Πρέπει οι φεμινίστριες να είναι επικριτικές προς την υποχρεωτική μονογαμία;

Το παρακάτω κείμενο είναι μετάφραση ενός άρθρου της Αμερικανίδας φεμινίστριας και ακτιβίστριας Angi Becker Stevens που γράφτηκε τον Αύγουστο του 2013. Η μετάφραση έγινε από εμάς.

Angi Becker Stevens

Πρέπει οι φεμινίστριες να είναι επικριτικές προς την υποχρεωτική μονογαμία;

Poly2

Το 1980 η Adrienne Rich πρωτοπόρησε με την πραγματεία της “Σχετικά με την Υποχρεωτική Ετεροφυλοφιλία και τη Λεσβιακή Ύπαρξη(1),” στην οποία ισχυρίστηκε ότι ο φεμινισμός δεν χρειάζεται απλά να περιλαμβάνει λεσβιακές φωνές αλλά ενεργή κριτική της υποχρεωτικής ετεροφυλοφιλίας, ως έναν πατριαρχικό θεσμό. Πάνω από 30 χρόνια μετά, η φεμινιστική υποστήριξη για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων και των λεσβιών έχει γίνει κοινός τόπος(2), και συχνά συνοδεύεται από τη συνειδητοποίηση των διασταυρώσεων μεταξύ πατριαρχίας και ετεροσεξισμού. Αλλά δεν έχουμε ακόμα ρίξει μια κριτική ματιά πάνω στον παρόμοια λειτουργούντα θεσμό της υποχρεωτικής μονογαμίας.

Κατά τη διάρκεια της ζωής μας βομβαρδιζόμαστε με μηνύματα για το τι υποτίθεται ότι θα πρέπει να επιθυμούμε στις ερωτικές σχέσεις. Αυτό ξεκινά στην παιδική ηλικία με τα παραμύθια και συνεχίζει με ρομαντικές κομεντί, στήλες ερωτικών συμβουλών και διαφημίσεις διαμαντιών. Εκεί είναι που διδασκόμαστε ότι οι ετεροφυλόφιλες σχέσεις είναι ιδανικές, αλλά εκεί είναι επίσης που διδασκόμαστε ότι η μονογαμία είναι η μόνη δυνατή επιλογή. Ως φεμινίστριες, έχουμε μάθει να μιλάμε και να επικρίνουμε αυτές τις περιοριστικές οπτικές του έρωτα για την ετεροκανονικότητα τους καθώς και για την αυστηρή εφαρμογή των έμφυλων ρόλων, τα συχνά δύο μέτρα και δύο σταθμά τους για την ανδρική και τη γυναικεία συμπεριφορά και τις δισδιάστατες απεικονίσεις των γυναικών. Αλλά αποτυγχάνουμε να αναγνωρίσουμε το θεσμό της υποχρεωτικής μονογαμίας που κρύβεται πίσω τις μιντιακές αναπαραστάσεις της αγάπης και του έρωτα ή το πως αυτός ο θεσμός έχει εργαστεί χέρι-χέρι με την πατριαρχία για μεγάλο μέρος της ιστορίας.

Σε ένα πλήθος χρόνους και τόπους -συμπεριλαμβανομένου του σημερινού- η σεξουαλική απιστία έχει είτε ρητά είτε άρρητα συγχωρεθεί για τους άνδρες, ενώ για τις γυναίκες οι τιμωρίες για απιστία(3) κυμαίνονται από την κοινωνική αποδοκιμασία μέχρι το θάνατο. Όταν οι άνδρες έχουν αντιμετωπίσει σκληρές νομικές ποινές για μοιχεία, αυτό συμβαίνει συνήθως μόνο όταν έχουν παίξει το ρόλου του “τρίτου προσώπου”, δηλαδή όταν έχουν “κλέψει” νόμιμη ιδιοκτησία ενός άλλου άνδρα. Όμως οι γυναίκες συνεχίζουν να καταδικάζονται σε θάνατο για απιστία σε κάποια μέρη του κόσμου. -συχνά για ένα απλό φλερτ με έναν άλλο άνδρα. Μερικές φορές τέτοιες “άπιστες” γυναίκες ήταν θύματα βιασμού.

Στις ΗΠΑ οι ποινές μας είναι ευτυχώς πολύ λιγότερο σοβαρές, αλλά τα 2 μέτρα και 2 σταθμά για την ανδρική και τη γυναικεία απιστία -όπως και για όλες τις εκφράσεις της ανδρικής και της γυναικείας σεξουαλικότητας- χαίρουν άκρας υγείας. Όπως και με τη σεξουαλική ακολασία, μια γυναίκα που εμπλέκεται σε απιστία ντροπιάζεται ως “τσούλα”. Η ανδρική απιστία δε συγχωρείται πλήρως σε όλους τους κοινωνικούς χώρους, αλλά υπάρχουν ακόμα πολλοί άνδρες πρόθυμοι να συγχαρούν τους φίλους τους για τις εξωσυζυγικές τους κατακτήσεις, και συχνά “η άλλη γυναίκα” είναι αυτή που αντιμετωπίζει αποδοκιμασία για την “αποπλάνηση”του άνδρα. Όταν οι άνδρες σπάνε τα δεσμά της μονογαμίας θεωρείται ότι ενδίδουν στα ενδογενή χαρακτηριστικά της ανδρικής τους φύσης(4). Αλλά όταν οι γυναίκες διαπράττουν απιστία,θεωρείται ότι όχι μόνο προδίδουν έναν σύντροφο, αλλά επίσης προδίδουν τον αγαθό, σεξουαλικά αγνό ρόλο του φύλου τους.

Όταν οι άνθρωποι σκέπτονται εναλλακτικές λύσεις απέναντι στη μονογαμία, όμως, κυρίως σκέπτονται μόνο τη θρησκευτικά θεμελιωμένη πατριαρχική πολυγαμία, μια ρύθμιση η οποία απλά αναπαράγει τα ίδια δύο μέτρα και δύο σταθμά με το να επιτρέπει πολλαπλές συζύγους για τους άνδρες και να αρνείται για τις γυναίκες την ίδια ελευθερία. Αλλά μακράν πιο ισότιμες μη-μονογαμικές σχέσεις υπάρχουν. Παρότι ακριβή νούμερα είναι δύσκολο να βρεθούν, υπολογίζεται ότι 4-5%(5) των Αμερικάνων έχουν κάποια μορφή ανοικτά μη-μονογαμικής σχέσης, πολλοί εξ αυτών πολυσυντροφικής. Οριζόμενη ως η πρακτική του να αγαπάς ερωτικά πάνω από ένα συντρόφους με την πλήρη γνώση και συναίνεση όλων των εμπλεκομένων, η σύγχρονη πολυσυντροφικότητα έχει πολλές φεμινιστικές ρίζες(6), και αν και υπάρχει μεγάλη ποικιλία στο πως μπορεί να μοιάζει μια πολυσυντροφική οικογένεια, οι πολυσυντροφικοί άνδρες και γυναίκες είναι γενικά εξίσου ελεύθεροι να ψάξουν πολλαπλούς ερωτικούς και σεξουαλικούς συντρόφους. Και παρόλο που υπάρχουν πολυσυντροφικοί σε όλη την έκταση του πολιτικού και ιδεολογικού φάσματος, ένας μεγάλος αριθμός είναι φεμινίστριες, προοδευτικοί και αριστεριστές-άνθρωποι που δύσκολα μας έρχονται στο μυαλό όταν σκεπτόμαστε την παραδοσιακή, πατριαρχική πολυγαμία.

Φυσικά μια λειτουργία της υποχρεωτικής μονογαμίας είναι ότι οι πολυσυντροφικές σχέσεις καταδικάζονται ευρέως(7), τόσο από τους φιλελεύθερους όσο και από τους συντηρητικούς. Αλλά είναι σημαντικό να προβληματιστούμε πάνω στις ρίζες αυτής της καταδίκης. Κάθε φορά που η κοινωνία απαγορεύει μια συγκεκριμένη συμπεριφορά ή ταυτότητα, αυτή η απαγόρευση είναι πιθανότερο να εξυπηρετεί τα συμφέροντα ανθρώπων σε θέσεις εξουσίας. Ως φεμινίστριες, πρέπει πάντα να αμφισβητούμε τα κοινωνικά καθορισμένα πρότυπα. Είναι η μονογαμία επιβεβλημένη απλώς από την παράδοση; Ή είναι είναι επιβεβλημένη ως ένας ακόμα τρόπος για τον έλεγχο και την αστυνόμευση των σωμάτων και της σεξουαλικότητας των γυναικών;

Ως φεμινίστριες, πιστεύω ότι έχουμε συμφέρον να στηρίξουμε, αντί να καταδικάσουμε τις ισότιμες, πολυσυντροφικές σχέσεις. Αυτές οι σχέσεις απορρίπτουν την ανδρική ιδιοκτησία των γυναικών και προκαλούν τις παραδοσιακά έμφυλες προσδοκίες για μονογαμία. Επιπλέον έχουν τη δυνατότητα να διαταράξουν τους ρόλους των δύο φύλων με μια ευρύτερη έννοια. Όλοι μπορούν να επωφεληθούν από την υποστήριξη σχέσεων που χρησιμεύουν ως πρότυπο για λιγότερο πατριαρχικούς, λιγότερο ιεραρχικούς τρόπους να σχετιζόμαστε ο ένας με τον άλλο. Θα ήταν παράλογο να ισχυριστούμε ότι όλες οι φεμινίστριες θα πρέπει να απορρίψουν τις μονογαμικές σχέσεις, όπως θα ήταν παράλογο να υποστηρίξουμε ότι όλες οι φεμινίστριες θα πρέπει να απορρίψουν την ετεροφυλοφιλία. Οι μονογαμικές, ετεροφυλοφιλικές σχέσεις μπορούν να είναι θαυμάσια ισότιμες επίσης, και σίγουρα δεν έχει ο καθένας την επιθυμία ή την τάση να έχει πολλές ερωτικές σχέσεις ταυτόχρονα. Αλλά καθώς μπορεί κάποιος να είναι ετεροφυλόφιλος και να συνεχίζει να είναι επικριτικός προς την υποχρεωτική ετεροφυλοφιλία, είναι δυνατό να συμμετέχει σε μονογαμικές σχέσεις και να συνεχίζει να είναι επικριτικός προς το θεσμό της υποχρεωτικής μονογαμίας. Ελπίζω ότι μπορούμε να αρχίσουμε ένα διάλογο σχετικά με αυτόν το θεσμό, εξετάζοντας τι είναι και πως λειτουργεί και οραματιζόμενοι ένα μέλλον χωρίς αυτόν.

Εσείς τι νομίζετε;

πηγή: polyamorygr.wordpress.com

(1)http://www.amazon.com/Compulsory-Heterosexuality-Lesbian-Existence-Adrienne/dp/0906500079

(2)http://msmagazine.com/blog/2012/12/11/marriage-equality-is-a-feminist-issue/

(3)http://en.wikipedia.org/wiki/Adultery#Law

(4)http://www.people.com/people/archive/article/0,,20074871,00.html

(5)http://www.scientificamerican.com/article/new-sexual-revolution-polyamory/

(6)http://www.slate.com/articles/double_x/doublex/2012/03/polyamory_and_its_surprisingly_woman_friendly_roots_.html

(7)http://jezebel.com/5325677/why-does-polyamory-freak-people-out

ΠΗΓΗ: http://msmagazine.com/blog/2013/08/06/should-feminists-be-critical-of-compulsory-monogamy/

Photo from Wikimedia Commons user Akrabbim under license from Creative Commons 3.0