tης Βέρας Σιατερλή
Η 25η Νοέμβρη έχει ορισθεί από το 1999, από τον ΟΗΕ ως Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών.
Ήδη από το 1981 οι γυναικείες οργανώσεις, είχαν καθιερώσει την ημέρα αυτή ως επέτειο κατά της κακοποίησης των γυναικών σε ανάμνηση της φρικτής δολοφονίας των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών από την Δομινικανή Δημοκρατία, με διαταγή του δικτάτορα Τρουχίλο.
Δεκάδες εκδηλώσεις και πρωτοβουλίες κινηματικές η θεσμικές οργανώνονται σ’ όλη την Ελλάδα και εκατοντάδες στην Ευρώπη και τον κόσμο για να διατρανώσουν το ΟΧΙ ΣΤΗ ΒΙΑ όλων των ειδών ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ.
«Η βία κατά των γυναικών είναι ίσως η πιο επαίσχυντη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ συνόρων, πολιτισμών ή πλούτου. Όσο συνεχίζεται, δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι κάνουμε ουσιαστική πρόοδο προς την ισότητα, την ανάπτυξη και την ειρήνη»
Ο ορισμός της βίας κατά των γυναικών αντιστοιχεί στον ορισμό που υιοθετήθηκε το 1995 στην 4η Παγκόσμια Διάσκεψη Γυναικών και αναφέρεται στις παραγράφους 113 και 118 της Πλατφόρμας Δράσης του Πεκίνο.
Ο όρος «βία κατά των γυναικών» περιλαμβάνει κάθε πράξη βίας που στηρίζεται στο φύλο και έχει ως αποτέλεσμα ή είναι δυνατό να έχει ως αποτέλεσμα, την σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέτοιων πράξεων, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας είτε αυτό προκύπτει στην δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή(παρ. 113).
«Η βία κατά των γυναικών είναι η έκφραση της ιστορικά διαπιστωμένης ανισότητας στις σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών, που οδήγησε στην κυριαρχία των ανδρών επί των γυναικών και στις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, με αποτέλεσμα τη παρεμπόδιση της ανάπτυξής τους» (παρ.118).
Επομένως ο όρος βία περιλαμβάνει:
Τη βία μέσα στην οικογένεια (ενδοοικογενειακή βία).
Τη βία γενικά μέσα στην κοινωνία (βιασμός, σεξουαλική κακοποίηση, σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, trafficking/σωματεμπορία).
H βία κατά των γυναικών είναι μεγάλος κίνδυνος για τη δημόσια υγεία και σημαντική αιτία θανάτου και αναπηρίας για τις γυναίκες 16-44 ετών. Σε αναφορά της Παγκόσμιας Τράπεζας εκτιμάται ότι η βία κατά των γυναικών ήταν τόσο σοβαρή αιτία θανάτου και ανικανότητας μεταξύ των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας όσο ο καρκίνος. Πρόκειται για φαινόμενο διαδεδομένο σε όλες τις κοινωνίες και σε όλες τις κοινωνικές τάξεις, ανεξάρτητα από το επίπεδο ανάπτυξης, το βαθμό πολιτικής σταθερότητας, το πολιτισμό ή τη θρησκεία.
Η πιο συχνή μορφή βίας προέρχεται από τον ερωτικό σύντροφο. Μία στις τρεις γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα ξυλοκοπηθεί, θα βιασθεί ή με κάποιο άλλο τρόπο θα κακοποιηθεί από το σύντροφό της.
Οι μισές από τις γυναίκες θύματα ανθρωποκτονίας έχουν δολοφονηθεί από (νυν ή πρώην) σύζυγο ή σύντροφο.
Μία στις πέντε γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού.
Οι γυναίκες 15-44 ετών κινδυνεύουν περισσότερο από βιασμό ή ενδοοικογενειακή βία παρά από καρκίνο, τροχαία ατυχήματα, πόλεμο ή ελονοσία.
130 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια έχουν υποστεί ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων.
2 εκατομμύρια κορίτσια ανά έτος κινδυνεύουν να υποβληθούν σε ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων.
Το 40-50% των γυναικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν αναφέρει κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας.
Το 55%-95% των γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας δεν καταγγέλλουν το πρόβλημα
Το 2005 η παγκόσμια πορεία γυναικών προσκάλεσε όλες τις γυναίκες να απλώσουν στα παράθυρα ένα σεντόνι με την επιγραφή: «ποτέ πια βία κατά ων γυναικών». Οι γυναικείες οργανώσεις και το φεμινιστικό κίνημα επιμένει να αναδεικνύει τραβώντας την προσοχή σ’ αυτό το αόρατο πολλές φορές πρόβλημα. Η βία κατά των γυναικών έχει πολλές μορφές και πολλά πλοκάμια που δεν οδηγούν όλα στο θάνατο. Είναι μια πληγή που συνεχίζει να σκοτώνει, να βασανίζει, να ακρωτηριάζει, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Παρόλο που υπάρχει σε όλες τις χώρες, διαπερνά όλες τις τάξεις τους πολιτισμούς και τα επίπεδα εισοδημάτων, μόρφωσης και τις ηλικίες είναι ένα φαινόμενο που συνεχίζει να μην καταγγέλλεται και να καταγράφεται. Πολλές γυναίκες δεν έχουν συναίσθηση ότι είναι θύματα καταδυνάστευσης, άλλες δεν καταγγέλλουν από φόβο και εκφοβισμό, για να προστατέψουν την εαυτή και τα παιδιά τους, για την απειλή και τον εξευτελισμό να τις δείρουν, καταπιεσμένες τελικά από το πρόσωπο με το οποίο είχαν πιστέψει ότι είχαν μια σχέση αγάπης.
Η βία κατά των γυναικών είναι υπόθεση δημόσιας τάξης, είναι ένα πρόβλημα πολιτισμικό και ιστορικό. Είναι εκδήλωση ιστορικής ανισότητας στις σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών, που οδηγεί στην κυριαρχία του ενός και την καταπίεση της άλλης. Γι αυτές τις αιτίες η βία, ιδίως δε η ενδοοικογενειακή, είναι ακόμη και σήμερα ένα φαινόμενο πολύ υπόγειο, κρυμμένο, απόκρυφο και πολύ συχνά οδηγεί σ’ αυτό που ονομάζουμε: ΓΥΝΑΙΚΟΚΤΟΝΙΑ!
Η επιλογή της 25ης Νοεμβρίου ως ημέρα διαμαρτυρίας ενάντια στη βία κατά των γυναικών, έγινε στην Μπογκοτά το 1980 , όπου πραγματοποιήθηκε η πρώτη παγκόσμια φεμινιστική συνάντηση.
Η Δομινικανή αποστολή προτείνει την απόδοση τιμής στις αδελφές Μιραμπάλ φρικτά δολοφονημένες στις 25/11/1960 με διαταδή του δικτάτορα Τρουχίλο. Η πρόταση αυτή έγινε δεκτή.
Ποιες ήταν οι αδελφές Μιραμπάλ και γιατί δολοφονήθηκαν;
Οι αδελφές Μιραμπάλ κατάγονταν από μια εύπορη οικογένεια από τον Άγιο Δομίνικο και ήταν τέσσερις. Η Πάτρια, η Μαρία Τερέζα, η Μινέρβα και η Μπέλτζικα Αδελαΐς. Έζησαν τα νιάτα τους την εποχή της δικτατορίας του Τρουχίλο, μία από τις πλέον σκληρές και αιμοσταγής της Λατινικής Αμερικής. Αυτό το άγριο και τυραννικό κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον, ξύπνησε πολύ νωρίς στις συνειδήσεις τους την ανάγκη για ελευθερία και σεβασμό των δικαιωμάτων των δομινικανών γυναικών. Όταν ο Τρουχίλο ανέβηκε στην εξουσία, η οικογένειά τους (όπως και πολλές άλλες στην χώρα) απώλεσε σχεδόν όλη την περιουσία της κατ’ αρχήν με κρατικοποίηση και μετά κε ιδιοποίηση απ’ ευθείας από τον δικτάτορα ως προσωπική του ιδιοκτησία. Έτσι οι αδελφές Μιραμπάλ Πάτρια, Μαρία Τερέζα και Μινέρβα ενσαρκώνουν την δεκαετία του 50 το πάθος για την ελευθερία και αξιοκρατία, οπότε εμπλέκονται αποφασιστικά στον αγώνα ενάντια στην κυβέρνηση του Τρουχίλο. Η εξέγερση ενάντια στο βάρβαρο καθεστώς είναι μονόδρομος για τις τρεις νεαρές αδελφές που κατατάσσονται το 1960 στο κίνημα 14 Ιουνίου, με το κωδικό όνομα Las Mariposas (οι Πεταλούδες ). Αυτή η παράνομη πολιτική ομάδα, διακλαδώθηκε σε όλη τη χώρα και έστησε πυρήνες που μάχονταν την δικτατορία. Το Γενάρη του 60 το κίνημα αποκαλύφθηκε οπότε έγιναν πολλές συλλήψεις. Τότε οι αδελφές Μιραμπάλ φυλακίστηκαν. Μερικούς μήνες αργότερα οι αδελφές αποφυλακίστηκαν εξ’ αιτίας των διεθνών πιέσεων αλλά όχι και οι σύζυγοί τους. Στις 25 Νοεμβρίου 1960 οι Μιραμπάλ πήγαν να τους επισπευτούν στις φυλακές της Puerto Plata όπου παγιδεύονται και ξανασυλλαμβάνονται από τους στρατιωτικούς, σύρονται σε μια φυτεία ζαχαροκάλαμων όπου τις χτυπούν, τις στραγγαλίζουν και σφαγιάζονται. Τα σώματά τους τοποθετούνται στο όχημα με το οποίο ταξίδευαν και σκηνοθετείται αυτοκινητιστικό ατύχημα.
Η δολοφονία των αδελφών Μιραμπάλ συγκλόνισε όλη τη χώρα. Το τραγικό νέο διαδόθηκε αστραπιαία παρ’ όλη την λογοκρισία και την απαγόρευση στον τύπο. Η δικτατορία τελείωσε τον επόμενο χρόνο με τη δολοφονία του Τρουχίλο.
Η τέταρτη αδελφή που επιβίωσε, η Μπέλτζικα Αδελαΐς ανομαζόμενη Ντεντέ αφιερώθηκε στην ανατροφή των ορφανών ανιψιών και το 1999 εκδίδει ένα βιβλίο με τη ζωή των αδελφών της.( Vivas in su jardin: Sopravvissi per raccontare la loro vita.)
To πορτοκαλί χρώμα έχει καθιερωθεί από τον Ο.Η.Ε ως το χρώμα της 25ης Νοέμβρη. Το 1995 η δομινικανή συγγραφέας Julia Álvarez δημοσιεύει το βιβλίο «In the Time of the Butterflies» (η εποχή των πεταλούδων), πάνω στο οποίο βασίστηκε το 2001 το ομώνυμο φιλμ
Πηγή: Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών http://www.un.org
http://womensos.gr