Βέα- βέα και χαβέα

της Βέρας Σιατερλή

τώρα τις αποκριές είναι οι ψωλές ορθές,

γιεμ’ κι του μεγάλου Πάσχα, ήταν τα μουνιά κι χάσκαν

Πάμπολλα και ευρηματικά τα αποκριάτικα έθιμα ανά την Ελλάδα επιτρέπουν την απόλυτη έκφραση της σεξουαλικότητας όχι μόνο των αντρών –η οποία εξ άλλου είναι πάντα κοινωνικά αποδεκτή ακόμη και σε βαθμό κακουργήματος- αλλά και των γυναικών οι οποίες μπορεί να μην παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο αλλά υπογραμμίζουν ξεκάθαρα τις –κατά τον υπόλοιπο χρόνο απαγορευμένες και κατάπτυστες- σεξουαλικές τους ανάγκες και χαίρονται το ερωτικό παιχνίδι όσο ποτέ άλλοτε!

Εκτός από την εμφανή ανάγκη για συναισθηματική εκτόνωση που προσφέρουν όλα τα αποκριάτικα δημοτικά τραγούδια και έθιμα ιδιαίτερα πρέπει να τονιστεί στο πλαίσιο της αγροτικής απόκριας η αιώνια ανάγκη για σεξουαλική εκτόνωση, που σε κάθε λαό εμφανίζεται στις ανοιξιάτικες γιορτές, στις μεταμφιέσεις και στις γονιμικές τελετές για τη γη.

Ο Δ. Λουκάτος μας λέει «Στα ελληνικά καρναβάλια μπορεί κανείς να ακούσει ή και να δει δρώμενο ό,τι πιο ελευθερόστομο και μιμικό θ’ απέκρουε σε άλλες ώρες το ίδιο το χωριό». Πράγματι μεταξύ των τραγουδιών του Κοζανίτικου έθιμου του φανού σημαντική θέση κατέχουν τα λεγόμενα «ξινέντραπα» ή «ξιανέντραπα» ή «μασκαραλίτκα» ή και «νοικοκυρίσια» κατ’ ευφημισμό, τα οποία είναι γεμάτα σεξουαλικές αναφορές που αρχίζουν από υπονοούμενα και συγκαλυμμένα σχόλια και φτάνουν μέχρι τις πιο ακραίες και απροκάλυπτες περιγραφές και παραινέσεις.

Βέα- βέα και χαβέα

Και του κλάπα η ψωλέα

Λαδωμένη πασωμένη

και σκουλήκια γιομισμένη…

όποιος γελάσει, θα την φάει!

Κάτι ανάλογο ισχύει και στο αποκριάτικο έθιμο του «Μακαρούνα» στην Κάρυστο Ένα παλιό αποκριάτικο έθιμο της Νότιας Εύβοιας, όπου σύμφωνα με την παράδοση ο «Μακαρούνας» ήταν ένας άντρας με πολύ ανεπτυγμένη σεξουαλική δράση που προφανώς οφείλονταν σε ανάλογες ικανότητες. Δεν άφηνε καμία γυναίκα παραπονεμένη. Όλες είχαν περάσει από τα χέρια του. Ανύπαντρες, παντρεμένες, χήρες και ζωντοχήρες, νέες, μεσόκοπες και γριές κι όλες είχαν να λένε μόνο καλά λόγια για τις επιδόσεις του. Ήρθε όμως η τελευταία Κυριακή της αποκριάς όπου σύμφωνα με τα έθιμα της Καρύστου φτιάχνουν ζυμαρικά (μακαρούνες). Ο «Μακαρούνας» έφαγε τόσο πολύ που έσκασε. Μέγας θρήνος ανάμεσα στο γυναικείο πληθυσμό.

Κάθε Καθαρή Δευτέρα λοιπόν μια ομάδα από καρναβαλιστές φτιάχνει το πτώμα του «Μακαρούνα», ένα σκιάχτρο με παλιά ρούχα παραγεμισμένα με άχυρα ή κουρέλια πάνω σε ένα πρόχειρο φορείο. Για να τονίσουν το κωμικό μέρος του εθίμου φροντίζουν να έχει μια τεράστια κοιλιά από το πολύ φαΐ κι ένα τεράστιο πέος να βγαίνει μέσα από το ξεκούμπωτο παντελόνι.

Αφού ετοιμάσουν τον νεκρό ετοιμάζονται και οι «γυναίκες» που θα τον μοιρολογήσουν. Ακολουθούν την πομπή στην οποία προηγείται ο παπάς και οι ψαλτάδες που ψέλνουν νεκρώσιμα μεν, αλλά παραλλαγμένα με πολύ καυστικό τρόπο, πίνοντας και οδυρόμενοι. Στη συνέχεια στήνεται τρικούβερτο γλέντι. Χορεύουν κρατώντας το «νεκρό» ψηλά και πίνοντας μέχρι τελικής πτώσεως.

ΚΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ και του χρόνου!