύντροφος τους είναι η λύση στην αβεβαιότητα, στο τρωτό, στα προσωπικά τους προβλήματα. Οι πολιτιστικές βιομηχανίες και τα μεσιτικά γραφεία μάς πουλάνε ρομαντικούς παράδεισους για να ψάχνουμε συντρόφους και να κλειδωθούμε σε ευτυχισμένες εστίες, έναν περίγυρο από ασφάλεια και βαρεμάρα που μπορεί να γίνει μια συζυγική κόλαση.

Τα σημερινά ζευγάρια συνεχίζουν να έχουν έντονα άνισες, ανισόρροπες και ιεραρχικές σχέσεις που σχεδόν όλες εξασκούν την κατανομή των ρόλων. Ετεροφυλόφιλοι/ες, λεσβίες, αμφί, γκέι …η ρομαντική αγάπη είναι το τελικό περίβλημα το οποίο περιβάλλει τον πατριαρχισμό. Ο ατομικισμός του ρομαντισμού μάς βυθίζει σε ρομαντικά όνειρα, ενώ μας αφαιρούν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες …ακόμα ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού συνεχίζει γλαρωμένο, γκρινιάζοντας στα σπίτια τους, να ονειρεύεται τον σωτήρα η τον μπλε πρίγκιπα.

Τα παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας ποτέ δεν θα προωθήσουν την ομαδική αγάπη αν δεν είναι για να μας πουλήσουν ολυμπιάδες ή μια ασφάλεια ζωής. Αν όλοι θέλαμε πάρα πολύ, το σύστημα θα κατέρρεε γιατί είναι βασισμένο στο απόθεμα των μέσων και αγαθών και όχι στην αλληλεγγύη και την ομαδική διαχείρισή του. Γι΄ αυτό, το σύστημα προτείνει να συγκεντρωνόμαστε δύο – δύο παρά είκοσι – είκοσι. Είναι πιο εύκολο να ελέγχεις δύο παρά ομάδες από άτομα που αγαπιούνται.

Το πρόβλημα με τον ρομαντικό έρωτα είναι ότι αναφερόμαστε σε αυτόν σαν να είναι ένα προσωπικό θέμα. Αν ερωτεύεσαι και υποφέρεις, αν χάνεις τον αγαπημένο η την αγαπημένη σου, αν δεν σε γεμίζει η σχέση, αν είσαι δυστυχισμένος, αν αντέχεις προσβολές και εξευτελισμούς είναι δικό σου το πρόβλημα. Ίσως σημαίνει ότι δεν έχεις καλή τύχη ή δεν διαλέγεις τους κατάλληλους ανθρώπους, σου λένε.

Αλλά το πρόβλημα δεν είναι ατομικό είναι ομαδικό. Είναι πολλά τα άτομα που υποφέρουν γιατί οι προσδοκίες τους δεν προσαρμόζονται σε αυτό που είχανε ονειρευτεί. Είτε γιατί φοβούνται να μείνουν μόνα, είτε γιατί χρειάζονται έναν άνδρα ή μια γυναίκα, είτε γιατί απογοητεύονται όταν επιβεβαιώνεται ότι το ρομαντικό δεν είναι αιώνιο, ούτε τέλειο, ούτε είναι η λύση στα δικά τους προβλήματα.

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ, και ο δικός μας πατριαρχισμός είναι ρομαντικός, παρόλο που δεν θέλουμε να μιλήσουμε γι αυτό στα φόρουμ και στις συνελεύσεις. Επίσης, οι αριστερές και οι φεμινιστικές ομάδες συνεχίζουν δεμένες στα παλιά πρότυπα τα οποία είναι ακόμα πολύ δύσκολο να αποτινάξουμε. Δημιουργούμε πολλές ομιλίες σχετικά με την ελευθερία, τη γενναιοδωρία, την ισότητα, τα δικαιώματα, την αυτονομία …αλλά στο κρεβάτι, στο σπίτι και στη δική μας καθημερινή ζωή δεν είναι τόσο εύκολο να μοιραστούμε τις σπιτικές δουλειές, να διαχειριστούμε τη ζήλια, να αποδεχτούμε τους χωρισμούς, να διαχειριστούμε τους φόβους μας, να επικοινωνούμε με ειλικρίνεια και να εκφράζουμε τα συναισθήματα μας χωρίς να μας σέρνει ο πόνος ή ο θυμός.

Δεν μας μαθαίνουν να να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα στα σχολεία, αλλά μας βομβαρδίζουν με επαναληπτικά και συναισθηματικά στερεότυπα και μας αποπλανούν για να φανταζόμαστε τη ρομαντική αγάπη μέσω ενός ετερόφυλου ζευγαριού μόνο με δυο μέλη και με πολύ διαφοροποιημένο ρόλο, ενήλικες, και στην αναπαραγωγική ζωή. Αυτό το μοντέλο δεν είναι μόνο πατριαρχικό είναι επίσης και καπιταλιστικό: Barbie-Ken, Angleina Jolie- Brad Pitt, Javier Bardem-Penelope Cruz, Letizia-Felipe…Δείχνουν να είναι επιτυχημένα ζευγάρια μυθοποιημένα από τα ροζ περιοδικά για να τα έχουμε σαν μοντέλο προς μίμηση. Είναι εύκολο τότε να καταλάβουμε γιατί δίνουμε περισσότερη σημασία στην έρευνα του δικού μας ρομαντικού παραδείσου παρά στις ομαδικές λύσεις.

Για να αλλάξουμε ή να μετατρέψουμε ή να βελτιώσουμε τον κόσμο μας πρέπει να αναφερθούμε με πολιτικό τρόπο στο θέμα του ρομαντισμού, να αναλογιστούμε την ανατρεπτική διάστασή του όταν είναι συλλογικό, και τη λειτουργία του σαν μηχανισμού ελέγχου των μαζών όταν περιορίζεται στον κόσμο του εξιδανικευμένου ρομαντισμού, ετεροκεντρικού και ετεροσεξιστικού.

Οταν γίνομαι ρομαντικη queer σκέφτομαι ότι η αληθινή αγάπη θα μπορούσε να καταστρέψει μαζί τον πατριαρχισμό και τον καπιταλισμό. Τα δίχτυα αλληλεγγύης θα μπορούσαν να εξαλείψουν τις ανισότητες, τις ιεραρχίες, τον ατομικισμό, τους ομαδικούς φόβους όσον αφορά τους «άλλους» (οι περίεργοι, οι περιθωριοποιημένοι, οι μετανάστες, οι φυλακισμένες, οι τρανς, οι πόρνες, οι ζητιάνοι, οι ξένες). Για να δημιουργήσουμε αυτά τα δίχτυα αγάπης πρέπει να μιλάμε πολύ και να δουλεύουμε πολύ. Μένει ένας ολόκληρος δρόμος να φτιάξουμε.

Πρέπει να μιλάμε για το πώς μπορούμε να μαθαίνουμε να αγαπιόμαστε καλύτερα, να έχουμε καλές και ωραίες σχέσεις, να επεκτείνουμε τη στοργή στον κόσμο και να μην επικεντρωνόμαστε μόνο σε έναν άνθρωπο. Είναι ώρα να ξεκινήσουμε να μιλάμε για αγάπη, για συναισθήματα σε χώρους στους οποίους ήταν ένα θέμα μη αναγνωρισμένο η αόρατο: στα πανεπιστήμια, στα συνέδρια, στις συνελεύσεις των κοινωνικών κινήσεων, στους συλλόγους της γειτονιάς, στα συνδικάτα, στους δρόμους, στα φόρουμ, στις διαδικτυακές κοινότητες.

Πρέπει να ανακατασκευάσουμε και να ξανασκεφτούμε την έννοια της ρομαντικής αγάπης για να φτιάξουμε σχέσεις με πιο πολύ ισότητα και διαφορετικές ιδέες.

Πρέπει να από-πατριαρχίσουμε την αγάπη, να ακυρώσουμε τις συναισθηματικές ιεραρχικές σχέσεις, να το ξαναφτιάξουμε, να τελειώνουμε με τα παραδοσιακά στερεότυπα, να διηγούμαστε άλλες ιστορίες με αλλά μοντέλα, να κτίσουμε άλλες, διαφορετικές σχέσεις βασισμένες στη καλή επαφή, τη στοργή και την ελευθερία. Είναι αναγκαίο να προτείνουμε άλλα happy end και να επεκτείνουμε την έννοια της αγάπης που σήμερα είναι περιορισμένη μόνο σε αυτούς που σχετίζονται δυο-δυο.

Τώρα περισσότερο από ποτέ, χρειάζεται να βοηθηθούμε, να δουλεύουμε ενωμένοι, να μαχόμαστε για τα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους. Για να τελειώσουμε με την ανισότητα, τις κοινωνικές φοβίες, τα μίση και τις μοναξιές, χρειαζόμαστε περισσότερη γενναιοδωρία, περισσότερη επικοινωνία, περισσότερη συνεργασία σε ομάδες. Μόνο μέσω της ομαδικής αγάπης μπορούμε να αρθρώσουμε πολιτικά την αλλαγή.

Εμπιστευόμενοι τον κόσμο, αλληλεπιδρώντας στους δρόμους, υφαίνοντας δίχτυα αλληλεγγύης και συνεργασίας, δουλεύοντας ενωμένοι για να κτίσουμε μια κοινωνία οριζόντια, με πιο πολύ ισότητα και επιείκεια. Σκεφτόμενοι και δουλεύοντας για το κοινό αγαθό είναι πιο εύκολο να προσφέρουμε και να αποδεχόμαστε, είναι πιο εύκολο να σταματήσουμε να αισθανόμαστε μόνοι μας, είναι πιο εύκολο να διαλέγεις σύντροφο με ελευθερία, έτσι θα είναι πιο εύκολο να έχουμε σχέσεις με περισσότερη ποικιλία.

Θα πρέπει να δώσουμε περισσότερο χώρο στην αγάπη, και να κτίσουμε συναισθηματικά δίκτυα για να μπορούμε να αγαπιόμαστε καλύτερα και περισσότερο.

Κείμενο της Coral Herrera Gómez

Μετάφραση María Durán Barbero

Απόδοση Αδριάνα Νικολοπούλου

haikita.blogspot.com.es