Η φρίκη του πολέμου, οι γυναίκες και η ανεπάρκεια του ΟΗΕ

Οι γυναίκες και τα κορίτσια υποφέρουν ανείπωτη φρίκη κατά τη διάρκεια του πολέμου και ο ΟΗΕ δεν κάνει αρκετά γι’ αυτό

του Samer Muscati, Ερευνητή, Τμήμα Δικαιωμάτων των Γυναικών

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Νιγηριανά κορίτσια σε ένα στρατόπεδο προσφύγων κοντά στη λίμνη Τσαντ στο Τσαντ.

© 2015 Samer Muscati / Human Rights Watch

Juba, Νότιο Σουδάν – Στον καύσωνα ενός προσφυγικού καταυλισμού κοντά στη Λίμνη Τσαντ, ένα 17χρονο κορίτσι που θα αποκαλέσω “Φατιμά” μου είπε πώς η ζωή της είχε καταρρεύσει τον περασμένο Αύγουστο, όταν μαχητές της Boko Haram μπήκαν στο εστιατόριο όπου εργάζονταν στη βόρεια Νιγηρία και την απήγαγαν αυτήν και άλλες έξι γυναίκες και κορίτσια.

Την ανάγκασαν να παντρευτεί έναν μαχητή αφού απείλησαν να την σκοτώσουν και αφού έδωσαν μια συμβολική προίκα στην οικογένειά της – τα ψιλά από τις τσέπες τους – για να φανεί σαν να ήταν νόμιμος ο γάμος.

Δραπέτευσε πέντε μήνες αργότερα, αλλά η Boko Haram χτύπησε και πάλι τον Ιανουάριο, σφάζοντας αμάχους γύρω από το σπίτι της στη Μπάγκα, όπου είχε ψάξει καταφύγιο. Παρά το γεγονός ότι κατάφερε να ξεφύγει και τελικά πήγε προς τον καταυλισμό της λίμνης Τσαντ, οι μαχητές σκότωσαν τον αδελφό της και απήγαγαν τις τρεις αδελφές της και δύο ξαδέρφες της.

Συνάντησα επίσης την “Μαριάμ”, 30 ετών, η οποία ήταν εννέα μηνών έγκυος όταν η Boko Haram επιτέθηκε στην Μπάγκα και την απήγαγε, μαζί με δεκάδες άλλες γυναίκες. Οι απαγωγείς στρίμωξαν τις γυναίκες και τα κορίτσια σε μια βίλα που περιβάλλονταν από ένοπλους φρουρούς. Τα βράδια, οι μαχητές έπαιρναν γυναίκες και κορίτσια για να τα βιάσουν. Η Mariam γέννησε σε αιχμαλωσία, και αργότερα, είπε, ο ίδιος μαχητής την βίασε δύο φορές.

Ένα βράδυ, αφού κρατούνταν για 50 ημέρες και άκουσε από μαχητές της Boko Haram ότι όλες θα αναγκάζονταν να παντρευτούν, αυτή και άλλες 40 το έσκασαν. Η Μαριάμ και το μωρό της διέφυγαν, αλλά πολλές άλλες δεν τα κατάφεραν.

Οι ιστορίες της Φατιμά και της Μαριάμ παρουσιάζουν οδυνηρές ομοιότητες με τις ιστορίες που άκουσα από Γιαζίντι κορίτσια και γυναίκες, οι οποίες είναι μέλη μιας θρησκευτικής μειονότητας που ζει στην περιοχή Sindar του Ιράκ, περίπου 260 μίλια βόρεια της Βαγδάτης. Τον Ιανουάριο, έπεσαν θύματα συστηματικής σεξουαλικής βίας στα χέρια των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους (IS).

Μίλησα με την 12χρονη “Γουάφα”, την οποία μαχητές του Ισλαμικού Κράτους είχαν απαγάγει από το σπίτι της στο βόρειο Ιράκ. Την χώρισαν από την οικογένειά της, είπε, και τελικά την πήραν στη Ράκα, στη Συρία. Ένας μεγαλύτερος σε ηλικία μαχητής διαβεβαίωσε την Γουάφα ότι δεν θα πάθαινε κακό, επειδή ήταν «σαν την κόρη μου», αλλά ένα πρωί η Γουάφα ξύπνησε και είδε τα πόδια της καλυμμένα με αίμα. Της είχε δώσει ναρκωτικά και την βίασε.

Το αποτρόπαιο νήμα σε αυτές τις ιστορίες είναι η συστηματική κακοποίηση, συμπεριλαμβανομένων των μαζικών απαγωγών, γυναικών και κοριτσιών κατά τη διάρκεια ένοπλων συγκρούσεων. Με δεδομένη την εκτεταμένη εμφάνιση αυτών των φρικαλεοτήτων, ποιος είναι ο σκοπός του Ψηφίσματος ορόσημο 1325 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τις Γυναίκες, την Ειρήνη και την Ασφάλεια; Το ψήφισμα, που υιοθετήθηκε το 2000, αναγνώρισε τον δυσανάλογο αντίκτυπο των συγκρούσεων στις γυναίκες και τα κορίτσια. Είχε επίσης ως στόχο να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα ότι οι γυναίκες είναι στόχοι στην σύγκρουση και εξαιρούνται από τις προσπάθειες για τον τερματισμό των εχθροπραξιών.

Οι στόχοι του Ψηφίσματος 1325 ήταν σαφείς και ξεκάθαροι. Προέβλεπε αυξημένη συμμετοχή των γυναικών σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων, προστασία των γυναικών και των κοριτσιών από τη σεξουαλική βία, και μέτρα για την αντιμετώπιση των ανησυχιών των γυναικών και των κοριτσιών κατά την ανακατασκευή των κοινοτήτων που έχουν καταστραφεί κατά τη διάρκεια διεθνών κρίσεων.

Από την υιοθέτησή του, η πρόληψη της σεξουαλικής βίας κατά τη διάρκεια ένοπλων συγκρούσεων έχει λάβει κάποια προσοχή. Για παράδειγμα, στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – όπου τα τρομακτικά επίπεδα βιασμού ήταν ένα σήμα κατατεθέν της σύγκρουσης – η παρέμβαση από τους οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών έχει οδηγήσει σε αύξηση των συλλήψεων και των διώξεων. Ακόμη και ένας αξιωματικός διώχθηκε επιτυχώς για βιασμό το 2014.

Ωστόσο, ορισμένες εξτρεμιστικές ομάδες έχουν αυξήσει τις μαζικές απαγωγές ως πολεμική τακτική. Μια τέτοια συμπεριφορά αναπόφευκτα συνοδεύεται από άλλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η υποδούλωση, ο καταναγκαστικός θρησκευτικός προσηλυτισμός, ο καταναγκαστικός γάμος, η σεξουαλική βία και τα βασανιστήρια. Αμέτρητες γυναίκες και κορίτσια παραμένουν αιχμάλωτες σε χώρες όπως το Κονγκό, η Νιγηρία, το Ιράκ, η Συρία και η Μιανμάρ.

Ακόμα και όταν οι αιχμάλωτες έχουν απελευθερωθεί, υποφέρουν από στιγματισμό και διακρίσεις καθώς επιστρέφουν στα σπίτια και τις κοινότητές τους. Στη Νιγηρία, οι γυναίκες αναγκάστηκαν να φύγουν αφού τους κόλλησαν την ετικέτα «σύζυγοι της Boko Haram». Άλλες επιστρέφουν στο σπίτι τους έγκυες και σε τρομερή ανάγκη αναπαραγωγικής και μητρικής φροντίδας υγείας. Ακόμα άλλες δεν έχουν πρόσβαση σε βασικούς ελέγχους υγείας μετά το βιασμό, μετα-τραυματική περίθαλψη, κοινωνική στήριξη και συμβουλευτική για τον βιασμό.

Πριν από ένα χρόνο, ο κόσμος ανταποκρίθηκε με τρόμο όταν η Boko Haram απήγαγε 276 μαθήτριες σχολείου στη Chibok στη βορειοανατολική Νιγηρία, αναπτύσσοντας ένα παγκόσμιο κίνημα για να έρθουν πίσω τα κορίτσια. Έκτοτε, ένοπλες ομάδες έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους για να απαγάγουν κορίτσια και γυναίκες.

Πρέπει να ακολουθήσουμε τις υποσχέσεις του Ψηφίσματος 1325 του ΟΗΕ. Θα πρέπει να υποστηρίξουμε την συμμετοχή των γυναικών στη λήψη αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα, να εξασφαλίσουμε ότι οι κυβερνήσεις έχουν τα δικαιώματα των γυναικών ως προτεραιότητα κατά την καταπολέμηση του βίαιου εξτρεμισμού, και να κάνουμε τους επιτιθέμενους και τους απαγωγείς να λογοδοτήσουν. Διαφορετικά, οι εξτρεμιστικές ομάδες θα ενθαρρυνθούν να συνεχίσουν τη βία τους κατά των γυναικών και των κοριτσιών.

Για την Φατιμά, την Μαριάμ, την Γουάφα και αμέτρητες άλλες, το Ψήφισμα 1325 του ΟΗΕ είναι μια αφηρημένη ιδέα με πολύ μικρή συνάφεια για τη ζωή τους. Είναι ζωτικής σημασίας αυτό να γίνει πραγματικότητα.

μετάφραση: Αλεξία Τσούνη

πηγή: www.hrw.org