Της Βέρας Σιατερλή
Μετά την εκλογολογία για την Σαουδική Αραβία και την προσπάθεια αντιμετώπισης του γλωσσικού σεξισμού των διοικητικών και δημοσίων εγγράφων, για πρώτη φορά στη χώρα μας θέλω να αναφερθώ και στην πρώτη εκλεγμένη Ελληνίδα, την Ελένη Σκούρα, που ορίστηκε υποψήφια του Συναγερμού(1) με τον Αλέξανδρο Παπάγο στις 21/12 του 1952 και μετά την εκλογή της στη Θεσσαλονίκη στις επαναληπτικές εκλογές του Ιανουαρίου 1953 και στην ειδική συζήτηση που προκάλεσε η εκλογή της για την καθιέρωση του «σωστού» όρου για τις γυναίκες-μέλη του Κοινοβουλίου.
Παρακάτω παραθέτω σταχυολογημένες ειδήσεις της εποχής με σχόλια σχετικά με την «φεμινιστική» συμπεριφορά των κoμμάτων, από gynaikes-politiki και kethi.gr. Είναι εμφανής η πολιτική τοποθέτηση ανάλογα με το έντυπο που εμφανίζεται.
Η Ελένη Σκούρα υπήρξε η πρώτη Ελληνίδα Βουλεύτρια
Γεννήθηκε το 1896 στο Βόλο όπου και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές της σπουδές. Στη συνέχεια από το 1915 εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε φωνητική μουσική και το 1950 έλαβε το πτυχίο της Νομικής, δικηγορώντας στη συνέχεια στην ίδια πόλη με τον σύζυγό της δικηγόρο Δημήτριο Σκούρα. Στις 18 Ιανουαρίου 1953 εξελέγη βουλευτής στο Νομό Θεσσαλονίκης με το κόμμα του “Ελληνικού Συναγερμού”. Στις 20 Ιανουαρίου 1953 διαβαίνει το κατώφλι της Βουλής…. Η Ελένη Σκούρα είχε αναπτύξει πλούσια κοινωφελή και πατριωτική δράση ιδιαίτερα κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο και στη γερμανική κατοχή ως Πρόεδρος της “Στέγης της Φαλαγγίτισσας” και επίσης της “Φανέλας του Στρατιώτη”. Το Καλοκαίρι του 1942 συνελήφθη από τους Γερμανούς και φυλακίσθηκε μαζί με τον σύζυγό της και τον αδελφό της Απόστολο Παπαχρήστου. Η Ελένη Σκούρα τιμήθηκε από τον Βασιλέα Παύλο με το στρατιωτικό μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων καθώς και με τον Ταξιάρχη του Βασιλικού Τάγματος Ευποιίας.
Οι πληγές από τον Εμφύλιο πόλεμο μένουν ακόμη ανοικτές και το 1953.
Την Κυριακή 18 Ιανουαρίου 1953 στην αναπληρωματική εκλογή στον Νομό Θεσσαλονίκης (που τότε περιελάμβανε και τον Νομό Χαλκιδικής) αναδεικνύεται η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής: η Ελένη Σκούρα, υποψήφια του Συναγερμού. Σπουδαίο, επίσης, είναι ότι και το Κέντρο (όπως και άλλοι συνδυασμοί) σ’ αυτή την αναμέτρησή του είχε υποψήφια γυναίκα: την Ελένη Ζάννα. Από την ΕΔΑ, εξάλλου, υποψήφιος ήταν ο Ιωάννης Πασσαλίδης.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, στα 222 Εκλογικά Τμήματα από τα 225, ήταν τα παρακάτω:
* Ελένη Σκούρα, (Συναγερμός) 46.650.
* Βιργινία Ζάννα (ΕΠΕΚ (2) – Φιλελεύθεροι) 23.808.
* Ι. Πασσαλίδης (ΕΔΑ (3) 42.727.
Έτσι η ελληνική Βουλή απέκτησε την πρώτη βουλευτίνα της. Όταν μάλιστα, κατά την πρώτη εμφάνισή της σε συνεδρία, ο Πρόεδρος της Βουλής την προσφώνησε «κυρία βουλευτής», προκλήθηκε ειδική συζήτηση για την καθιέρωση του «σωστού» όρου για τις γυναίκες-μέλη του Κοινοβουλίου, που προβλεπόταν να πληθύνουν.
Πάντως, παρά τη συντριπτική υπεροχή των γυναικών και των κυνηγημένων, σ’ αυτή την εκλογή σημειώθηκε μεγάλη αποχή, που σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών έφτασε το 32,40%. Η επαναληπτική εκλογή είχε προκληθεί μετά τον θάνατο του βουλευτή Ι. Μπακονίκα (Συναγερμός) στα μέσα Δεκεμβρίου και ελλείψει επιλαχόντος.
«Πώς έγινεν η εκλογή»
(Του ανταποκριτού των Νέων) “Οι Θεσσαλονικείς, και γενικώτερον οι ψηφοφόροι του Νομού Θεσσαλονίκης, είχαν πρώτοι χθες εξ όλων των Ελλήνων την τιμήν να ψηφίσουν και να αγωνισθούν διά την ανάδειξιν γυναικός εις το βουλευτικόν αξίωμα, κατόπιν της υποδείξεως γυναικών, ως επισήμων υποψηφίων υπό του Ελληνικού Συναγερμού και των συνεργαζομένων κομμάτων ΕΠΕΚ – Φιλελευθέρων. Η υπόδειξις γυναικών είχε βεβαίως δυσαρεστήσει μίαν μερίδα ανδρών οι οποίοι, μολονότι εδέχθησαν την χορήγησιν του δικαιώματος ψήφου εις τας γυναίκας, πάντως εθεώρουν υπερβολικήν την ταυτόχρονον παραχώρησιν εις το ασθενεές φύλον και του δικαιώματος τού εκλέγεσθαι. Τούτο άλλως τε κατεφάνη και εκ της σημαντικής αποχής των ανδρών από την ψηφοφορίαν.
Οπωσδήποτε η χθεσινή εκλογή απέδειξεν ότι η μεγαλυτέρα μερίς των ανδρών ηνέχθη τον αιφνιδιασμόν αυτόν των κομμάτων και εψήφισε τας υποψηφίας γυναίκας. Επίσης η χθεσινή εκλογή απέδειξεν ότι αι γυναίκες ψηφοφόροι, της πόλεως τουλάχιστον, αι μη ανήκουσαι εις την αριστεράν παράταξιν και θεωρούμεναι συνεπώς ως συντηρητικαί, εψήφισαν μετά φανατισμού τας ομοφύλους των. Τουναντίον αι γυναίκες, αι ανήκουσαι εις την Αριστεράν, εψήφισαν άνδρα, τον υποψήφιον της ΕΔΑ Πασσαλίδην. Ως προς τον τελευταίον, δέον να σημειωθή ότι, ενώ είναι πρόεδρος της ΕΔΑ και αρχικώς ανηγγέλθη ότι κατέρχεται εις την αναπληρωματικήν εκλογήν ως εκπρόσωπος αυτής, εν τούτοις τόσον κατά την κατάθεσιν της υποψηφιότητός του εις το Πρωτοδικείον όσον και εις το ψηφοδέλτιον, απέφυγε να αναγράψη ότι είναι υποψήφιος της ΕΔΑ και ούτω ενεφανίζετο ως απλούς ανεξάρτητος υποψήφιος. Τούτο φαίνεται εγένετο εν τη προσπαθεία του, όπως αποσπάση ψήφους από άλλα κόμματα. Κατ’ άλλους υπήρχε προς τούτο και συνεννόησις με δυσηρεστημένα στελέχη της ΕΠΕΚ.
Τα εκλογικά τμήματα
Κατά τας προηγουμένας εκλογάς εις την πόλιν της Θεσσαλονίκης υπήρχον εβδομήκοντα επτά Εκλογικά Τμήματα. Κατόπιν όμως της συμμετοχής των γυναικών τα τμήματα ηυξήθησαν εις εκατόν είκοσι τέσσαρα. Εξ αυτών εις τα 69 εψήφισαν μόνον άνδρες, εις τα 48 μόνον γυναίκες και 7 ήσαν μικτά. Το σύνολον των εκλογικών τμημάτων της πόλεως και της υπαίθρου ήτο εν συνόλω 216.
Αι εκλογαί διεξήχθησαν εις ολόκληρον την πόλιν ηρέμως. Εις τα τμήματα των ανδρών δεν υπήρχε σειρά λόγω της επιδειχθείσης απροθυμίας προσελεύσεως ανδρών ψηφοφόρων. Εις τα γυναικεία όμως τμήματα αντιθέτως η προσέλευσις ήτο πυκνοτέρα και η κίνησις ζωηροτέρα, παρατηρηθέντος σχετικού φανατισμού.
Γενική υπήρξεν η εντύπωσις ότι κατά τας χθεσινάς εκλογάς αι γυναίκες ψηφοφόροι επροτίμησαν κατά μεγαλύτερον ποσοστόν τας γυναίκας υποψηφίους κ.κ. Σκούρα και Ζάννα, ενώ οι άνδρες εψήφισαν κατά σημαντικόν ποσοστόν τον κ. Πασσαλίδην. Εις τας ανατολικάς συνοικίας της πόλεως συνεκέντρωσεν αρκετούς ψήφους ο ανεξάρτητος υποψήφιος Αηδονάς, ο οποίος υπερεψηφίσθη και εις τα γυναικεία τμήματα, εν αντιθέσει προς ό,τι συνέβη εις άλλας συνοικίας. Ο κ. Αηδονάς υπερεψηφίσθη επίσης και εις την ιδιαιτέραν του πατρίδα, την Επανωμήν.
Χαρακτηριστικόν επίσης της χθεσινής εκλογής υπήρξεν η σημειωθείσα αποχή εις τον γυναικείον τομέα του Σωχού, όπου επί 602 εγγεγραμμένων εψήφισαν μόνον αι 72. ”
Δηλώσεις Ελένης Σκούρα
Αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, η Ελένη Σκούρα έκανε τις καθιερωμένες δηλώσεις, όπου σε πρώτο πλάνο ανέδειξε την κομματική νίκη, και μόνο προς το τέλος αναφέρθηκε στη θέση της ως γυναίκας. Δήλωσε:
«Είμαι βαθύτατα συγκεκινημένη από την νίκην, που επετεύχθη ύστερα από ένα σκληρόν αγώνα. Η σκέψις μου στρέφεται με μεγάλην ευγνωμοσύνην προς τον στρατάρχην Παπάγον και τους συνεργάτας του. Θα προσπαθήσω να πράξω παν το δυνατόν διά να φανώ ανταξία της εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων μου, τους οποίους θερμώς ευχαριστώ. Γνωρίζω ότι ως πρώτη και μοναδική γυναίκα εις την Βουλήν έχω μεγάλας ευθύνας και πολλά καθήκοντα. Είναι πολλά εκείνα που πρέπει να πράξωμεν υπέρ των Ελληνίδων, ιδίως εις τον τομέα της κοινωνικής μερίμνης».
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ
Κατά την άποψη του Ριζοσπάστη , αλλά φαντάζομαι και άλλων “Αριστερών” …. (που αναγνωρίζει την Κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας (ΠΕΕΑ) στον καιρό της κατοχής):
Οι πρώτες Ελληνίδες “Βουλευτίνες”, ήταν 5 γυναίκες που εκλέχτηκαν στις εκλογές που έγιναν στην Ελεύθερη Ελλάδα και στις γερμανοκρατούμενες περιοχές τις δυο Κυριακές 23 – 3 και 30 – 4 – 1944. Στην ψηφοφορία αυτή, που έγινε μυστικά κάτω απ’ τη μύτη των κατακτητών, πήραν μέρος 1.800.000 πολίτες, άνδρες και γυναίκες. Εξελέγησαν τότε ανάμεσα στις υποψήφιες, η Μαρία Σβώλου και η Καίτη Νισυρίου – Ζεύγου (ψηφοδέλτιο Αθήνας), η Χρύσα Χατζηβασιλείου, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ (Πειραιάς), η Μάχη Μαυροειδή (Καλαμάτα), η Φωτεινή Φιλιππίδη (Λάρισα) και η Ευγενία Μαυροσκότη, δασκάλα (Αιτωλοακαρνανία).
Πηγή: ιστοσελίδα του Ριζοσπάστη
Η ΨΗΦΟΣ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ (ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΚΛΕΓΕΙΝ ΚΑΙ ΕΚΛΕΓΕΣΘΑΙ): ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Ο Εκλογικός Νόμος καθιέρωνε την εκλογή των βουλευτών με πλειοψηφικό σύστημα δύο γύρων, που θα διεξαγόταν με άμεση, σχεδόν καθολική, και μυστική ψηφοφορία. Δικαίωμα ψήφου δινόταν στους πολίτες (άρρενες) ηλικίας 25 ετών συμπληρωμένων, «έχοντας προσέτι ιδιοκτησίαν τινά εντός της επαρχίας, όπου έχουσι την πολιτικήν διαμονήν των, ή εξασκούντας εν αυτή οποιονδήποτε επάγγελμα, ή ανεξάρτητον επιτήδευμα». Εξαιρούνταν: «α) Οι διατελούντες υπό ανάκρισιν επί κακουργήματι, β) Οι προσκαίρως ή δια παντός στερηθέντες κατά συνέπειαν δικαστικής αποφάσεως του δικαιώματος του ψηφοφορείν, γ) Οι στερούμενοι της ελευθέρας διαχειρίσεως της περιουσίας των.»
Νικηφόρος Διαμαντούρος: ΙΕΕ,ΙΓ’,σ. 112.
Το 1844 πραγματοποιείται η Α΄ Εθνοσυνέλευση της χώρας. Το Α΄ σύνταγμα που ψηφίστηκε, ορίζει στο άρθρο 3, ότι “οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του Νόμου”. Οι γυναίκες παρ’ όλη τη σημαντική συμμετοχή τους στον αγώνα του 1821, δεν αποκτούν με το Σύνταγμα αυτό τα πολιτικά τους δικαιώματα. Έτσι, οι ελπίδες που έβαλε ο αγώνας της Εθνικής Ανεξαρτησίας για μια αλλαγή της κοινωνικής θέσης της γυναίκας χάνονται.
1887 – 1888 Είναι η χρονιά που ακούγεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα το σύνθημα : “Ψήφος στη Γυναίκα”. Αυτό το θαρραλέο για την εποχή του σύνθημα, ανήκει στο έντυπο η “Εφημερίδα των Κυρίων”, του “Συλλόγου Κυριών”.
1921 Ο πρωθυπουργός Γούναρης, παρευρίσκεται στο συνέδριο του Ελληνικού Λυκείου, που έγινε στις 28 του Μάρτη του 1921, και υπόσχεται ψήφο στις γυναίκες. Υποβάλλει αμέσως ανάλογη πρόταση στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση, αλλά η πρόταση δεν συγκεντρώνει την απαιτούμενη πλειοψηφία της Βουλής. Οι αντιρρήσεις των ανδρών εκπροσώπων είναι ακόμα πολύ ισχυρές. Η πρόταση προκαλεί βίαιες συζητήσεις.
1924 Η πρώτη Δημοκρατική Κυβέρνηση της Ελλάδας κάνει εισήγηση στην Εθνοσυνέλευση για αλλαγή της Νομοθεσίας περί Δήμων και Κοινοτήτων. Η Εθνοσυνέλευση αναγκάζει την Κυβέρνηση να αποσύρει την πρότασή της. Η συζήτηση επαναλαμβάνεται και αποφασίζεται να δοθεί στις γυναίκες μετά πενταετία (5), το δικαίωμα ψήφου στις Δημοτικές εκλογές. Για τις γυναίκες ισχύουν οι εξής όροι:
· Θα μπορούν μόνο να εκλέγουν και όχι να εκλέγονται
· Θα πρέπει να είναι πάνω από 30 χρονών
· Και θα πρέπει να ξέρουν ανάγνωση και γραφή.
1928 Η πρώτη δημόσια συγκέντρωση για την ψήφο, πραγματοποιήθηκε στο Θέατρο Απόλλων στις 18 του Μάρτη.
1934 Μετά την τροποποίηση της νομοθεσίας – περί δήμων και κοινοτήτων, οι γυναίκες καλούνται να ψηφίσουν στις Δημοτικές εκλογές του 1934. Οι εκλογές αυτές είναι οι πρώτες στην ιστορία της Ελλάδας που οι γυναίκες – έστω και υπό όρους – έχουν δικαίωμα ψήφου. Οι αιτίες της αποχής είναι πολλές :
· Οι δυσκολίες για την εγγραφή των γυναικών στους εκλογικούς καταλόγους
· Οι κοινωνικές αντιλήψεις
· Ο μεγάλος αριθμός αναλφάβητων γυναικών
Οι παραπάνω δυσκολίες είχαν ως αποτέλεσμα να μην εγγραφούν περισσότερες από 14.000 γυναίκες στους πρώτους εκλογικούς καταλόγους και να ψηφίσουν στις εκλογές του Φεβρουαρίου 12.000, εκ των οποίων οι 2.336 στην Αθήνα σε 6 χωριστά εκλογικά τμήματα και 9.500 περίπου στις επαρχίες.
1945 Το ανώτερο όργανο της πρώτης λαϊκής εξουσίας στην Ελλάδα (ΠΕΕΑ) αναγνωρίζει τυπικά και ουσιαστικά την ισότητα της γυναίκας. Το ψήφισμα του Εθνικού Συμβουλίου των Κορυσχάδων λέει ρητά : “Όλοι οι Έλληνες άνδρες και γυναίκες έχουν τα ίδια πολιτικά και αστικά δικαιώματα” Το ψήφισμα του Εθνικού Συμβουλίου που έχει χαρακτήρα προσωρινού συνταγματικού χάρτη, αναγνωρίζει για πρώτη φορά τα ίσα πολιτικά δικαιώματα των δύο φύλων. Οι γυναίκες ψηφίζουν ισότιμα και εκλέγονται στο Εθνικό Συμβούλιο.
1952 Ο νόμος 2159, κατοχυρώνει το δικαίωμα της γυναίκας όχι μόνο να εκλέγει, αλλά και να εκλέγεται στις Δημοτικές και Βουλευτικές εκλογές. Ωστόσο οι γυναίκες δεν ψηφίζουν τον Νοέμβρη που γίνονται εκλογές, γιατί δεν έχουν ενημερωθεί οι εκλογικοί κατάλογοι. Σε επαναληπτικές όμως εκλογές, μόνο για την Θεσσαλονίκη και λόγο εκκένωσης μιας έδρας στις 18 Ιανουαρίου 1953, εκλέγεται με την παράταξη “Ελληνικός Συναγερμός” η πρώτη Ελληνίδα Βουλευτής. Είναι η κ. Ελένη Σκούρα.
1956 Η πρώτη γυναίκα υπουργός. Είναι η Λίνα Ταλδάρη, υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας, βουλευτής του Κόμματος της Ε.Ρ.Ε. Επίσης εκλέγεται στην Κέρκυρα η πρώτη γυναίκα Δήμαρχος.
1964 Στις εκλογές του 1964, εκλέγονται 135 γυναίκες δημοτικοί σύμβουλοι. Έχουν περάσει 12 χρόνια, από το 1952 που κατοχυρώθηκε με νόμο το δικαίωμα των γυναικών να εκλέγουν και να εκλέγονται. Ο μακροχρόνιος όμως αποκλεισμός τους από την πολιτική ζωή, είναι η βασική αιτία της περιορισμένης εκλογής των γυναικών.
1975 Το Σύνταγμα του 1975 είναι το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας, που ορίζει ρητά, ότι “όλοι οι Έλληνες και οι Ελληνίδες είναι ίσοι ενώπιον του Νόμου”.
1978 Στις εκλογές αυτές εκλέχθηκαν 337 γυναίκες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μια σημαντική διαφορά από τις εκλογές του 1964, αλλά καθόλου ικανοποιητική για τις γυναίκες, οι οποίες αποτελούν το μισό και περισσότερο τμήμα του εκλογικού σώματος. Ωστόσο, ο αγώνας ενάντια στη δικτατορία και οι ιδέες του γυναικείου κινήματος, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αφύπνιση του γυναικείου πληθυσμού
Πηγή: gynaikes-politiki.gr, www.kethi.gr
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Οι υποσημειώσεις, από το εγκυκλοπαιδικό λεξικό: el.wikipedia.org, που χαρακτηρίζεται από την πολιτική τους στάση.
1 Ο Ελληνικός Συναγερμός ήταν κυβερνητικό πολιτικό κόμμα που ιδρύθηκε στις 6 Αυγούστου 1951 από το στρατάρχη Αλέξανδρο Παπάγο και απορρόφησε το μέγιστο μέρος της δύναμης, σε οπαδούς και στελέχη, του Λαϊκού Κόμματος, ενώ δέχθηκε και τις προσχωρήσεις του Νέου Κόμματος και του Λαϊκού Ενωτικού Κόμματος.
Μετά τις εκλογές του 1951, ο Συναγερμός δέχθηκε τις προσχωρήσεις ορισμένων στελεχών του Κέντρου. Στις εκλογές του 1951 πέτυχε σχετική πλειοψηφία με 114 έδρες. Στις εκλογές του 1952 κέρδισε 247 έδρες και με την επιτυχία αυτή γίνεται το πρώτο κόμμα που θα εξασφαλίσει μεταπολεμικά απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή των Ελλήνων. Μετά το θάνατο του Παπάγου το 1955, το κόμμα διαλύθηκε και το μεγαλύτερο τμήμα των στελεχών και οπαδών του ακολούθησε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος ίδρυσε την Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (ΕΡΕ).
2 Η Εθνική Προοδευτική Ένωσις Κέντρου, (ΕΠΕΚ) ήταν ένα ελληνικό πολιτικό κόμμα που ιδρύθηκε το 1950 από τον Νικόλαο Πλαστήρα, υπό το οποίο και συντάχθηκε το Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα του Εμμ. Τσουδερού.
Η ΕΠΕΚ μετείχε στις βουλευτικές εκλογές του 1950 και του 1951. Και στις δύο αυτές δεν πέτυχε πλειοψηφία προκειμένου να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Πλην όμως, κατάφερε να συμμετάσχει στη κυβέρνηση που σχηματίσθηκε στις 15 Απριλίου του 1950 σε συνεργασία με το Κόμμα των Φιλελευθέρων του Σ. Βενιζέλου και του Δημοκρατικού Κόμματος του Γ. Παπανδρέου υπό την προεδρία του Ν. Πλαστήρα. Στις εκλογές του 1951 (Οκτώβριος) η ΕΠΕΚ μετείχε και πάλι σε συνεργασία με το Κόμμα των Φιλελευθέρων, επίσης υπό την προεδρία του Ν. Πλαστήρα, όπου και ανέλαβε κυβέρνηση διατηρούμενη μόνο ένα έτος (1 Νοεμβρίου 1951 – 11 Οκτωβρίου 1952).
Μετά το θάνατο του Πλαστήρα (26 Ιουλίου 1953) επήλθε διάσπαση της ΕΠΕΚ, οι δε παραμείναντες παλαιότεροι πολιτευτές και οπαδοί εξέλεξαν διοικούσα επιτροπή υπό τον Σ. Παπαπολίτη, υπό τον οποίο και συμμετείχε στο συνασπισμό της Ένωσης Κέντρου στις βουλευτικές εκλογές του 1961.
3 Η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (Ε.Δ.Α.) ήταν ελληνικό πολιτικό κόμμα που έδρασε κυρίως την περίοδο 1951-1974 (με διακοπή λειτουργίας κατά τη διάρκεια της επταετίας). Ήταν το μεγαλύτερο νόμιμο κόμμα της Αριστεράς την περίοδο εκείνη με σημαντική κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Μετά τη μεταπολίτευση επανήλθε χωρίς όμως τη δυναμική του παρελθόντος, για να διαλυθεί οριστικά μετά το 1985.