Σοκαρίστηκες και οργίστηκες από το βίντεο-κλιπ «Anaconda» της Nicki Minaj; Ίσως θα έπρεπε να ξεΚΩΛήσεις
Πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε περισσότερες μαύρες γυναίκες στις οθόνες μας, καθώς και μια πιο ευρεία οπτική της γυναικείας σεξουαλικότητας. Τα χυδαία βίντεο-κλιπ είναι σύμπτωμα και όχι αιτία της πατριαρχικής ποπ κουλτούρας.
Στη μέση ενός καλοκαιριού, στο οποίο οι φυλετικές πληγές της Αμερικής ξαναματώνουν και η οργή των λιγότερο ευνοημένων από δημοσίευση σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης εξελίσσεται σε κίνημα, η δυνατότητα μιας πραγματικής αλλαγής βρίσκεται σπαρταριστή μπροστά μας. Όμως ο κόσμος της ποπ μουσικής ενδιαφέρεται για ένα και μόνο πράγμα: τα οπίσθια των μαύρων γυναικών.
Τα τελευταία χτυπιούνται σε όλη τη διάρκεια του νέου βίντεο-κλιπ της Taylor Swift, Shake it off, με αποκορύφωμα την ίδια να σέρνεται από κάτω τους με ορθάνοιχτο στόμα και βλέμμα που «καρφώνει» το πώς ξένα πολιτισμικά στοιχεία γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης. Βρίσκονται, επίσης στο κέντρο της εστίασης του βίντεο-κλιπ Anaconda της Nicki Minaj: χοροπηδούν σε ένα γυναικείο γυμναστήριο-ζούγκλα πριν αρχίσουν να κάνουν πειράγματα στον αραχτό σε μια καρέκλα Drake.
Σ’ αυτόν τον ωκεανό παλλόμενης μαύρης σάρκας, μια νέα έκθεση για το σεξισμό και το ρατσισμό στη μουσική, που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα από τρεις γυναικείες οργανώσεις, μας κάνει μια πρόταση: «Φανταστείτε τον Jay Z γυμνό, μόνο με ένα στρινγκ μαγιό να περπατάει στα τέσσερα σε σέξι πόζες ανάμεσα σε κουστουμαρισμένες γυναίκες, για τη δική τους ευχαρίστηση.» Δεν μπορείτε; Αυτό είναι το ζήτημα. Η αδυναμίας μας να φανταστούμε το μεγιστάνα της χιπ-χοπ με στρινγκ, σύμφωνα με την έκθεση, είναι απόδειξη της ενδημικότητας των δύο μέτρων και σταθμών στην κουλτούρα του βίντεο-κλιπ, όπου οι άντρες είναι σεξουαλικά κτήνη και οι γυναίκες –κυρίως οι έγχρωμες- περιορίζονται στο ρόλο των απρόσωπων αποδεκτών των αντρικών ορέξεων.
Προχωρώντας, η έκθεση αναφέρεται σε πειραματικές έρευνες, σύμφωνα με τις οποίες οι τηλεθεατές που παρακολουθούν υπερ-σεξουαλικά βίντεο-κλιπ δείχνουν μεγαλύτερη ανοχή σε σεξιστικές και ρατσιστικές συμπεριφορές. Κάποιοι έχουν και μεγαλύτερες πιθανότητες να δικαιολογήσουν τις πράξεις ενός βιαστή. Συνεχίζει εξηγώντας ότι με το να υποβιβάζουν τις γυναίκες σε «γλυκίσματα για το μάτι», τα βίντεο-κλιπ δημιουργούν «συμφραζόμενα που μπορούν να οδηγήσουν στη βία κατά των γυναικών». Η λύση που προτείνουν: υποχρεωτική σήμανση για κατώτερο όριο ηλικίας του δέκτη και μεγάλη επιφυλακτικότητα σε όσα επιλέγουν να απεικονίσουν τα βίντεο-κλιπ.
Εκ πρώτης όψεως θα συμφωνούσε κανείς. Όμως αυτό που υπονοεί η έκθεση, δηλαδή ότι τα βίντεο-κλιπ που είναι γεμάτα σώματα που λικνίζονται με σεξουαλικό τρόπο ευθύνονται για την κουλτούρα του βιασμού και το σεξισμό εμπεριέχει βασικά λάθη. Ανάμεσα στις γραμμές διαβάζουμε «Κρύψτε τα οπίσθιά σας, κρύψτε τα στήθη σας, επειδή ο κόσμος δεν μπορεί να μάθει να σέβεται τις γυναίκες, αν αυτές είναι πλάσματα με σεξουαλικότητα».
Το πραγματικό πρόβλημα είναι, φυσικά, η πεποίθηση ότι η έκθεση της γυναικείας σεξουαλικότητας είναι ένδειξη σεξουαλικής διαθεσιμότητας. Το ένα είναι αυτό και το άλλο είναι το πλαίσιο της (λευκής), πατριαρχικής πλεονεκτικής θέσης του άντρα, που στρώνει το δρόμο για αυτό το λογικό στραβοπάτημα σε ένα διανοητικό κουτσό του οποίου όλες οι γραμμές είναι λάθος σχεδιασμένες.
Φαίνεται τελείως παλιομοδίτικο να πιστεύουμε ότι μια γυναίκα είναι είτε Παναγία είτε πουτάνα –όμως αυτή η διχοτομία έχει ήδη προσαρμοστεί στο 2014 με τους όρους wifey (κατάλληλη για σύζυγος) και thot (ξέκωλη). Αυτός ο ανησυχητικά απλοϊκός τρόπος σκέψης είναι ο λόγος που η ηλεκτρονική εφημερίδα the Voice δημοσίευσε μέρος της ίδια έκθεσης βάζοντας για τίτλο «Πώς οι σταρ σαν τη Μπιγιονσέ βλάπτουν τα κορίτσια μας». Είναι και ο λόγος που ο ιδιοκτήτης του ιστότοπου AllHipHop.com έγραψε μια θορυβημένη ανοιχτή επιστολή στη Nicki Minaj ρωτώντας «Σε αυτό το μονοπάτι θέλετε να παρασύρετε τα ευεπηρέαστα παιδιά;». Είναι ο λόγος που ο κόσμος έριξε το φταίξιμο στην κοντή μου φούστα όταν ένας ιδρωμένος γέρος με ακολούθησε από το σχολείο ως το σπίτι μου.
Μια προειδοποιητική ετικέτα για τους γονείς κολλημένη στον πισινό της Nicki Minaj δε θα αλλάξει τον εξωτισμό με τον οποίο περιβάλλονται οι μαύρες γυναίκες. Η απαγόρευση των βίντεο-κλιπ του Robin Thicke, του Dj Snake και του Calvin Harris, που χρησιμοποιούν τα γυναικεία σώματα ως τρόπαια που κέρδισαν με κόπο για την εξαιρετική τους αρρενωπότητα, δε θα αλλάξει κατεύθυνση στην αντρική θεώρηση. Είναι σημαντικό να καταγγείλουμε το φυλετικό drag show στις εμφανίσεις που εκτόξευσαν την καριέρα της Miley Cyrus ή τον casual ρατσισμό της Lily Allen, αλλά αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι απεικονίσεις ενός μεγαλύτερου φάσματος της γυναικείας σεξουαλικότητας –κυρίως των έγχρωμων γυναικών- στην κουλτούρα ευρείας κατανάλωσης.
Ναι, υπάρχουν ποπ σταρ όπως η Ριάννα, που στο βίντεο-κλιπ της Pour it Up αντιδρά στην πλεονεκτική θέση των αντρών με το να κάθεται σε θρόνο ανάμεσα σε στριπτιζέζ –χωρίς ούτε έναν άντρα. Ταυτόχρονα η Minaj κυριολεκτικά προτάσσει τα οπίσθιά της στον ύμνο των γλουτών “Baby got Back” του Sir Mix-A-Lot με το Anaconda, μετατρέποντας το κλασσικό πια τραγούδι σε διάλογο, και δεν επιτρέπει στην κάμερα να αντικειμενοποιήσει τον lap-dance χορό της, κρατώντας τη σε μακρινή λήψη.
Ακόμα, η Lana Del Rey επισήμανε πόσο βαρετό είναι να εμφανίζεται συνεχώς ως σύντροφος ιδανική για φωτογραφία στο Instargam, η Grimes αρνήθηκε να απεικονιστεί ως μωρό λόγω των μικρών της σωματικών διαστάσεων και η FKA Twigs έδειξε πώς τα θηλυκά ευάλωτα χαρακτηριστικά μπορούν να γίνουν πηγή δύναμης. Χρειαζόμαστε όμως κι άλλα.
Επειδή το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι ότι οι έγχρωμες γυναίκες εμφανίζονται υπερβολικά σεξουαλικοποιημένες στα βίντεο-κλιπ, αλλά ότι απουσιάζουν σε τόσο μεγάλο βαθμό από την κυρίαρχη κουλτούρα και από τις συζητήσεις για θέματα πολιτισμού. Τα βίντεο-κλιπ δε θα έπρεπε να είναι το μόνο μέσο που έχει η mainstream κοινωνία να πάρει μια γεύση της διαφορετικότητας, αλλά στην πραγματικότητα παίζουν αυτό το ρόλο υπερβολικά συχνά. Μια φίλη, μαύρη ποιήτρια που ζει στη Νέα Υόρκη, σχολίασε πρόσφατα: «Ίσως αν προβαλλόμασταν πιο συχνά με άλλους τρόπους, δε θα μας ενοχλούσε τόσο πολύ αυτός». Έχει δίκιο.
πηγή: the guardian
μετάφραση: Ματίνα Καραγιαννίδου-Σταμπουλή