ΑΝΝΑ ΚΑΡΑΜΑΝΟΥ
Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Μέσα από μια συναρπαστική ιστορική διαδρομή, από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα, το βιβλίο της Άννας Καραμάνου εξετάζει, αναλύει και συγκρίνει – στη θεωρία και στην πράξη – την επίδραση του ευρωπαϊκού συστήματος στην οικοδόμηση του έθνους κράτους και τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των γυναικών, σε δύο χώρες που δεν συμμετείχαν στην Αναγέννηση και τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό.
Ερευνώνται ιστορικές πηγές, γεγονότα, αντιδράσεις, μύθοι, πολιτικά, νομικά και πολιτισμικά στοιχεία που διαπλέκονται με τα στερεότυπα της πατριαρχικής / βαλκανικής / μεσογειακής παράδοσης. Εξετάζονται οι θέσεις και οι αντιδράσεις των πολιτικών συστημάτων και των κυρίαρχων θρησκειών, της Ορθοδοξίας στην Ελλάδα και του Ισλάμ στην Τουρκία. Αποκαλύπτεται η μεγάλη αδικία που συντελέστηκε ιστορικά, με το να χρησιμοποιηθεί η σεξουαλική διαφορά των φύλων, το γεγονός δηλαδή ότι οι γυναίκες γεννούν παιδιά, ως στοιχείο νοητικής στέρησης, κατωτερότητας και αποκλεισμού από τον δημόσιο βίο.
Ελλάδα και η Τουρκία, παρά το γεγονός ότι έχουν μεγάλες πολιτισμικές διαφορές και ιστορικές σχέσεις κατακτητή και κατακτημένου, παρουσιάζουν αξιοσημείωτες ομοιότητες και παράλληλες πορείες: πρώιμος ευρωπαϊκός προσανατολισμός και φιλοδυτική πολιτική, επιδίωξη απόκτησης της ευρωπαϊκής ταυτότητας, πολιτισμικός δυισμός, συγκεντρωτικό κράτος, καθυστερημένες οικονομικές και κοινωνικές δομές, διακρίσεις και βία κατά των γυναικών και αδυναμία εμπέδωσης μιας σύγχρονης, ώριμης δημοκρατίας. Εξετάζονται, δηλαδή και συγκρίνονται, σε ιστορικό, πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο, δύο υβριδικά συστήματα που προσπαθούν να εξισορροπήσουν την κουλτούρα της Ανατολής με την εξέλιξη στις ιδέες, την επιστήμη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την δικαιοσύνη των φύλων και τη σύγχρονη ευρωπαϊκή πολιτική. Η έρευνα, μέσα από διάλογο του παρελθόντος με το παρόν, καταδεικνύει ότι η ειρηνική φεμινιστική επανάσταση, εμπνεόμενη από τις ευρωπαϊκές αξίες του Διαφωτισμού, υποχρέωσε τα εθνικά πολιτικά συστήματα να αναγνωρίσουν την έμφυλη ισότητα ως αξία per se και να προχωρήσουν, αργά αλλά σταθερά, σε ανατροπές που ενισχύουν τους δημοκρατικούς θεσμούς και το κράτος δικαίου.
Το βιβλίο της Άννας Καραμάνου είναι εξαιρετικό, γιατί συνδυάζει την πρωτογενή έρευνα και την πολιτική ανάλυση με τη γλαφυρότητα στη γραφή. Είναι ένα βιβλίο που συγκεντρώνει πλήθος δυσεύρετων πραγματολογικών στοιχείων, διαβάζεται ευχάριστα, παράγει επιστημονική γνώση και διατυπώνει σημαντικά ερωτήματα για περαιτέρω έρευνα. Για όσους/ες το διαβάσουν γίνεται εργαλείο κοινωνικής αλλαγής και αντίληψης των διεθνών σχέσεων πέρα από τα εθνικά στερεότυπα.
Ερευνώνται ιστορικές πηγές, γεγονότα, αντιδράσεις, μύθοι, πολιτικά, νομικά και πολιτισμικά στοιχεία που διαπλέκονται με τα στερεότυπα της πατριαρχικής / βαλκανικής / μεσογειακής παράδοσης. Εξετάζονται οι θέσεις και οι αντιδράσεις των πολιτικών συστημάτων και των κυρίαρχων θρησκειών, της Ορθοδοξίας στην Ελλάδα και του Ισλάμ στην Τουρκία. Αποκαλύπτεται η μεγάλη αδικία που συντελέστηκε ιστορικά, με το να χρησιμοποιηθεί η σεξουαλική διαφορά των φύλων, το γεγονός δηλαδή ότι οι γυναίκες γεννούν παιδιά, ως στοιχείο νοητικής στέρησης, κατωτερότητας και αποκλεισμού από τον δημόσιο βίο.
Ελλάδα και η Τουρκία, παρά το γεγονός ότι έχουν μεγάλες πολιτισμικές διαφορές και ιστορικές σχέσεις κατακτητή και κατακτημένου, παρουσιάζουν αξιοσημείωτες ομοιότητες και παράλληλες πορείες: πρώιμος ευρωπαϊκός προσανατολισμός και φιλοδυτική πολιτική, επιδίωξη απόκτησης της ευρωπαϊκής ταυτότητας, πολιτισμικός δυισμός, συγκεντρωτικό κράτος, καθυστερημένες οικονομικές και κοινωνικές δομές, διακρίσεις και βία κατά των γυναικών και αδυναμία εμπέδωσης μιας σύγχρονης, ώριμης δημοκρατίας. Εξετάζονται, δηλαδή και συγκρίνονται, σε ιστορικό, πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο, δύο υβριδικά συστήματα που προσπαθούν να εξισορροπήσουν την κουλτούρα της Ανατολής με την εξέλιξη στις ιδέες, την επιστήμη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την δικαιοσύνη των φύλων και τη σύγχρονη ευρωπαϊκή πολιτική. Η έρευνα, μέσα από διάλογο του παρελθόντος με το παρόν, καταδεικνύει ότι η ειρηνική φεμινιστική επανάσταση, εμπνεόμενη από τις ευρωπαϊκές αξίες του Διαφωτισμού, υποχρέωσε τα εθνικά πολιτικά συστήματα να αναγνωρίσουν την έμφυλη ισότητα ως αξία per se και να προχωρήσουν, αργά αλλά σταθερά, σε ανατροπές που ενισχύουν τους δημοκρατικούς θεσμούς και το κράτος δικαίου.
Το βιβλίο της Άννας Καραμάνου είναι εξαιρετικό, γιατί συνδυάζει την πρωτογενή έρευνα και την πολιτική ανάλυση με τη γλαφυρότητα στη γραφή. Είναι ένα βιβλίο που συγκεντρώνει πλήθος δυσεύρετων πραγματολογικών στοιχείων, διαβάζεται ευχάριστα, παράγει επιστημονική γνώση και διατυπώνει σημαντικά ερωτήματα για περαιτέρω έρευνα. Για όσους/ες το διαβάσουν γίνεται εργαλείο κοινωνικής αλλαγής και αντίληψης των διεθνών σχέσεων πέρα από τα εθνικά στερεότυπα.
Όπως σημειώνει στον πρόλογο η καθηγήτρια, αντιδήμαρχος Μαρία Στρατηγάκη, «Ο χαρακτήρας του βιβλίου οφείλεται αποκλειστικά στην προσωπικότητα της συγγραφέως. Η Άννα Καραμάνου είναι ταυτόχρονα ακτιβίστρια και διανοούμενη, πολιτικός και ερευνήτρια, είναι μια γυναίκα για την οποία η θεωρία έχει νόημα μόνον αν είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πράξη, έχει νόημα μόνον αν εμπεριέχει τη φεμινιστική οπτική. Αυτό το βιβλίο οφείλεται στο πείσμα που την χαρακτηρίζει, να είναι πάντα ενεργή πολίτις, υπερασπίστρια των δικαιωμάτων των γυναικών κάθε στιγμή, σε κάθε έκφανση της πολιτικής, συνδικαλιστικής και ερευνητικής δουλειάς της».