Χέντι Λαμάρ 1913–2000

Συντάσσει σχολιάζει: Βέρα Σιατερλή
Η Χέντι Λαμάρ την εποχή της μεγάλης δόξας της, στις δεκαετίες του τριάντα και του σαράντα, θεωρείτο η πιο όμορφη και εξωτική γυναίκα του κόσμου. Πρόκειται για μια ριζοσπαστική πρωτοποριακή ύπαρξη που η ομορφιά της, της άνοιξε τις πόρτες του πλούσιου γάμου, της βιομηχανίας του θεάματος και όλα όσα απολαμβάνει μια γυναίκα-κούκλα. Την ίδια ώρα η εκθαμβωτική ομορφιά της, της έφραζε το δρόμο της ανεξαρτησίας, της ελευθερίας και της επιστημονικής αποδοχής.

Τα αποφθέγματά της είναι χαρακτηριστικά:
• “Any girl can be glamorous. All you have to do is stand still and look stupid.”
(Κάθε κορίτσι μπορεί να γίνει ελκυστικό. Το μόνο που πρέπει να κάνεις είναι να στέκεσαι ακίνητη και να δείχνεις ηλίθια.)
• “It is easier for women to succeed in business, the arts, and politics in America than in Europe.”
(Είναι πιο εύκολο για μια γυναίκα να πετύχει στις επιχειρήσεις, στην τέχνη και την πολιτική, στην Αμερική από ότι στην Ευρώπη.)
• “Films have a certain place in a certain time period. Technology is forever.”
(Οι ταινίες έχουν μια συγκεκριμένη θέση σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η τεχνολογία κρατάει για πάντα.)

Η Χέντι Λαμάρ (Hedy Lamarr) γεννήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 1913 στην Βιέννη. Το πραγματικό της όνομα ήταν Χέντβιχ Ίβα Μαρία Κίσλερ (Hedwig Eva Maria Kiesler) και ήταν η μοναχοκόρη του τραπεζίτη Εμίλ Κίσλερ και της πιανίστριας Γκέρτρουντ Λίχτβιτς. Θαμπωμένη από τη λάμψη του κινηματογράφου εγκατέλειψε σχολείο, οικογένεια και πλούτη για να δουλέψει στη Γερμανία με τον σκηνοθέτη Μαξ Ράινχαρτ και το 1930 γύρισε την πρώτη της ταινία .
Τρία χρόνια αργότερα, πρωταγωνίστησε σ’ ένα μέτριο μελό του Τσέχου σκηνοθέτη Γκούσταφ Μαχάτι με το τίτλο «Έκσταση», το οποίο θα έμενε στην ιστορία του κινηματογράφου για την γυμνή σκηνή της λίμνης και τον οργασμό που υποδύθηκε, το πρώτο στην μεγάλη οθόνη, σύμφωνα με τους ειδικούς. Η ταινία προκάλεσε σκάνδαλο. Απαγορεύτηκε όχι μόνο από τον Χίτλερ στην Γερμανία, αλλά και στις ΗΠΑ, ενώ η πρωταγωνίστρια παρ’ ολίγο να αφοριστεί από την Πάπα.

Ο έμπορος και κατασκευαστής οπλικών συστημάτων για την ναζιστική Γερμανία Φριτς Μαντλ, εκστασιασμένος από την ομορφιά της, την ερωτεύεται και τελικά την παντρεύεται, αφού προηγουμένως φρόντισε να αγοράσει και να καταστρέψει όλες τις κόπιες της ταινίας. Οι δοσοληψίες του συζύγου της με τους Ναζί και το πολυτελές «κελί», στο οποίο ζούσε, την ώθησαν να εγκαταλείψει την συζυγική εστία μεταμφιεσμένη σε υπηρέτρια. Ο Μαντλ ήταν 15 χρόνια μεγαλύτερος της, πολύ ζηλιάρης και ιδιαίτερα σκληρός. Για να την παντρευτεί, την ανάγκασε να αλλαξοπιστήσει και να ασπασθεί την καθολική θρησκεία. Της απαγόρευσε ακόμα και να δουλεύει σαν ηθοποιός. Στην αυτοβιογραφία της που κυκλοφόρησε με τίτλο Ecstasy and Me αναφέρεται ένα περιστατικό κατά το οποίο προσπαθώντας να ξεφύγει από τον Μαντλ, βρήκε καταφύγιο σε ένα πορνείο, κρύφτηκε σε ένα άδειο δωμάτιο και αναγκάστηκε να κάνει σεξ με έναν άγνωστο, προκειμένου να μην αποκαλύψει την κρυψώνα της.Τελικά κατάφερε να διαφύγει, ναρκώνοντας την προσωπική της υπηρέτρια και παίρνοντας το τρένο προς το Λονδίνο.

Με μια χούφτα κοσμήματα και πολύ θάρρος φθάνει μέχρι το Παρίσι και τέλος από εκεί παίρνει το πλοίο για τη Νέα Υόρκη. Πάνω στο καράβι γνωρίζεται με τον Λούις Μάγερ, συνιδιοκτήτη της «Μέτρο Γκόλντουιν Μάγερ» (MGM), και μόλις αποβιβάζεται στον νέο κόσμο αρχίζει μια νέα ζωή. Αλλάζει το όνομα της σε Χέντι Λαμάρ, κρατώντας το μικρό της όνομα και επιλέγοντας ως επώνυμο, αυτό μιας παλιάς δόξας του βωβού κινηματογράφου, της Μπάρμπαρα Λαμάρ.

Αμέσως κάνει αισθητή την παρουσία της στο Χόλιγουντ με την εξωτική ομορφιά της. Παίζει δίπλα σε σπουδαίους ηθοποιούς: με τον Σαρλ Μπουαγέ («Πληγωμένος Αετός», «Algiers» ο αγγλικός τίτλος), τον Κλαρκ Γκέιμπλ («Comrade X»), τον Σπένσερ Τρέισι («I Take This Woman»), τον Βίκτωρ Ματσιούρ («Σαμψών και Δαλιδά»,«Samson and Delilah» ο αγγλικός τίτλος) και τον Τζέιμς Στιούαρτ («Come Live with Me»), ενώ την σκηνοθετούν πρώτης γραμμής σκηνοθέτες, όπως Κινγκ Βίντορ και Σεσίλ ντεΜιλ. Υπήρξε και πρώτη επιλογή των παραγωγών της κλασικής ταινίας «Καζαμπλάνκα», για να ενσαρκώσει το ρόλο της ηρωίδας, δόξα που την τελευταία στιγμή της έκλεψε η Ινγκριντ Μπέργκμαν.

Η Λαμάρ από την εποχή που ζούσε ακόμη στην Βιέννη είχε αναπτύξει ενδιαφέρον για τις εφαρμοσμένες επιστήμες. Οι πρώτες της εφευρέσεις ήταν ένα δικής της έμπνευσης φανάρι κυκλοφορίας και ένα χαπάκι, που μετέτρεπε το νερό σε ανθρακούχο.

Η Χέντι Λαμάρ με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου θέλησε να φανεί χρήσιμη στον αγώνα κατά του Ναζισμού και λόγω της εβραϊκής καταγωγής της. Μαζί με τον πρωτοποριακό συνθέτη Τζορτζ Άνθεϊλ που ήταν γείτονάς της, έλαβαν στις 11 Αυγούστου του 1942 δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για συσκευή που εφηύραν αποκαλούμενη Secret Communication System (Σύστημα Κρυφής Επικοινωνίας). Η πρώιμη αυτή συσκευή αναπήδησης συχνοτήτων χρησιμοποιούσε ένα κύλινδρο αυτόματου πιάνου προκειμένου να εναλλάσσει ένα σήμα μεταξύ 88 διαφορετικών συχνοτήτων με απώτερο σκοπό την απόκρυψη των τηλεκατευθυνόμενων τορπιλών από τα εχθρικά ραντάρ και την μείωση της πιθανότητας παρεμβολών. Το ναυτικό τελικά δεν υιοθέτησε την εφεύρεσή τους. Η ιδέα υπήρξε αμφιλεγόμενη και πολύ προηγμένη για την εποχή της. Η συγκεκριμένη τεχνολογία τέθηκε για πρώτη φορά σε εφαρμογή το 1962 και αφού είχε λήξει η πατέντα. Οι δύο αρχικοί εφευρέτες δεν έλαβαν ποτέ το παραμικρό χρηματικό ποσό από την εφεύρεσή τους. Η Χέντι Λαμάρ βραβεύεται από το Electronic Frontier Foundation.

Η ιδέα της Χέντι για την εναλλαγή των συχνοτήτων υπήρξε η βάση για τη μοντέρνα τεχνολογία της διασποράς φάσματος που χρησιμοποιείται στις μέρες μας σε ένα ευρύ φάσμα συσκευών από τα ασύρματα τηλέφωνα μέχρι τις ασύρματες ευρυζωνικές συνδέσεις (Wi-Fi, Bluetooth, CDMA).

Η Χέντι θέλησε να γίνει μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Εφευρετών (National Inventors Council) για να λάβει την απάντηση ότι καλύτερα θα ήταν να χρησιμοποιήσει τη διασημότητά της για να προωθήσει την πώληση πολεμικών ομολόγων. Σε μία και μόνο εκδήλωση βοήθησε να συγκεντρωθούν 7 εκατομμύρια δολάρια.

Η Χέντι Λαμάρ, πέθανε στις 19 Ιανουαρίου 2000 στο Κάσελμπερι της Φλώριδας, σε ηλικία 86 ετών. Από τους έξι συνολικά γάμους που τέλεσε απέκτησε τρία παιδιά.

Φιλμογραφία
• Money on the Street (1930)
• Storm in a Water Glass (1931)
• The Trunks of Mr. O.F. (1931)
• We Need No Money (1932)
• Ecstasy (1933)
• Algiers (1938)
• Hollywood Goes to Town (1938) (μικρού μήκους)
• Screen Snapshots: Stars at a Charity Ball (1939) (μικρού μήκους)
• Lady of the Tropics (1939)
• I Take This Woman (1940)
• Boom Town (1940)
• Comrade X (1940)
• Come Live with Me (1941)
• Ziegfeld Girl (1941)
• H.M. Pulham, Esq. (1941)
• Tortilla Flat (1942)
• Crossroads (1942)
• White Cargo (1942)
• Show Business at War (1943) (μικρού μήκους)
• The Heavenly Body (1944)
• The Conspirators (1944)
• Experiment Perilous (1944)
• Her Highness and the Bellboy (1945)
• The Strange Woman (1946)
• Dishonored Lady (1947)
• Let’s Live a Little (1948)
• Samson and Delilah (1949)
• A Lady Without Passport (1950)
• Copper Canyon (1950)
• My Favorite Spy (1951)
• The Eternal Female (1954)
• Loves of Three Queens (1954)
• The Story of Mankind (1957)
• The Female Animal (1958)

ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr/biographies, https://el.wikipedia.org