Ασημίνα Αρβανιτάκη, η Ελληνίδα Αϊνστάιν – Κορυφαία φυσικός στον κόσμο

Αλιεύει και σχολιάζει η Βέρα Σιατερλή

Η Ελληνίδα φυσικός Ασημίνα Αρβανιτάκη, η οποία θεωρείται μία από τις κορυφαίες στον κόσμο ανερχόμενες ερευνήτριες στο πεδίο της θεωρητικής Φυσικής, επιλέχθηκε να είναι η πρώτη κάτοχος της νέας έδρας «Αρίσταρχος» στο διάσημο Ινστιτούτο Perimeter στον Καναδά, το οποίο βρίσκεται στην αιχμή των αναζητήσεων στη Φυσική παγκοσμίως.
Η Αρβανιτάκη θα είναι η πρώτη γυναίκα που θα έχει ερευνητική έδρα (Stavros Niarchos Foundation Aristarchus) στο Perimeter, το οποίο ιδρύθηκε το 1999 και σήμερα θεωρείται το μεγαλύτερο και πιο προχωρημένο ερευνητικό κέντρο θεωρητικής φυσικής στον κόσμο.
Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος θα χρηματοδοτήσει με 4 εκατ. ευρώ την έρευνα της Αρβανιτάκη στο Perimeter, ενώ άλλα τόσα χρήματα θα διαθέσει στο ίδιο το καναδικό Ινστιτούτο, που ενισχύεται από τις κυβερνήσεις του Καναδά και του Οντάριο. Στόχος είναι αφενός να υποστηριχθεί η πρωτοποριακή έρευνα της Ελληνίδας φυσικού πάνω στη φύση του σύμπαντος και αφετέρου να ενισχυθούν οι δεσμοί του Ινστιτούτου με την Ελλάδα στο επίπεδο της έρευνας και της εκπαίδευσης-επιμόρφωσης νέων επιστημόνων.
Η Αρβανιτάκη άρχισε τη συνεργασία της με το Perimeter το 2014, έχοντας προηγουμένως αποφοιτήσει από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και έχοντας πάρει το διδακτορικό της από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ της Καλιφόρνια, όπου διεξήγαγε έρευνα στο Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής, σε συνεργασία με έναν άλλο διακεκριμένο Έλληνα, τον καθηγητή Σάββα Δημόπουλο. Η ίδια έχει περιγράψει το έργο της ως ευρύ και διεπιστημονικό, αναπτύσσοντας θεωρίες πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο στη Φυσική, ασχολούμενη με την υπερσυμμετρία, τη σκοτεινή ύλη, τις επιπλέον διαστάσεις κ.ά.
Αντίθετα με τη φυσική υψηλών ενεργειών που απαιτεί μεγάλους επιταχυντές όπως του CERN, για να κάνει συγκρούσεις σωματιδίων, η έρευνα της Αρβανιτάκη εστιάζει στο λεγόμενο «σύνορο ακριβείας». Πρόκειται για πειράματα που αναζητούν μια νέα Φυσική μέσω κβαντικών μετρήσεων υψηλής ακριβείας, που αποκαλύπτουν οριακές αποκλίσεις και οι οποίες δεν απαιτούν μεγάλες ερευνητικές υποδομές, αλλά μπορούν να γίνουν στο εργαστήριο.
Χρησιμοποιώντας τεχνολογίες και μεθόδους από άλλα πεδία της Φυσικής, η Αρβανιτάκη σχεδιάζει τέτοια πρωτότυπα πειράματα, που θα μπορούσαν να ανοίξουν νέους δρόμους για την κατανόηση των μυστηρίων της ύλης και του σύμπαντος. Συνοπτικά, έχει χαρακτηρίσει το έργο της ως «σωματιδιακή φυσική χωρίς επιταχυντές».
Η έδρα της Αρβανιτάκη φέρει το όνομα του Αρίσταρχου, του αρχαίου Έλληνα μαθηματικού και αστρονόμου, ο οποίος πρώτος πρότεινε το ηλιοκεντρικό μοντέλο του ηλιακού μας συστήματος.

Θλιβερή η εξάρτηση των πανεπιστημίων από τους μεγάλους ομίλους

Είναι θλιβερό να εξαρτάται ή να συναρτάται η επιστημονική έρευνα από τις δωρεές ιδιωτικών ιδρυμάτων, που φυσικά προσπαθούν να ξεπλύνουν την μεγάλη κερδοφορία τους από τις επιχειρήσεις, με τέτοιου είδους δωρεές. Είναι δε της μόδας στην Ελλάδα και όχι μόνο, οι μεγάλες επιχειρήσεις να φτιάχνουν και κάποια ιδρύματα κοινωνικά αποδεκτά, ή να συνεισφέρουν σε κοινωνικά αποδεκτούς στόχους, όπως η επιστημονική έρευνα, η οποία βέβαια ποτέ δεν ξεχνάμε ότι δεν είναι ουδέτερη. Μ’ αυτό τον τρόπο, τα κράτη απεκδύνοται των ευθυνών τους για χρηματοδότηση των πανεπιστημίων και γενικότερα της εκπαίδευσης κάθε βαθμού, και εξαρτώνται από μεγάλους ομίλους, οι οποίοι συνεισφέρουν με το αζημίωτο, είτε σε επίπεδο φορολογικών απαλλαγών, είτε σε επίπεδο δημιουργίας κοινωνικού κύρους. Μια από τις καλύτερες “επενδύσεις” για τους μεγάλους ομίλους, ένας από τους χειρότερους τρόπους ελέγχου των πανεπιστημίων, αλλά και των επιστημόνων.
Έτσι, η ικανοποίησή μας από τις επιτυχίες κάποιων γυναικών στην επιστήμη που διαβαίνουν τα ανδροκρατούμενα άβατα, όπως της Ασημίνας Αρβανιτάκη που παρουσιάζουμε εδώ, μετριάζεται από τους φόβους που γεννά η εισβολή των κεφαλαίων σε όλους τους τομείς της ζωής, κάτι που γίνεται καθημερινά πιο έντονο την εποχή του παγκοσμιοποιημένου νεοφιλελευθερισμού.

Πληροφορίες από iefimerida.gr