Παρουσιάζει η Βέρα Σιατερλή
Μέχρι τις 21 Ιουνίου διάρκεσε η έκθεση και οι εγκαταστάσεις σύγχρονων καλλιτεχνών που εγκαινιάστηκαν στις 21 Μαΐου στο Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Τράπεζας, για την Νύχτα Μουσείων από την υπεύθυνη οργάνωσης Μαρία Λεμπέση.
Η καλλιτεχνική παρουσία των γυναικών είναι συντριπτική. Εκτός από τους Παντελή Παντελόπουλο και Leeo Smutzig, οι γυναίκες εικαστικοί είναι: η Έλενα Ακύλα, Ανδριάνα Δαούτη, Μάγδα Ταμμάμ, Βούλα Φερεντίνου, Χρύσα Χουλιάρα. Ακόμη για την Νύχτα Μουσείων η Φίλια Δενδρινού παρουσίασε στο αίθριο την θεατρική αφήγηση από τη «Στην εξοχή του φεγγαριού, αχ, τα καημένα τα Άλιαστα».
ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ (αίθριο)
«Στην εξοχή του φεγγαριού, αχ, τα καημένα τα Άλιαστα».
Η ορμή της ζωής, η εμπειρία της υπαρξιακής οδύνης, η αγωνία του επέκεινα, η έννοια της μεταμόρφωσης, με την πραγματική αλλά και τη συμβολική της διάσταση, ανακαλούν μέσα στην ιστόρηση τόσο τους φεγγαρικούς θεούς του αρχαίου κόσμου όσο και το αρχέγονο μοτίβο έρωτας-θάνατος, που συναντούμε στο μύθο του Έρωτα και της Ψυχής.
Κείμενο – σκηνοθεσία – αφήγηση: Φίλια Δενδρινού
Μαντολίνο: Παναγιώτης Κανελλόπουλος
Το τραγούδι της έναρξης έγραψε και ερμηνεύει η Τατιάνα Ζωγράφου.
Στην παράσταση ακούγεται ηχογραφημένη η φωνή του Νίκου Αλεξίου.
ΕΡΓΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΔΩΝ
ΕΛΕΝΑ ΑΚΥΛΑ, (2ος όροφος και αίθουσα μόνιμου εκθετηρίου-ισόγειο)
Grok, 2016 Ζωγραφική (μολύβι, μαρκαδόρος, μελάνι, σφραγίδες)
Αντίγραφα, ενέχυρα, δάνεια, θραύσματα της αρχαιότητας, μεταφερμένα με την επαναληπτική κίνηση του μολυβιού ή με τη μηχανική επανάληψη της σφραγίδας, διαμορφώνουν τόσο το νέο όσο και το παλαιό πολιτιστικό τοπίο, χτες, σήμερα, αύριο.
ΑΝΔΡΙΑΝΑ ΔΑΟΥΤΗ
Sightsea-ing, 2016
Προβολή βίντεο 3D (διάρκεια: 1,5 λ.) (πλατύσκαλο μεταξύ 3ου και 4ου ορόφου)
Σε πρώτη ανάγνωση, το έργο αρθρώνεται πάνω στη γενικότερη έννοια της χαρτογράφησης, του δικτύου και της κατασκευής, υπό το πρίσμα της διαδρομής-ροής, της οργάνωσης και της αλληλεπίδρασης των στοιχείων που συνθέτουν ένα σύστημα.
Συνδέει αυτοβιογραφικές παραστάσεις με γεωμετρική, αληθή ή αληθοφανή συστημική αποδόμηση, η οποία μορφολογικά αναδεικνύει μια κατ’ επίφαση λειτουργική συμμετρικότητα, έναν μελετημένο λαβυρινθώδη σχηματισμό, ο οποίος, παρά την πολυπλοκότητά του, αναμένεται να έχει διέξοδο-λύση.
Έτσι διαγράφονται παράλληλες «διαδρομές» (περιπατητικές ή ως ροές συστημάτων), οι οποίες όμως οδηγούν σε αδιέξοδα ή, τουλάχιστον, σε ακαθόριστους προορισμούς.
Το ελεγχόμενο τεχνητό περιβάλλον μετατρέπεται σε ένα παράδοξο, δύστροπο «οικο-σύστημα», που ειρωνεύεται την ιδέα της επιβίωσης και της ελευθερίας. Οι ενδείξεις ροής, που γίνονται αντιληπτές μέσω του υγρού στοιχείου, ματαιώνονται από την επιτηδευμένη αίσθηση εμπλοκής και τη διαδικασία συνεχούς επαναπροσδιορισμού της κίνησης-πορείας. Η δε υποτιθέμενη «ανοιχτότητα» της διαφάνειας μεταλλάσσεται σε δόλια διαφάνεια παρακολούθησης ενός κατά βάση πειράματος επιβίωσης.
ΜΑΓΔΑ ΤΑΜΑΜ
Untitled I – Σπουδή πάνω σε πολιτισμικά υβρίδια, 2016 (ισόγειο)
Φωτογραφία, κολάζ, μικτή τεχνική
Πρόκειται για τμήμα έργου σε εξέλιξη. Ένα γυναικείο φωτογραφικό πορτρέτο δουλεμένο με το συνδυασμό παραδοσιακού κολάζ και μικτών τεχνικών. Έχει εκτυπωθεί σε χαρτί fine art και επικολληθεί σε dibond, πάχους 3 χλστ.
Η φωτογραφία απεικονίζει μια νεαρή γυναίκα, ευδιάκριτα σύγχρονη, σε κλασική πόζα πορτρέτου. Είναι τοποθετημένη μπροστά από μονόχρωμο φόντο, σε χώρο ανιστορικό, και εστιάζει το βλέμμα της στο φακό και το θεατή. Η επεξεργασία της φωτογραφίας, και πιο συγκεκριμένα η συνάθροιση διάφορων υλικών, όπως και τα «χειρονομιακά» στοιχεία δημιουργούν την αλλοίωση της εικόνας, αλλά παράλληλα δημιουργούν αναγωγές σε σωματικές και βιωματικές εμπειρίες καθώς και σε διασταυρώσεις, συναντήσεις και διεισδύσεις εθνολογικών/πολιτισμικών ετεροτήτων.
Στόχος του έργου είναι να φέρει στο προσκήνιο το άτομο και να θέσει ανοιχτά ερωτήματα για τον τρόπο συγκρότησης της σύγχρονης ταυτότητας στην παρούσα διεθνή συγκυρία και στο παρόν νέο-γεωπολιτικό γίγνεσθαι. Μέσω του φωτογραφικού πορτρέτου επιχειρείται η χαρτογράφηση της μεταβλητότητας της ταυτότητας, η διαπολιτισμική διασταύρωση και η διαδικασία υβριδοποίησης.
Φωτογραφίες πορτρέτων: Γιώργος Βιτσαρόπουλος
BΟΥΛΑ ΦΕΡΕΝΤΙΝΟΥ (πλατύσκαλο μεταξύ 2ου και 3ου ορόφου)
Τοπία οργανωτικής κουλτούρας, 2016
Εγκατάσταση
Στο έργο επιχειρείται η σύνθεση ενός πολιτισμικού τοπίου συνδυάζοντας εικόνα και κείμενο. Η εγκατάσταση είναι αποτέλεσμα τόσο της έρευνας στα αρχεία και στις συλλογές που σχετίζονται με την ίδια την Εθνική Τράπεζα όσο και του προβληματισμού γύρω από την έννοια της οργανωτικής κουλτούρας, γύρω από το φύλο και την ταυτότητα των εργαζομένων στην Τράπεζα προηγούμενων δεκαετιών.
Από το υλικό που αφορούσε το εργασιακό περιβάλλον της Εθνικής Τράπεζας αποφάσισα να επεξεργαστώ δύο κυρίως στοιχεία: τη φωτογραφία με μία από τις πρώτες υπαλλήλους της Εθνικής Τράπεζας του 1916, σε συνδυασμό με μια διάτρητη καρτέλα της δεκαετίας του 1980, ως ενδεικτικά και συμβολικά στοιχεία της οργανωτικής κουλτούρας της Εθνικής, κυρίως για το διάστημα πριν τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό.
Η πρώτη γυναίκα στην κορυφή του τοπίου μπαίνει στον ανδροκρατούμενο χώρο της Εθνικής Τράπεζας με το δικό της φόρεμα αρχικά, το οποίο στη συνέχεια γίνεται ένδυμα επιτέλεσης της εργασίας, με κυρίαρχο το αντικείμενο των αριθμητικών παραστατικών και των μυστικών κωδικών.
ΧΡΥΣΑ ΧΟΥΛΙΑΡΑ (πλατύσκαλο μεταξύ 1ου και 2ου ορόφου)
Το Μουσείο Απωθημένων, 2016
Εννοιολογική εγκατάσταση
Η ιστορία της ίδρυσης του μουσείου που επιχείρησε να στεγάσει όλες τις ανθρώπινες ανεκπλήρωτες επιθυμίες, και το τραγικό τέλος του.
Κείμενο, σύλληψη: Χρύσα Χουλιάρα
Αρχιτεκτονική μακέτα: Γεωργία Κατσή-Σταματούκου, Ανατολή Γεωργιάδου
Δημιουργία ιστοσελίδας μουσείου: Βασίλης Σπίλκα
Χρονολόγιο, 2016
Διαδραστικό μηχατρονικό γλυπτό με συνοδεία συντονισμένου οπτικοακουστικού υλικού (Υλικά: εξηλασμένη πολυστερίνη, πορσελάνη, οπτικές ίνες, αφρός πολυουρεθάνης, ύφασμα, ξύλο, arduino, raspberry pi 3, ηχεία, προτζέκτορας, ξύλινη καρέκλα)
Η ανάγκη του ανθρώπου να κατανοήσει τον κόσμο τον ωθεί να καταγράψει, να ταξινομήσει, να αποθηκεύσει γεγονότα. Σκοντάφτοντας στο παρελθόν, τα παιδιά δημιουργούν έναν δικό τους κόσμο, ο οποίος με τη σειρά του θα καταγραφεί, θα ταξινομηθεί, θα αποθηκευτεί.
Σύλληψη: Χρύσα Χουλιάρα, Στέφανος Κορνήλιος Μίτσης Ποιητίδης
Γλυπτό: Χρύσα Χουλιάρα
Τεχνική και μηχανική επιμέλεια: Στέφανος Κορνήλιος Μίτσης Ποιητίδης
Μουσική επιμέλεια: Sad Mask Party
Κείμενο: Αποσπάσματα από το βιβλίο Εθνική Τράπεζα της Eλλάδος, 1841-2006. Ιστορικό Χρονολόγιο
Το Μουσείο Απωθημένων
Η ιστορία της ίδρυσης του μουσείου που επιχείρησε να στεγάσει όλες τις ανθρώπινες ανεκπλήρωτες επιθυμίες, και το τραγικό τέλος του.
Στόχος του κειμένου δεν είναι μια απλή καταγραφή των αναρίθμητων απωθημένων του ανθρώπινου είδους. Εάν γινόταν αυτό, θα συνιστούσε κατάλογο δίχως τέλος. Το περιεχόμενό του θα απλωνόταν σε περισσότερες βιβλιοθήκες από όσες θα ήταν ποτέ δυνατόν να κατασκευαστούν, ενώ ο χώρος που θα τις στέγαζε θα ήταν το ίδιο αχανής και απροσδιόριστος ως προς την ανθρώπινη επιθυμία.
Κάθε τέτοιο εγχείρημα θα ήταν καταδικασμένο να μείνει ανολοκλήρωτο.
Το γεγονός αυτό όμως δεν εμπόδισε τη φιλοδοξία του ιδρυτή του αρχείου να προσπαθήσει να καταγράψει, να απαριθμήσει, να ταξινομήσει και αργότερα να επιχειρήσει να στεγάσει τα ίδια τα απωθημένα.
Η ίδρυση του Μουσείου Ανικανοποίητου (μετέπειτα γνωστό ως Μουσείο Απωθημένων) έγινε επίσημα το 1925, έπειτα από σκληρούς αγώνες του Γεωργίου Σφήκα να πραγματοποιήσει την τελευταία επιθυμία της συζύγου του Αγλαΐας.
Το φανταστικό αυτό εγχείρημα στάθηκε αρκετά μπροστά από την εποχή του. Αρκετοί έσπευσαν να χλευάσουν τις προσπάθειές του για τη χρηματοδότηση του κτηρίου του μουσείου. Ο ίδιος όμως δεν πτοήθηκε ποτέ σε αυτή την προσπάθεια. Χαρακτηριστικά έλεγε: «Εάν τα καταφέρω, το μουσείο θα στερηθεί ενός ακόμα εκθέματος.»
Ταξιδεύοντας αδιάλειπτα –με μοναδικό στόχο την απόκτηση γνωστών συλλογών και την ένταξή τους στα εκθέματα του μουσείου–, συνέχισε να συλλέγει καθημερινά, και για το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής του, ανεκπλήρωτους πόθους. Συζητώντας τόσο με μεγάλες προσωπικότητες της εποχής του όσο και με απλούς ανθρώπους, το παράτολμο εγχείρημά του άρχισε να βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε κύκλους ευκατάστατων οικογενειών. Οι περισσότεροι του εμπιστεύτηκαν, χωρίς κανένα δισταγμό, τους πιο απόκρυφους ανικανοποίητους πόθους τους. Τρεις από αυτούς ορίστηκαν εγγυητές του δανείου για την ανοικοδόμηση του κτηρίου που έμελλε να στεγάσει τα απωθημένα.
Το μυθικό ποσό των εξακοσίων δέκα χιλιάδων δραχμών δανειοδοτήθηκε το 1922 από την Εθνική Τράπεζα. Η ανέγερση του κτηρίου ξεκίνησε στα μέσα της ίδιας χρονιάς από γνωστό αρχιτέκτονα των Αθηνών.
Όταν το απωθημένο της επανάστασης κατέφτασε από το Παρίσι, η ημερομηνία των εγκαινίων ορίστηκε για τις 13 Μαΐου 1925. Ο Γεώργιος, με υψηλό πυρετό, εξαντλημένος από την υπερένταση των προετοιμασιών, συνέχιζε αδιάλειπτα να προσθέτει και να ταξινομεί εκθέματα μέχρι τη μοιραία μέρα. Στενοί συνεργάτες δεν έκρυβαν την ανησυχία τους, φοβούμενοι πως τελικά δεν θα ολοκλήρωνε το έργο της ζωής του, πως τα απωθημένα τελικά θα τον «έτρωγαν».
Την ημέρα των εγκαινίων κατέφτασαν εκατοντάδες Αθηναίοι και Αθηναίες, αλλά και άνθρωποι από όλη την οικουμένη. Το πενταώροφο κτήριο, περίλαμπρο και φωτισμένο, τους περίμενε. Σιγά σιγά οι αίθουσές του γέμισαν από ανθρώπους όλων των ηλικιών και των κοινωνικών τάξεων, ανθρώπους γεμάτους απωθημένα. Και τότε η τραγωδία συνέβη.
Το μουσείο άρχισε να γεμίζει. Αίθουσα με αίθουσα και δωμάτιο με δωμάτιο ξεχείλισαν με τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες τους. Τα ράφια λύγισαν, οι προσθήκες έσπασαν, οι τοίχοι γέμισαν από το ταβάνι μέχρι το πάτωμα με νέα εκθέματα. Δεν έμεινε σπιθαμή χώρου για τους έντρομους επισκέπτες, που εγκατέλειπαν άτακτα το κτήριο. Όταν κάθε μικρή γωνίτσα είχε πια γεμίσει και ο τελευταίος πανικόβλητος επισκέπτης είχε εγκαταλείψει το μουσείο, η πόρτα του σφραγίστηκε για πάντα.
Έξω είχαν μείνει μόνο ελάχιστοι παραξενεμένοι περαστικοί, με μια αβέβαιη αίσθηση: ότι πάρα τρίχα γλίτωσαν από κάτι δυσάρεστο και επικίνδυνο.
Το Ιστορικό Αρχείο της ΕΤΕ (ΙΑ/ΕΤΕ) δημιουργήθηκε για τη διάσωση και προβολή του ιστορικής σημασίας αρχειακού υλικού της Εθνικής Τράπεζας. Διαθέτει πλήρες ιστορικό αρχείο, τα χρονικά όρια του οποίου σχεδόν συμπίπτουν με την ύπαρξη του νεοελληνικού κράτους και στο οποίο έχουν αποτυπωθεί το σύνολο σχεδόν της οικονομικής ιστορίας αλλά και πτυχές της πολιτικής, κοινωνικής και πολιτισμικής ζωής του τόπου. Σήμερα παρέχει πρόσβαση στα αρχεία της περιόδου 1841-1966, πρωτοπορεί στην εφαρμογή νέων τεχνολογιών, δραστηριοποιείται σε ερευνητικές και εκδοτικές εργασίες, οργανώνει εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και εκπαιδεύει φοιτητές ΑΕΙ και ΤΕΙ στο πλαίσιο της πρακτικής τους άσκησης. Μέγαρο Διομήδη, Γ΄ Σεπτεμβρίου 146. Πληροφορίες στο τηλ.: 210.8807.804.