Το παρακάτω κείμενο είναι ομιλία της βουλεύτριας του ΣΥΡΙΖΑ Αφροδίτης Σταμπουλή, για την Παγκοσμια Ημέρα των Γυναικών 2016.
Κυρίες και κύριοι υπουργοί, αγαπητές συναδέλφισσες και αγαπητοί συνάδελφοι, αγαπητές προσκεκλημένες, αγαπητές εργαζόμενες και αγαπητοί εργαζόμενοι,
Σήμερα, 8 του Μάρτη, η Βουλή των Ελλήνων τιμά τη Μέρα της Γυναίκας —συμφωνούμε όλες και όλοι; Και όμως η φράση με την οποία μόλις συμφωνήσαμε περιέχει δύο θεμελιώδη λάθη που ανατρέπουν το νόημά της.
[youtube]https://youtu.be/w1nJJcQGY28[/youtube]
Κατ’αρχήν η μέρα δεν είναι μέρα «της γυναίκας» αλλά «των γυναικών», όχι μόνο επειδή έτσι την προσδιόρισε ο ΟΗΕ —women’s day— αλλά και επειδή δεν υπάρχει «η γυναίκα», «το αιώνιο θήλυ», αλλά οι γυναίκες στους κοινωνικούς τους ρόλους, στην κοινωνική τους κατάσταση, πλούσιες και φτωχές, εργαζόμενες ή άνεργες ή με επισφαλή ή αδήλωτη εργασία, μορφωμένες ή λιγότερο μορφωμένες ή λειτουργικά αναλφάβητες ή και εντελώς αναλφάβητες, μετανάστριες ή πρόσφυγες ή πολίτισσες αυτής της χώρας, ενεργές ή λιγότερο ενεργές, με αναπηρία ή χωρίς —προς το παρόν τουλάχιστον— ετεροφυλόφιλες, ομοφυλόφιλες και διεμφυλικές, μητέρες με γάμο ή χωρίς γάμο, πολύτεκνες, μονογονείς ή όχι μητέρες και ο κατάλογος θα μπορούσε να συνεχιστεί.
Οι γυναίκες λοιπόν, διαφορετικές γυναίκες, διαφορετικών ειδών γυναίκες, όμως όλων των ειδών οι γυναίκες, με διαφορετικούς όρους ασφαλώς, εξακολουθούν να υφίστανται διακρίσεις με βάση το φύλο τους. Διακρίσεις στην εργασία, με τη μισθολογική διαφορά και τη γυάλινη οροφή πάντα παρούσες, διακρίσεις στην κατανομή της απλήρωτης οικιακής εργασίας και φροντίδας, άρα και στον ελεύθερο χρόνο που αυτή δεσμεύει, διακρίσεις στην πρόσβαση στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και την άσκηση των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών τους δικαιωμάτων, ακόμα και στη διατήρηση της ανατομικής ακεραιότητας των γεννητικών τους οργάνων, διακρίσεις στην άσκηση οικονομικής δραστηριότητας και κληρονομικών δικαιωμάτων, ακόμα και στην ελληνική επικράτεια, διακρίσεις στην πρόσβαση στη μόρφωση και στην τεχνολογία, διακρίσεις στη συμμετοχή στα κέντρα λήψης αποφάσεων, με χαρακτηριστικά τα κοινοβούλια και τις κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών, συμπεριλαμβανομένης ασφαλώς και της δικής μας.
Εξακολουθούν επίσης όλες να διατρέχουν τον κίνδυνο να υποστούν βία με βάση το φύλο τους: είτε ενδοοικογενειακή βία, είτε σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, είτε βιασμό, είτε εξαναγκασμό σε σεξουαλική εκμετάλλευση. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η αντιμετώπιση αυτών ακριβώς των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών περιλαμβάνεται στον 5ο από τους 17 στόχους για τη βιώσιμη ανάπτυξη που έθεσε ο ΟΗΕ για τη δεκαπενταετία 2016-2030. Ένας στόχος που —ας μην αυταπατώμαστε— θα κερδηθεί μόνο αν γίνει αντικείμενο συνεχούς διεκδίκησης απέναντι σε μια κοινωνική πραγματικότητα όπου ο καπιταλισμός και η πατριαρχία τροφοδοτούν το ένα το άλλο. Αν, όπως λέει το El-Fem, το Φεμινιστικό Δίκτυο του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, στο κείμενό του για τις 8 Μάρτη, εξεγερθούμε ενάντια στην πατριαρχική και καπιταλιστική τρέλα.
Και ερχόμαστε στο δεύτερο λάθος: στη Βουλή των Ελλήνων, όχι των Ελληνίδων (ούτε των υπόλοιπων κατοίκων της χώρας, αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση). Στη Βουλή, στον Κανονισμό της οποίας, ένα αυξημένης βαρύτητας θεσμικό κείμενο που εγκρίνεται με ενισχυμένη πλειοψηφία, δεν υπάρχει ούτε μία αναφορά σε θηλυκό πρόσωπο. Δεν υπάρχει «η πρόεδρος», αν και η Βουλή είχε δύο μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει όχι «η βουλεύτρια» αλλά ούτε «η ομιλήτρια», «η εισηγήτρια», «η ψηφολέκτρια», δεν υπάρχει ούτε καν «η ακροάτρια» στα άρθρα που αναφέρονται στα θεωρεία.
Αν ο λόγος κατασκευάζει τους κοινωνικούς ρόλους των φύλων, ο σεξιστικός λόγος του Κανονισμού της Βουλής των Ελλήνων, για τις Ελληνίδες πολίτισσες, κατασκευάζει έναν και μόνον ρόλο: εκείνον της ανυπαρξίας. Με λογική συνέπεια να είναι αδιανόητο για κάποιους να δηλώνουν αυτές «παρούσες». Με δεδομένη την ισχύ, πολύ πρόσφατα, στη δημόσια διοίκηση του «Οδηγού χρήσης μη σεξιστικής γλώσσας» στα διοικητικά έγγραφα, υπάρχει το εργαλείο, υπάρχει και πεδίο δόξης λαμπρόν για την επιτροπή που ασχολείται με την αναμόρφωση του Κανονισμού της Βουλής ώστε να διασφαλιστεί στον νέο Κανονισμό η ορατότητα του φύλου, η λεκτική παραδοχή ότι κάθε πρόσωπο που κινείται εδώ μέσα υπάρχει εξίσου η πιθανότητα να είναι γυναίκα ή άντρας.
Και επειδή η λεκτική παραδοχή της πιθανότητας καλό θα είναι σύντομα να γίνει απτή πραγματικότητα, ένα άλλο πεδίο δόξης λαμπρόν είναι ανοιχτό για τους και τις συντάκτριες του νέου Εκλογικού Νόμου αλλά και των καταστατικών των κομμάτων, καθώς και της καθημερινής πολιτικής πρακτικής τους. Να διασφαλιστούν εκείνες οι ρυθμίσεις και εκείνες οι πρακτικές που σύντομα θα κάνουν πραγματικότητα την ισόρροπη συμμετοχή των κοινωνικών φύλων, την ίση συμμετοχή των γυναικών, δηλαδή, στη Βουλή και στην κυβέρνηση. Όχι πια μια μίζερη ποσόστωση που καταστρατηγείται σε κάθε ευκαιρία, αλλά την πλήρη ισότητα, το περίφημο 50-50, αυτό που αντιστοιχεί στην πραγματική εκπροσώπηση του πληθυσμού γενικά και του εκλογικού σώματος ειδικότερα.
Τιμούμε τη Μέρα των Γυναικών, λοιπόν, επικαιροποιώντας τους στόχους μας, δυναμώνοντας τις διεκδικήσεις μας, ώστε όπως λέει και πάλι το El-Fem στη διακήρυξή του, να έχουμε 365 μέρες ισότητα, 365 μέρες Μέρα των Γυναικών.
Αφροδίτη Σταμπουλή