της Βέρας Σιατερλή
Στις 30 Νοεμβρίου 1925 ο δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος αναβιώνει το κυνήγι των μαγισσών. Ο “δικτάτορας της μακριάς φούστας” απαγορεύει στις γυναίκες να φορούν κοντές φούστες. Κατά την περίοδο της δικτατορίας του προχώρησε σε ρηξικέλευθα μέτρα. Κατάργησε τις λαϊκές ελευθερίες, καταδίωξε το εργατικό κίνημα, ενθάρρυνε τη διαφθορά στη διοίκηση και προκάλεσε καταχρήσεις. Ο παγκόσμιος Τύπος, όμως, έγραφε καθημερινά για ένα άλλο καταπληκτικό μέτρο, που σκοπό είχε να πατάξει τη «διαφθορά των ηθών» και αφορούσε την απαγόρευση στις γυναίκες να φορούν σε δημόσια εμφάνιση κοντή φούστα.
Με ανακοίνωση του Πολιτικού Γραφείου απαγορευόταν στα κορίτσια άνω των 12 ετών και στις γυναίκες να φορούν φούστες το άκρο των οποίων θα απείχε από το έδαφος περισσότερο από 30 εκατοστά –« Αι παραβάτιδες θα παραπέμπωνται εις το επ’ αυτοφώρω πταισματοδικείον, σνυπεύθυνοι θα είναι και οι γονείς αυτών»
Αστυνομικές περίπολοι γέμισαν τους δρόμους της Αθήνας, εφοδιασμένες με μεζούρες σταματούσαν όποια γυναίκα συναντούσαν στον δρόμο ανεξάρτητα από ηλικία και μετρούσαν πόσο απείχε από το έδαφος η άκρη της φούστας της! Το ανώτατο όριο της «συννόμου αποστάσεως» εδάφους – φουστανιού δεν μπορούσε να ξεπερνά τα 30 εκατοστά του μέτρου! Κι αν πέφτανε και σε καμιά κοντούλα, τότε, εκτός από τα τριάντα εκατοστά, έμπαινε κι άλλη παράμετρος: Το ύφασμα να καλύπτει οπωσδήποτε τα γόνατα. Επρόκειτο για μέτρο που αποτέλεσε τη δημοφιλέστερη πηγή έμπνευσης των επιθεωρησεογράφων της εποχής.
Κι αν φόραγαν παπούτσια άλλοτε με τακούνια άλλοτε όχι πόσο απείχε απ’ το έδαφος ο ποδόγυρος; Πόσο γελοίοι πρέπει να είναι οι ανδροκράτες;
Οι γυναίκες αντιδρούσαν, το ένα επεισόδιο διαδεχόταν το άλλο, ενώ οι άνδρες συμμετείχαν με τη σχετική καζούρα. Ο Τύπος της εποχής προειδοποιούσε, ότι η παράβαση του νόμου θα τιμωρούνταν με πρόστιμο, ή ακόμα και με κράτηση. Οι παραβάτιδες των οποίων η φούστα ευρέθη μετά τη μέτρηση κοντή οδηγούνταν στα Αστυνομικά Τμήματα και στη συνέχεια στο Αυτόφωρο. Εκεί επικρατούσαν σκηνές απείρου κάλλους. Μέλη γνωστών οικογενειών της πρωτεύουσας, γυναίκες από λαϊκές συνοικίες κάθονταν στο ίδιο εδώλιο και διαπομπεύονταν μπροστά σε όλους τους γαβριάδες και τους αργόσχολους της Αθήνας που μαζεύονταν εκεί για να το καλαμπουρίσουν. – Είναι χαρακτηριστικό σχετικό χρονογράφημα του Γρηγορίου Ξενόπουλου: «Κορίτσια καλών οικογενειών συνελήφθησαν εις την μέσην του δρόμου, οδηγήθησαν εις το Πταισματοδικείον, διεπομπεύθησαν, εγιουχαΐσθησαν, κατεδικάσθησαν, εκρατήθησαν, εφωτογραφήθησαν και εφιγουράρησαν εις τας εφημερίδας με το σώμα του εγκλήματός των παραπλεύρως, δηλαδή με τις γυμνές των γάμπες. Φαντάζεσθε ότι ήτο δυνατόν να εξακολουθήση χωρίς εξέγερσιν επικίνδυνον μία τέτοια βαρβαρότης;…»
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη διαταγή ήταν έμπνευση για το ρεμπέτικο κομμάτι του Γιώργου Μητσάκη, το οποίο ξεκινούσε με τον –ιστορικό- στίχο «Στην εποχή του Πάγκαλου ήταν μακριές οι φούστες».
Ο γελοίος νόμος καταργήθηκε και επισήμως την 31η Μαρτίου του 1926 αφού είχε ήδη καταργηθεί στην πράξη
Φωτογραφία: Πέτρος Πουλίδης, Ψηφιακό Αρχείο ΕΡΤ
Στην έκθεση φωτογραφίας που παρουσίασε το ΚΕΘΙ στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης που έκανε για τη βία κατά των γυναικών στις 30/11/2015, υπάρχει φωτογραφία της Χριστίνας Βογιατζή, η οποία συνελήφθη κατά τη δικτατορία του Παγκάλου γι’ αυτό το λόγο.
Στο ημερολόγιο του 2016 η φωτογραφία αυτή έχει τη λεζάντα: Η Χριστίνα Βογιατζή, γνωστή με το όνομα “Χριστινάκι”, τη στιγμή της σύλληψής της κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Στρατηγού Παγκάλου, κατηγορούμενη για την κοντή της φούστα, 1925-26, όπως αναφέρει η αρχική τεκμηρίωση της φωτογραφίας του Πέτρου Πουλίδη. Η δημοσιογραφική έρευνα έδειξε ότι επρόκειτο για την Κατίνα Βογιατζή Φωτογραφία της Βογιατζή υπάρχει και σε άλλη σελίδα του ημερολογίου, όπου αναφέρεται ότι είναι “υπό κράτηση”.
Η έκθεση “Οι γυναίκες στην Αθήνα του Μεσοπολέμου” περιλαμβάνει φωτογραφίες από το αρχείο του Πέτρου Πουλίδη ονομαζόμενου και ξωτικό, του πρώτου Έλληνα Φωτορεπόρτερ.