Άδεια μητρότητας: με βήματα προς τα πίσω ολοταχώς η Ε.Ε. θα προστατεύει στο μέλλον τη νέα εργαζόμενη μητέρα;

Τον Οκτώβριο του 2010 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε για την επέκταση της άδειας μητρότητας για τουλάχιστον 20 εβδομάδες με πλήρεις αποδοχές, αλλά τέσσερα χρόνια αργότερα, αυτό εξακολουθεί να εμποδίζεται από τις κυβερνήσεις στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η στάση των κρατών-μελών απέναντι στην προστασία της μητρότητας έχει ως αποτέλεσμα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να σκέφτεται να αποσύρει το σχέδιο-πρόταση κοινοτικής Οδηγίας για το θέμα αυτό.

Ακτιβίστριες και ακτιβιστές για τα δικαιώματα των γυναικών καθώς και μεγάλες οργανώσεις, έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με αυτό το θέμα. Μεταξύ αυτών, η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Εργατικών Ενώσεων (European Trade Union Confederation, ETUC) που αντιπροσωπεύει εκατομμύρια εργαζόμενες γυναίκες στην Ευρώπη μαζί με το Ευρωπαϊκό Λόμπι Γυναικών που έχει μέλη περισσότερες από 2.000 γυναικείες οργανώσεις έχουν στείλει επιστολή προς τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και στις αρμόδιες επιτροπές Εργασίας και ισότητας των Φύλων με την οποία δηλώνουν την ανησυχία τους στον ορατό κίνδυνο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποσύρει την πρόταση ενίσχυσης της άδειας μητρότητας και των δικαιωμάτων των γυναικών που έχουν γεννήσει πρόσφατα ή θηλάζουν, μέσα από την αναθεώρηση της Οδηγίας για την Άδεια Μητρότητας ή Εγκυμοσύνης, ως μέρος της Ατζέντας REFIT (προγράμματος που εφαρμόζει η Επιτροπή για τη βελτίωση της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου). Όσον μας αφορά, τονίζουμε ότι η άδεια μητρότητας όσο και κάθε άλλο δικαίωμα πρέπει να καλύπει όλες τις γυναίκες που εργάζονται στην Ευρώπη, ανεξάρτητα από χώρα προέλευσης.

Αναλυτικά οι δυο οργανώσεις στην επιστολή τους επισημαίνουν ότι:

– Η μητρότητα εξακολουθεί να επηρεάζει δυσμενώς τις αμοιβές και τη συμμετοχή των γυναικών της Ευρώπης στην αγορά εργασίας, γεγονός που αποτελεί σοβαρό ανασταλτικό παράγοντα για την επίτευξη του στόχου της Ε.Ε. να φθάσει η απασχόληση τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες το 75%, μέχρι το 2020.Όπως τονίζουν οι δυο οργανώσεις, η αναθεώρηση της Οδηγίας με αυτή την προσθήκη θα βοηθήσει στην εκπλήρωση πολλών από τους στόχους της ευρωπαϊκής κοινωνικής πολιτικής, όπως είναι η εξάλειψη της διαφοράς στις αμοιβές ανάμεσα στα φύλα, η βελτίωση της πρόσβασης των γυναικών και η ισότητα στην αγορά εργασίας, η προστασία της εργασίας των γυναικών σε συνθήκες κρίσης, η ενθάρρυνση της κοινωνικής τους ένταξης, η μείωση της παιδικής φτώχειας και η επιβίωση των μικρών παιδιών. Οι δυο οργανώσεις πιστεύουν ότι οι προτάσεις για τις αλλαγές στην παραπάνω Οδηγία θα προσφέρει ουσιαστικά οφέλη σε εκατομμύρια γυναίκες και τις οικογένειές τους. Η απόσυρση της πρότασης υπονομεύει την αξιοπιστία της Ε.Ε. όσον αφορά την επίτευξη της ισότητας των φύλων και την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας των γυναικών.

– Ειδικότερα, υπογραμμίζουν την πλήρη και ανεπιφύλακτη υποστήριξή τους στο θέμα της πλήρως αμειβόμενης άδειας μητρότητας και στην προστασία των γυναικών κατά των διακρίσεων. Όπως αναφέρουν αναλυτικά,

* η άδεια μητρότητας με πλήρεις αποδοχές αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της νομοθεσίας γιατί διασφαλίζει την οικονομική ανεξαρτησία και την ουσιαστική ισότητα των γυναικών που έχουν γεννήσει πρόσφατα. Το θέμα της αμοιβής κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας δεν

μπορεί να διαχωριστεί από το ευρύτερο ζήτημα του μισθολογικού χάσματος ανάμεσα στα δύο φύλα, καθώς οι μειώσεις στις αμοιβές κατά την διάρκεια της άδειας μητρότητας συμβάλλουν σημαντικά στην δια βίου μισθολογική ανισότητα εις βάρος των γυναικών.

* Επιπλέον, η προστασία κατά των διακρίσεων αποτελεί θεμελιώδη αρχή για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών. Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι οι έγκυες γυναίκες και οι νέες μητέρες είναι μεταξύ των πιο ευάλωτων εργαζομένων στην αγορά εργασίας, κατάσταση που επιδεινώνεται σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας. Όπως υποστηρίζουν στην επιστολή τους οι δυο οργανώσεις, οι διατάξεις που αφορούν στην άδεια μητρότητας πρέπει να συνοδεύονται από μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων των εγκύων και των νέων μητέρων πριν και κατά την επιστροφή τους στην εργασία, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας από την απόλυση για τουλάχιστον έξι μήνες, της αποχής από νυχτερινές βάρδιες και υπερωρίες, του ελαστικού ωραρίου για τις μητέρες που θηλάζουν.

– Η κρίση έχει πλήξει σκληρά τις γυναίκες και τα μέτρα λιτότητας οδηγούν σε απώλειες θέσεων εργασίας στο δημόσιο τομέα, στο πάγωμα των μισθών, στη μείωση και το κλείσιμο σε δημόσιες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων παιδικών σταθμών, κέντρων φροντίδας ηλικιωμένων και εξαρτώμενων προσώπων και δομών υγειονομικής περίθαλψης. Όλοι οι παραπάνω παράγοντες έχουν πλήξει δυσανάλογα τις γυναίκες, καθώς αποτελούσαν την πλειοψηφία των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα και τους κύριους χρήστες των δημοσίων υπηρεσιών. Εάν η Ευρώπη επιθυμεί να μειώσει τη φτώχεια και τις ανισότητες, ιδιαίτερα όσον αφορά τις ευρωπαίες γυναίκες και τα παιδιά, η πλήρης πληρωμή της άδειας μητρότητας θα πρέπει να είναι ένα μέρος αυτής της στρατηγικής.

– Είναι υπαρκτή και επείγουσα η ανάγκη να ενισχυθεί η προστασία των γυναικών κατά την εγκυμοσύνη και κατά την επιστροφή στην εργασία. Όλο και περισσότερες αναφορές περί πρακτικών που εισάγουν διακρίσεις κατά των γυναικών στην αγορά εργασίας ως άμεσο αποτέλεσμα της εγκυμοσύνης ή του τοκετού φτάνουν σε μέλη του Ευρωπαϊκού Λόμπι Γυναικών και της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Εργατικών Ενώσεων, παρά τη νομοθεσία που απαγορεύει τις άμεσες και έμμεσες διακρίσεις εις βάρος των εγκύων εργαζομένων.

– Τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών εκλογών επιβεβαιώνουν τη δυσφορία που υπάρχει σήμερα μεταξύ των πολιτών και των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν η Ευρώπη θέλει να επανασυνδεθεί με τους πολίτες της, πρέπει να αποδείξει ότι είναι σε θέση να διασφαλίσει τα δικαιώματα, την ισότητα και τη δικαιοσύνη για όλους. Η υιοθέτηση μιας

ισχυρότερης οδηγίας για τη μητρότητα, θα στείλει ένα θετικό μήνυμα προς τους ευρωπαίους πολίτες και να δείξει ότι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα είναι σε θέση να επιτύχουν συναίνεση για τα θέματα που έχουν σημασία στην καθημερινή τους ζωή. Η συζήτηση σχετικά με την αναθεώρηση της οδηγίας έχει πολύ συχνά περιοριστεί σε στενά οικονομικά περιθώρια με κυρίαρχο το επιχείρημα ότι θα επιβάλει μια υπερβολικά υψηλή οικονομική επιβάρυνση για τους εργοδότες και το κράτος. Η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Εργατικών Ενώσεων και το Ευρωπαϊκό Λόμπι Γυναικών υποστηρίζουν ότι το επιχείρημα πως η οικονομική κρίση είναι ένας λόγος για να καθυστερήσουν την υιοθέτηση μιας ισχυρής οδηγίας για τη μητρότητα δεν είναι μόνο μια κοντόφθαλμη προσέγγιση, είναι επίσης λανθασμένη, καθώς η άδεια μητρότητας αντιπροσωπεύει μια συγκριτικά μικρή, αλλά σαφώς σημαντική επένδυση στους ανθρώπους, την οικονομία και την αειφόρο ανάπτυξη.Τα επόμενα πέντε χρόνια τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα θα έχουν την ευκαιρία να αποδείξουν ότι δεν είναι μόνο σε θέση να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των μεγάλων επιχειρήσεων και της βιομηχανίας, αλλά ότι η Ευρώπη μπορεί να κάνει ακόμα συγκεκριμένες βελτιώσεις στις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των πολιτών της. Και σε αυτό το επίπεδο είναι που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να διαδραματίσει βασικό ρόλο, υπερασπίζοντας τα δικαιώματα των εγκύων εργαζομένων γυναικών και των νέων μητέρων.

Μετάφραση-προσαρμογή: Χριστίνα Κούρκουλα