Kοιτάζοντας πίσω από τον καθρέφτη: η πραγματική ιστορία της σοσιαλίστριας φεμινίστριας Alice Wheeldon

Το νήμα της συναρπαστικής ζωής της Alice Wheeldon επιχειρεί να ξαναπιάσει η Sheila Rowbotham με την ανανεωμένη έκδοση του θεατρικού της έργου Φίλοι της Αlice Wheeldon: η ακτιβίστρια που κατηγορήθηκε ότι σχεδίασε την δολοφονία του Lloyd George (Pluto Press). Το εν λόγω θεατρικό γράφτηκε από την Rowbotham στις αρχές της δεκαετίας του εβδομήντα και σήμερα επανακυκλοφορεί από τις Pluto press. Πρόκειται για ένα κείμενο το οποίο είναι βασισμένο σε ιστορική έρευνα της Rowbotham αναφορικά με τα γεγονότα που οδήγησαν στην άδικη σύλληψη και εν τέλει καταδίκη της Alice Wheeldon ως συνωμότριας δολοφονικής απόπειρας εναντίον του πρωθυπουργού Lloyd George.

Η Alice Wheeldon γεννημένη στα τέλη του 19ου αιώνα στο Derby της Αγγλίας, προερχόμενη από μια βαθιά φτωχή εργατική οικογένεια, ενεπλάκη νωρίς -λίγο μετά τον αποτυχημένο και κακοποιητικό γάμο της- στο σοσιαλιστικό και γυναικείο κίνημα και στη συνέχεια στο αντιπολεμικό κίνημα. Η Wheeldon υπήρξε μέλος του Σοσιαλιστικού Εργατικού Βρετανίας, από το οποίο διεγράφη εξαιτίας της σφοδρής της αντίθεσης στη θέση στήριξης της συμμετοχής της Βρετανίας στον A Παγκόσμιο πόλεμο.

Η Wheeldon είχε επίσης υπάρξει ιδιαίτερα ενεργή στην οργάνωση δικτύων αλληλεγγύης πριν και κατά τη διάρκεια του Α παγκοσμίου πολέμου ενώ μαζί με άλλα μέλη της οικογένειας της, ιδιαίτερα τις κόρες της έπαιξε κεντρικό ρόλο στην στήριξη του δικτύου προστασίας των αντιρρησιών συνείδησης, όντας μέλος της ΝCP (No conscription fellowship)*. H εμπλοκή της αυτή υπήρξε το εφαλτήριο των διώξεων για την ίδια και τα παιδιά της. Ένας πράκτορας της ΜΙ5 o Άλεξ Γκόρντον, υποδυόμενος τον αντιρρησία συνείδησης κατέφτασε σπίτι της ζητώντας καταφύγιο εκεί. Υποστηρίζοντας ότι τα χρησιμοποιούσε για να ξεφύγει από τα εκπαιδευμένα σκυλιά που φυλούσαν το κέντρο κράτησης των αντιρρησιών συνείδησης άφησε στο σπίτι της ένα πακέτο με δηλητήρια, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως βασικό θεμέλιο της στοιχειοθέτησης της κατηγορίας εναντίον της. Έτσι, στις 30 Ιανουαρίου του 1917 η Αlice, οι δύο κόρες της και ο σύζυγος της μίας κόρης της βρέθηκαν να κατηγορούνται για συνομωσία που απέβλεπε στην αφαίρεση της ζωής του βρετανού πρωθυπουργού Lloyd George.

Όπως λέει η συγγραφέας Sheila Rowbotham πρώτη φορά έμαθε για την ιστορία της Alice Wheeldon στα μέσα της δεκαετίας του εβδομήντα όταν αναρρώνοντας από μια βαριά γρίπη μελετούσε το βιβλίο του Raymond Challinor σχετικά με την καταγωγή του βρετανικού μπολσεβικισμού The Origins of British Bolshevism. Η ίδια λοιπόν αναφέρει «με συνάρπασε ο τρόπος που εξυφαινόταν αυτό το δίκτυο προσώπων και ομάδων -οι σοσιαλιστές, οι φιλελεύθεροι, οι ειρηνιστές, οι φεμινίστριες και τα σωματεία- και ο τρόπος που οργάνωναν–συντόνιζαν τις πρωτοβουλίες τους ενάντια στον πόλεμο.» Ακόμη περισσότερο, αυτό που την συγκλόνιζε ήταν ο τρόπος με τον οποίο όλη αυτή η οργάνωση και δικτύωση είχε υπόβαθρο εν τέλει την συντροφικότητα, την φιλία και την αλληλεγγύη. Αυτό ήταν όπως λέει που οι μυστικές υπηρεσίες αδυνατούσαν να καταλάβουν, να διανοηθούν δηλαδή ότι υπάρχει ζωή πέρα από τις συνομωσίες και την ιδιοτέλεια.

Πέρα από το προφανές πραγματολογικό ενδιαφέρον αναφορικά με τα ιστορικά γεγονότα που αναπλάθονται μέσα από την θεατρική αφήγηση και ειδικότερα σχετικά με τις επιμέρους εμφανίσεις των κοινωνικών κινημάτων της περιόδου, το έργο έχει σημαντικό ενδιαφέρον και από τη σκοπιά της παρακολούθησης των πρώτων βημάτων της οργάνωσης του γυναικείου κινήματος στην Βρετανία της περιόδου.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο το έργο παρουσιάζει την γέννηση ριζοσπαστικών δικτύων με φεμινιστικό προσανατολισμό μέσα από τις πολύπλευρες διαδικασίες του κινήματος ενάντια στον πόλεμο. Μάλιστα, η αναπαράσταση των σκηνών της καθημερινής πολιτικής οργάνωσης αυτών των ανθρώπων, γυναικών και ανδρών, μεταξύ άλλων αναδεικνύει ένα αναδυούμενο αίτημα για την εισαγωγή μορφών πολιτικής οργάνωσης και πρακτικών προσαρμοσμένες στις ανάγκες της πραγματικής ζωής. H Rowbotham αναφέρει επίσης ότι η πρώτη παρουσίαση του θεατρικού έργου στις αρχές της δεκαετίας του ογδόντα προκάλεσε αντιφατικές εντυπώσεις και ίσως και μία διάσταση απόψεων μεταξύ κομματιών του κινήματος προσκολλημένων στην πιο παραδοσιακή μορφή οργάνωσης και συλλογικής λειτουργίας και άλλων – αρκετών αριστερών φεμινιστριών- που υπερασπίζονταν τον πειραματισμό με νέα πρότυπα, που υπερβαίνουν το γραφειοκρατικό μοντέλο.

Σήμερα, η αφορμή της επανακυκλοφορίας του βιβλίου συμπίπτει και με μία καμπάνια που έχει την αφετηρία της στη γενέτειρα πόλης της Alice Wheeldon, το Derby, με σκοπό την αποκατάσταση του ονόματος της και τη δημοσιοποίηση της σκευωρίας εναντίον της. Τέλος, όπως η μία από τις τρεις συγγραφείς του Beyond Fragments: Feminism and the making of socialism, επισημαίνει –εμβληματική φιγούρα του φεμινιστικού αριστερού κινήματος των δεκαετιών εξήντα – εβδομήντα- ιστορίες σαν κι αυτής της Alice Wheeldon μπορούν να αποτελέσουν μία πολύτιμη εμπειρία για τις νεότερες γενιές αγωνιστών και αγωνιστριών αναφορικά με την οργάνωση απέναντι στην καταστολή αλλά και για την αντιμετώπιση των κοινωνικών συνεπειών της λιτότητας.

*Οργάνωση που ιδρύθηκε το 1914 με κύριο στόχο την οργάνωση της διαμαρτυρίας απέναντι στην υποχρεωτική στρατολογία που επιβλήθηκε κατά τον Α Παγκόσμιο πόλεμο. Μεταξύ των ιδρυτικών της μελών βρέθηκαν ο Βernarnd Russell, η Catherine Marshal, ο Will Chamberlain καθώς και πολλά πρώην μέλη του σοσιαλιστικού εργατικού κόμματος.

rednotebook.gr

Πηγές:
http://www.redpepper.org.uk/retelling-alices-story-how-an-anti-war-feminist-was-framed-for-murder/
https://en.wikipedia.org/wiki/Alice_Wheeldon