Η συζήτηση έγινε την Παρασκευή 30 Ιουνίου, και ομιλήτριες ήταν οι Μαρίνα Μοντανέλλι (Infosex/ESC-Non Una Di Meno, Ρώμη), Ειρήνη Δαφέρμου (συμμετέχουσα «Καμία Ανοχή»), Ναντίνα Βγόντζας (πρωτοβουλία γυναικών για την απεργία, Νέα Υόρκη). Ο συντονισμός έγινε από την ομάδα Κιουρι@. Από το Μωβ έκανε παρέμβαση η Βέρα Σιατερλή, την οποία και δημοσιεύουμε εδώ. Έχουμε ζητήσει από τις ομιλήτριες τις ομιλίες τους, και ευελπιστούμε σύντομα να τις δημοσιεύσουμε. Η φωτογραφία είναι από το πάνελ.
Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ –
ΑΝΑΝΕΩΜΕΝΟ ΤΟ ΦΕΜΙΝΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΗ ΤΡΑΜΠ
Με την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ υπήρξε μια σημαντική αντίδραση με μαζικές κινητοποιήσεις, καθώς ο νέος πλανητάρχης στην προεκλογική ατζέντα του έκανε σαφή την επίθεση κατά των γυναικείων δικαιωμάτων και όχι μόνον.
Επιτέθηκε εναντίον πολλών άλλων δικαιωμάτων, πρωτίστως των μεταναστών, των ομοφυλόφιλων, ενώ λοιδορεί τον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής, αφού τη θεωρεί ως “εφεύρεση” κάποιων επιστημόνων και όχι υπαρκτή και γι αυτό απέσυρε την υπογραφή των ΗΠΑ από τη συνθήκη του Κιότο για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Από την άλλη, η επίθεση κατά των γυναικείων δικαιωμάτων ξεσήκωσε ένα κύμα διαμαρτυρίας, μια πραγματική εξέγερση, και έβγαλε από την αδράνεια εκατομμύρια γυναικών που είδαν την απειλή. Την ημέρα της ορκωμοσίας, θεωρείται ότι 5 εκατομμύρια άνθρωποι ξεσηκώθηκαν σε διαμαρτυρία σε όλο τον κόσμο, με πρωτοπορία το φεμινιστικό κίνημα, ενώ αυτός ο ξεσηκωμός πυροδότησε και άλλα κινήματα. Εξάλλου, το κάλεσμα του φόρουμ “Πορεία των Γυναικών στην Ουάσιγκτον” (Women’s march on Washington 1.000 000 άτομα) είχε ως στόχο του την υπεράσπιση των γυναικείων δικαιωμάτων και όλων των άλλων δικαιωμάτων τα οποία είχαν φραστικά ή συμβολικά στοχοποιηθεί από το νέο πρόεδρο.
Και αυτό το κάλεσμα αποτελούσε κάτι σαν ιδεολογικό μανιφέστο, για την αντίσταση κατά του Τραμπ. Χαρακτηριστικό απόσπασμά του αναφέρει ότι: “υπερασπίζονται την κοινωνική δικαιοσύνη και τα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αφορούν τη φυλή, το φύλο, την εθνικότητα, τη θρησκεία, την μετανάστευση και την υγεία». Επίσης υπογραμμίζουν το δικαίωμα των γυναικών στον έλεγχο του σώματός τους, αφού από τις πρώτες του διακηρύξεις ο υποψήφιος πρόεδρος είχε βάλει στόχο τον οικογενειακό προγραμματισμό και την δέσμευση ότι θα διακόψει τη χρηματοδότηση.
Τι συνέβη λοιπόν την 21η Ιανουαρίου; Μια διαδήλωση! Μια παγκόσμια διαδήλωση, μια μαζική εξέγερση, και κάποιοι λένε, η συνέχεια δεν έχει ακόμα φανεί. Και όμως, υπάρχει συνέχεια, καθώς στις 8 Μάρτη το γυναικείο κίνημα ξαναβγήκε στους δρόμους επιβεβαιώνοντας ότι δεν επρόκειτο για μια ευκαιριακή αντίδραση κάτω από το μετεκλογικό κλίμα. Αυτός ο ξεσηκωμός δεν ξέρουμε αν θα δώσει καινούριες εξεγέρσεις, ή αν θα δώσει μια μαζικοποίηση του γυναικείου και φεμινιστικού κινήματος σε μονιμότερη βάση. Ήδη, ο φεμινισμός βρίσκεται στο προσκήνιο, κανένας δεν μπορεί να τον αγνοεί μετά τον Ιανουάριο του 2017. Τα θέματα της ισότητας ή, να το πούμε αλλιώς, τα θέματα των ανισοτήτων και ιδίως τα θέματα της έμφυλης βίας, είναι διαρκώς στο δημόσιο λόγο και απασχολούν περισσότερο τους διεθνείς οργανισμούς που κάνουν έρευνες για τέτοια θέματα, ανακοινώνουν πορίσματα, αποφασίζουν πολιτικές. Δυστυχώς, οι πολιτικές παρεμβάσεις είναι από ισχνές έως αμελητέες, σε έναν κόσμο που βυθίζεται στο νεοφιλελευθερισμό, ο οποίος αποτελεί μεγάλη απειλή κατά των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, και συνεπώς κατά των γυναικών.
Το μήνυμα της εξέγερσης των γυναικών του Ιανουαρίου 2017 δεν ελήφθη στην Ελλάδα, όπως σε κάποιες άλλες χώρες. Με κάποιον τρόπο, ρητό ή άρρητο, κυριάρχησε η αντίληψη ότι η αντίδραση στον Τραμπ σημαίνει υποστήριξη της Χίλαρι Κλίντον. Βέβαια, δεν ήταν η κρίση που οδήγησε στην αδράνεια αυτές και αυτούς που φυσιολογικά θα συμμετείχαν στην παγκόσμια εξέγερση. Από κρίση, και πολύ χειρότερη μάλιστα, μαστίζονται δεκάδες χώρες σε όλο τον κόσμο, με λαούς βυθισμένους στη φτώχια ή και αυταρχικά καθεστώτα. Όμως, αυτό δεν εμπόδισε τέτοιες χώρες από τη συμμετοχή τους στον ξεσηκωμό.
Άλλη μια υφέρπουσα αντίληψη στην Ελλάδα, που αφορά τις ΗΠΑ είναι να ταυτίζονται όλα με τον ιμπεριαλισμό της υπερδύναμης και να μην αξιολογούνται τα αμερικάνικα κινήματα, μέρος των οποίων είναι το φεμινιστικό. Αν πρόκειται για μαύρους πολίτες, και με αντιρατσιστική κατεύθυνση, όπως στο κίνημα “Οι μαύρες ζωές έχουν αξία” (Black lives matter) είναι φανερό ότι ο προοδευτικός κόσμος στη Ελλάδα θα σταθεί αλληλέγγυος. Αν το κίνημα έχει άλλα, γενικότερα χαρακτηριστικά, δύσκολα θα το υποστηρίξουν.
Έτσι, η κινητοποίηση της 21ης Ιανουαρίου στην Ελλάδα ήταν ελάχιστη. Το Μωβ με τις όποιες δυνάμεις του, είχε οργανώσει και πραγματοποίησε διαμαρτυρία στην Αμερικάνικη πρεσβεία.
Από την άλλη δεν παραβλέπουμε ότι τον τελευταίο καιρό το φεμινιστικό κίνημα ή οι φεμινιστικές διεκδικήσεις στην Ελλάδα έχουν δυναμώσει και έχουν αποκτήσει πολύ μεγαλύτερη απήχηση. Δημιουργήθηκαν συλλογικότητες από νεαρότερες γυναίκες, όπως η Καμιά Ανοχή και άλλες του αναρχικού χώρου στην Αθήνα, ή συνελεύσεις εναντίον της κουλτούρας του βιασμού σε πολλές πόλεις, οι οποίες κάνουν δημόσιες και μαζικές δράσεις.
Ωστόσο ευαισθητοποιούνται κυρίως στο θέμα της βίας, ενώ στα άλλα θέματα, της ισότητας, και προπάντων στα εργασιακά, ελάχιστα συγκινούνται, ελάχιστα βλέπουν ότι μια απεργία γυναικών εργαζομένων έχει τα χαρακτηριστικά του φύλου, όπως π.χ. οι καθαρίστριες, και άρα είναι σημαντικό να υποστηριχτεί. Και όμως, το θέμα της εργασίας αφορά βέβαια την τάξη, αλλά έχει έντονα και τα χαρακτηριστικά του φύλου, δηλαδή πολλαπλές διακρίσεις.
Οι γυναίκες:
– δύσκολα προσλαμβάνονται σε δουλειές αν είναι σε αναπαραγωγική ηλικία, συχνά υπογράφοντας ιδιωτικό συμφωνητικό, ότι δεν θα εγκυμονήσουν και συχνά απολύονται παρά την προστατευτική νομοθεσία αν μείνουν έγκυες
– η ανεργία των γυναικών παραμένει αναλογικά μεγαλύτερη από αυτή των αντρών
– οι θέσεις εργασίας των γυναικών είναι περισσότερο στην επισφαλή και ευάλωτη εργασία απ’ ότι των αντρών.
– και φυσικά έχουμε τη μάστιγα της σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο της εργασίας, η οποία έχει φουντώσει και αντιμετωπίζεται πολύ δυσκολότερα στις συνθήκες μεγάλης ανεργίας, όπως τις ζούμε τα τελευταία χρόνια, απ’ ότι στο παρελθόν και παρά την προστατευτική νομοθεσία και πάλι, είτε είναι δηλωμένη είτε όχι.
Επίσης, υπάρχουν οι γυναίκες μετανάστριες και πρόσφυγες, που θα απαιτούσαν πολύ μεγαλύτερη προσοχή από πλευράς φεμινιστικού κινήματος. Σε όλες τις δομές αλληλεγγύης προσφύγων κάθε είδους, φαγητό, στέγαση, καταλήψεις, ιατροφαρμακευτικές υπηρεσίες, οι γυναίκες αλληλέγγυες πλειοψηφούν και προσφέρουν πολλά. Το θέμα της ισότητας όμως απασχολεί λίγο έως καθόλου όλες αυτές τις γυναίκες που προσφέρουν το χρόνο και το ενδιαφέρον τους με ένα συστηματικό τρόπο. Δυστυχώς, σπάνια διακρίνουν τη σεξουαλική κατάχρηση, την έμφυλη βία, το βιασμό και το τράφικινγκ. Είναι κι αυτός ένας τομέας στον οποίο θα μπορούσε να δραστηριοποιηθεί το φεμινιστικό κίνημα, δηλαδή να εμπνεύσει όλες αυτές τις δραστήριες και αλληλέγγυες γυναίκες με τις αξίες του φεμινισμού ή έστω της ισότητας.
Το Μωβ έχει εκδώσει κάποια φυλλάδια για το θέμα ασύλου, στα οποία αναλύονται και τα θέματα έμφυλης βίας ως λόγοι ασύλου, σε 5 γλώσσες, τα οποία μπορείτε να τα προμηθευτείτε από το τραπεζάκι μας, ή να τα εκτυπώσετε από την ιστοσελίδα μας tomov.gr.
Ακόμη το θέμα της νομοθεσίας και ιδιαίτερα της κύρωσης της Συνθήκης της Κωνσταντινούπολης για τη βία κατά των γυναικών, δεν έχει προχωρήσει, παρά τις συντονισμένες προσπάθειες των γυναικείων οργανώσεων. Ενώ έχει υπογραφεί από την Ελλάδα από την αρχή, (το 2011) όμως καμιά κυβέρνηση μέχρι τώρα δεν την έχει κυρώσει και δεν έχει επικαιροποιήσει το εσωτερικό δίκαιο. Και ακόμα πιο δυστυχώς, οι γυναίκες των κομμάτων προσαρμόζουν τις διεκδικήσεις τους προς τις κυβερνήσεις ανάλογα με το ποιο κόμμα υποστηρίζουν και ποιο κυβερνά. Υπάρχουν βέβαια σκοπιμότητες. Και ιδεολογικές και οικονομικές.
Αποτέλεσμα μιας τέτοιας στάσης είναι η αποδυνάμωση των γυναικείων συλλογικοτήτων καθώς το γυναικείο και φεμινιστικό κίνημα ξανατονίζουμε ότι είναι ανεξάρτητο από κόμματα και κρατικές μορφές κάθε είδους.
Στο πλαίσιο της ενδυνάμωσης του φεμινιστικού κινήματος διεθνώς, έχουμε και την καμπάνια για το θέμα της έκτρωσης σε όλη την Ευρώπη, που προωθείται από την Παγκόσμια Πορεία Γυναικών, και την οποία θα αναλύσουμε σε ειδική συζήτηση την Κυριακή, μπροστά στο φεμινιστικό χώρο, κοντά στο περιστύλιο.
