της Αφροδίτης Σταμπουλή*
Ο Προϋπολογισμός του 2014 που εγκρίθηκε πρόσφατα από την κυβερνητική πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, παρά τις θριαμβολογίες της συμπολίτευσης για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος, είναι άλλος ένας Προϋπολογισμός φτώχειας και εξαθλίωσης όλο και μεγαλύτερων κομματιών του πληθυσμού της χώρας.
Ακόμα κι αν δεν είναι προφανής με την πρώτη ματιά η διάσταση του φύλου σε αυτήν τη γενικευμένη εξαθλίωση, όμως αυτή η διάσταση υπάρχει. Χαρακτηριστικά, η ΕΛΣΤΑΤ με την έρευνα της του 2012 για τον κίνδυνο φτώχειας, διαπιστώνει ότι αυτός είναι 24,3% για τις γυναίκες και 22,5% για τους άνδρες από 18 μέχρι 64 ετών και 18,3% για τις γυναίκες και 15,9% για τους άνδρες από 65 ετών και άνω.
Ο προϋπολογισμός του 2014 επαληθεύει προς το χειρότερο αυτή την πρόβλεψη της ΕΛΣΤΑΤ, καθώς η μείωση των δαπανών του Υπουργείου Παιδείας κατά 400 χιλιάδες ευρώ, 800 χιλιάδες από το 2012, περιλαμβάνει τους μισθούς των εκπαιδευτικών των ΕΠΑΛ και ΕΠΑΣ, γυναικών στην συντριπτική τους πλειοψηφία, οι οποίες δίδασκαν στα τμήματα Νοσηλευτικής, Νηπιοβρεφοκομίας, Κομμωτικής και Αισθητικής και οι οποίες είδαν τους κλάδους τους να καταργούνται και τις μαθήτριες τους να χάνουν ένα εφόδιο, με το οποίο θα μπορούσαν στο μέλλον να διεκδικήσουν μια θέση εργασίας. Περιλαμβάνει επίσης τους μισθούς 8.000 αναπληρωτών, από τους οποίους τα 2/3 αναπληρώτριες, οι οποίες εργάστηκαν τη σχολική χρονιά 2012-2013 και απλά δεν προσελήφθησαν για το 2013-2014.
Η μείωση των δαπανών μισθοδοσίας του Υπουργείου Οικονομικών κατά 350 εκατομμύρια ευρώ περιλαμβάνει τους μισθούς τετρακοσίων πενήντα καθαριστριών με τετράωρη απασχόληση που τέθηκαν σε διαθεσιμότητα, και τις αμοιβές άλλων εκατόν σαράντα πέντε των οποίων απλώς δεν θα ανανεωθούν οι μηνιαίες συμβάσεις. Αυτές οι γυναίκες, που εδώ και εβδομάδες αγωνίζονται για να συνεχίσουν να ζουν με αξιοπρέπεια από τη δουλειά τους, είχαν τη μεταχείριση που όλοι/ες είδαν στους δέκτες τους, μόλις αυτές έκαναν αισθητό το αίτημα τους στους υψηλούς προσκεκλημένους της κυβέρνησης: ΜΑΤ, δακρυγόνα και μια απ’ αυτές με σπασμένο χέρι στο νοσοκομείο. Αλλά και όλων των Υπουργείων οι καθαρίστριες θα «συμβάλουν» στη μείωση των αντίστοιχων δαπανών, μια που όπως φαίνεται ο κλάδος έχει προγραφεί γιατί το έργο τους πρέπει να το αναλάβουν ιδιωτικές εταιρείες που θα παίρνουν περισσότερα από το δημόσιο, θα πληρώνουν λιγότερα στις εργαζόμενες και θα τις μεταχειρίζονται περίπου όπως την Κούνεβα.
Την ίδια τύχη έχουν και οι υπόλοιπες εργαζόμενες υποχρεωτικής εκπαίδευσης, όπως αυτές στη σίτιση των βρεφονηπιακών σταθμών του ΟΑΕΔ, γυναίκες στη συντριπτική τους πλειοψηφία. Βέβαια, η μείωση των δαπανών του Υπουργείου Εργασίας δεν οφείλεται κυρίως στην απαλλαγή από τη μισθοδοσία αυτού του προσωπικού, αλλά στην περικοπή των δαπανών κοινωνικής ασφάλισης κατά 1,7 δισεκατομμύρια, που και αυτή αφορά, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό της, ασφαλιστικές ρυθμίσεις, οι οποίες με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο γίνονται δυσμενέστερες για τις γυναίκες. Όπως, αντίστοιχα, η αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης για τις αγρότισσες στα 67 χρόνια προφανώς συμβάλλει στο να μειωθούν οι δαπάνες του ΟΓΑ.
Και ναι μεν, τα συνολικά προβλεπόμενα έξοδα για επιδόματα ανεργίας, προγράμματα απασχόλησης και προνοιακές παροχές κινούνται στα περσινά επίπεδα, αλλά χρειάζεται να καλύψουν τις ανάγκες όλο και περισσότερων συμπολιτών και κατά πλειοψηφία συμπολιτισσών μας, είτε είναι υπεύθυνες μονογονεϊκού νοικοκυριού με ένα τουλάχιστον παιδί με κίνδυνο φτώχειας 66%, όπως αναφέρει η ίδια έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, είτε αποτελούν μονοπρόσωπο νοικοκυριό και έχουν κίνδυνο φτώχειας 24,1% έναντι κινδύνου φτώχιας 19,3% που έχει το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, όταν αυτό το αποτελεί άνδρας.
Σ’ αυτό το πλαίσιο ήταν αναμενόμενο να μην έχει εκδοθεί η κοινή υπουργική απόφαση που θα παρείχε αποζημίωση άδειας μητρότητας στις αυτοαπασχολούμενες ένα χρόνο μετά την ψήφιση της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας. Θα ήταν, όμως, παράλογο να περιμένουμε κάτι καλύτερο από μια κυβέρνηση η οποία την ισχύουσα νομοθεσία που προστατεύει τις νέες μητέρες επί δεκαοκτώ μήνες από την απόλυση στον ιδιωτικό τομέα «ξέχασε» να την επεκτείνει στις εργαζόμενες του δημόσιου τομέα που η ίδια θέτει σε διαθεσιμότητα ή απολύει.
Ομοίως, θα ήταν παράλογο, μέσα στη γενική κατάρρευση της δημόσιας περίθαλψης, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας, για χάρη του στόχου της μείωσης των σχετικών δαπανών κατά 1 δισεκατομμύριο, να περιμένουμε να διασωθούν οι παροχές που αφορούν την αναπαραγωγική και σεξουαλική υγεία των γυναικών, παρά τις σχετικές προτροπές της Επιτροπής του ΟΗΕ για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών στην έβδομη περιοδική της έκθεση, όπου ζητά από την Κυβέρνηση να αυξήσει την πρόσβαση στη χρήση αποτελεσματικών και οικονομικών μεθόδων αντισύλληψης επιχορηγώντας την αγορά τους, να βελτιώσει την ποιότητα και την προσβασιμότητα των υπηρεσιών σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και να εγγυηθεί την πρόσβαση σε ευάλωτες ομάδες γυναικών.
Αντί γι’ αυτό, η Κυβέρνηση εμμένει στη ρατσιστική απόφαση του διπλασιασμού του κοινού ενοποιημένου νοσηλίου του τοκετού για τις ανασφάλιστες αλλοδαπές, θεωρώντας το ίσως σημαντικό παράγοντα ισοσκελισμού των προϋπολογισμών των νοσοκομείων. Επίσης, διατηρεί την επαίσχυντη Κοινής Υπουργικής Απόφασης που προβλέπει την επιβολή ελέγχου της οροθετικότητας σε γυναίκες οι οποίες, κατά την κρίση των από κοινού «επιχειρούντων» γιατρών και αστυνομικών, μπορεί και να εκδίδονται, με επακόλουθο τη δίωξη και πιθανόν τη φυλάκισή τους. Κι αυτό, παρά το ότι η κατηγορία για πορνεία των διαπομπευμένων και φυλακισμένων οροθετικών γυναικών, εξέπεσε στο δικαστήριο με αποτέλεσμα την αποφυλάκισή τους.
Πρόκειται για φυλάκιση σε χώρους που, όπως και για τις άλλες κρατούμενες, κάθε άλλο παρά πληρούν τα διεθνή πρότυπα και τους κανόνες των Ηνωμένων Εθνών και, φυσικά, δεν πρόκειται να βελτιωθούν, παρόλο που κι αυτό το ζητά η Επιτροπή του ΟΗΕ για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών, εφόσον μειώνεται κατά 14 εκατομμύρια η δαπάνη για τις φυλακές που προβλέπει ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
Πρόκειται, λοιπόν, για έναν προϋπολογισμό εξαθλίωσης για άλλη μια χρονιά και η εξαθλίωση κάνει ακόμη πιο εύκολη την έκλυση έμφυλης βίας, όπως προκύπτει από την αύξηση κατά 40% των κλήσεων στη γραμμή SOS της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, όσο σχετική και αν είναι η αξία αυτού του στοιχείου.
Και ναι μεν, οι δομές υποστήριξης και φιλοξενίας της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων χρηματοδοτούνται κατά 95% από ευρωπαϊκά προγράμματα και μόνο κατά 5% από εθνικούς πόρους –άρα, απειλούνται ελάχιστα από τη μείωση κατά 180.000 ευρώ του προϋπολογισμού της Γενικής Γραμματείας Ισότητας- όμως το πλαφόν στις προσλήψεις που επιβλήθηκε στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σε συνεργασία με τους οποίους λειτουργούν αυτές οι δομές, καθυστερεί τις αναγκαίες προσλήψεις προσωπικού, που και αυτό είναι γυναίκες στην πλειοψηφία του. Αν ο οικονομικός στραγγαλισμός των ΟΤΑ διαρκέσει και μετά το 2015, εκτός των άλλων θα κάνει αδύνατη και τη συνέχιση της λειτουργίας των δομών αυτών. Και βέβαια, η εξαθλίωση μειώνει ακόμη περισσότερο τη διεισδυτικότητα των πολιτικών ισότητας, για όσες ακόμα από αυτές τις πολιτικές που εξαγγέλλονται στο εθνικό πρόγραμμα για την ουσιαστική ισότητα, παρέχεται η δυνατότητα να ασκηθούν.
Φυσική κατάληξη των ανωτέρω και πολύ περισσότερων που δεν αναφέρονται στην συνοπτική παρουσίασή μου για τον προϋπολογισμό που ψηφίστηκε, είναι η απαίτηση ανατροπής αυτού του προϋπολογισμού και της πολιτικής που ενσαρκώνει, μαζί με την ανατροπή αυτής της κυβέρνησης.
* Βουλεύτρια Σερρών ΣΥΡΙΖΑ