του Στράτου Κερσανίδη
Υπάρχουν γεγονότα που παραμένουν κρυμμένα για χρόνια, μπορεί κάποια από αυτά να μην αποκαλυφθούν ποτέ. Είναι κάποια σκοτεινά μυστικά που μένουν στο σκοτάδι επειδή η αποκάλυψή τους θα έχει δυσάρεστα αποτελέσματα για πολλούς. Και δυστυχώς, όχι μόνο για τους θύτες!
Από τα προλεγόμενα προκύπτει πως δεν πρόκειται για απλά γεγονότα αλλά για εγκλήματα που τεχνηέντως υποκρύπτονται επειδή όπως λέει και η γνωστή παροιμία, “το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι”. Δηλαδή το σύστημα, κάποιο σύστημα εξουσίας, κινδυνεύει με επικίνδυνους κλυδωνισμούς.
Ο Τομ Μακάρθι εμπνέεται από μια αληθινή ιστορία η οποία το 2002 είχε συνταράξει την κοινή γνώμη στη Βοστώνη και όλες τις ΗΠΑ. Και σκηνοθετεί την ταινία “Spotlight”, όπου αφηγείται μία ιστορία η οποία αποκαλύφθηκε ύστερα από 30 χρόνια σιωπής και απόκρυψης. Ήταν ένα σκάνδαλο παιδεραστίας το οποίο κλόνισε τους κόλπους της καθολικής εκκλησίας η οποία προσπάθησε, και το κατάφερε για τρεις δεκαετίες, να παραμείνει κρυφό.
Η αρχή έγινε όταν ήρθε στο φως η υπόθεση ενός ιερέα. Η δημοσιογραφική ομάδα Προβολέας (spotlight) της εφημερίδας Μπόστον Γκλόουμπ (Boston Globe), ξεκίνησε μια μεγάλη και επίπονη έρευνα με σκοπό να αποκαλύψει πως η υπόθεση αυτή δεν ήταν η μοναδική. Υπήρχαν κάποιες ενδείξεις αλλά η δημοσιογραφική ομάδα έπρεπε να ερευνήσει σε βάθος την υπόθεση ώστε να μπορέσει να τις στοιχειοθετήσει. Ένας πραγματικός αγώνας άρχισε και η ομάδα του Προβολέα ήρθε αντιμέτωπη με ένα ολόκληρο σύστημα. Από τη μια οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, δηλαδή η τοπική Αρχιεπισκοπή κι από την άλλη οι προύχοντες της Βοστώνης, οι οποίοι με το επιχείρημα πως πλήττεται το κύρος της πόλης, προσπάθησαν με συντονισμένες ενέργειες να σταματήσουν την έρευνα. Όμως η δημοσιογραφική ομάδα αντιμετώπισε και το δισταγμό, το φόβο, την ντροπή των θυμάτων που τα περισσότερα προτιμούσαν να ξεχάσουν. Όμως ο Γουόλτερ “Ρόμπι” Ρόμπινσον, η Σάσα Φάιφερ, ο Μάικλ Ρεζέντες και Ματ Κάρολ δεν το έβαλαν κάτω. Συνέχισαν και στο τέλος ανακάλυψαν πως το σκάνδαλο παιδεραστίας που ερευνούσαν ήταν πολύ μεγαλύτερο κι από όσο είχαν φανταστεί. Με τα στοιχεία που συνέλεξαν δημοσίευσαν πάνω από 600 άρθρα στην εφημερίδα τους από τα οποία προέκυψε πως τα θύματα ήταν εκατοντάδες και όχι μόνο στη Βοστώνη αλλά σε ολόκληρη τη χώρα! Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: κατηγορήθηκαν 249 ιερείς της Αρχιεπισκοπής της Βοστώνης και 6.427 ιερείς σε ολόκληρες τις ΗΠΑ, με τα θύματά τους να φτάνουν τις 17.259!
Η ιστορία από μόνη της είναι ούτως ή άλλως συγκλονιστική. Το ζητούμενο ήταν εάν και το πως όλο αυτό θα μπορούσε να μεταφερθεί στον κινηματογράφο. Παρακολουθώντας την ταινία διαπιστώνεις πως ο σκηνοθέτης έχει τον τρόπο του να μεταφέρει την κλιμάκωση της έντασης. Η δημοσιογραφική έρευνα μοιάζει με θρίλερ, οι δημοσιογράφοι έρχονται διαρκώς αντιμέτωποι με δυσκολίες, με εκβιασμούς με την ίδια τους τη συνείδηση. Κι όσο προχωρούν τόσο η ένταση μεγαλώνει. Ο Τομ Μακάρθι δε χάνεται μέσα στο λαβύρινθο των συνεχών πληροφοριών που πρέπει να δώσει στο θεατή. Και αναφέρομαι σε αυτό επειδή όντως, οι πληροφορίες, τα γεγονότα, τα ονόματα είναι πολλά. Και ο κίνδυνος να βρεθεί ο θεατής με έναν όγκο πληροφοριών στο κεφάλι του τις οποίες δε θα προλάβει να επεξεργαστεί είναι υπαρκτός. Όμως η σκηνοθετική ματιά επιμένει στη σαφήνεια. Τα γεγονότα δίνονται όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαρα, δεν πελαγοδρομεί φλυαρώντας. Δεν επιδιώκει να “χτυπήσει” τη θρησκεία ως τέτοια ούτε να προσβάλει τα θρησκευτικά αισθήματα κανενός. Αυτό που θέλει είναι να αφηγηθεί μια ιστορία και να αναδείξει τον πραγματικό ρόλο της μαχόμενης δημοσιογραφίας: την αποκάλυψη και την ανάδειξη της αλήθειας.
Την ώρα που γράφεται το κείμενο δεν ξέρουμε πόσα από τα 6 Όσκαρ για τα οποία έχει προταθεί η ταινία θα καταφέρει να κερδίσει.
strakersan@gmail.com