Σεξουαλικά και Αναπαραγωγικά Δικαιώματα

Το κείμενο αυτό είχε ετοιμάσει η Βέρα Σιατερλή για το εργαστήριο που επρόκειτο να γίνει στο φεμινιστικό μας κάμπινγκ, στις 8 Ιουλίου. Το πρόγραμμα όμως ήταν αρκετά πυκνό, οπότε το δημοσιεύουμε εδώ με σκοπό να αποτελέσει έναυσμα για σχετική εκδήλωση που προετοιμάζουμε για τον Σεπτέμβρη. Οι δύο φωτογραφίες που επιλέξαμε, δείχνουν τον αγώνα στις ΗΠΑ σήμερα για το δικαίωμα στην έκτρωση και η τρίτη τον αγώνα στην Ελλάδα για το ίδιο θέμα τη δεκαετία του 1970 και αρχές 1980. Φυσικά, τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα είναι ένας ολόκληρος κόσμος, όπως φαίνεται και στο δημοσίευμα, και όχι μόνο η έκτρωση.

Συντάσσει η Βέρα Σιατερλή

Τα Δικαιώματα σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας – συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε φροντίδα σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και πληροφορίες, καθώς και αυτονομία στη σεξουαλική και αναπαραγωγική λήψη αποφάσεων – είναι ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι καθολικά, αδιαίρετα και αναμφισβήτητα.

Αυτά τα δικαιώματα βασίζονται σε άλλα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην υγεία, το δικαίωμα να απαλλαγούμε από διακρίσεις, το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή, το δικαίωμα να μην υποβάλλονται οι άνθρωποι σε βασανιστήρια ή κακή μεταχείριση, το δικαίωμα καθορισμού της απόστασης από τον γονιό και του αριθμού τεκνοποίησης και το δικαίωμα απελευθέρωσης από την σεξουαλική βία. Τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα (SRR= Sexual Reproductive Rights ) ορίζονται σαφέστερα στο Πρόγραμμα Δράσης της Διεθνούς Διάσκεψης για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη (ICPD) του 1994 που πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο της Αιγύπτου.

Ο Χάρτης των Σεξουαλικών και Αναπαραγωγικών Δικαιωμάτων της Διεθνούς Ομοσπονδίας Οικογενειακού Προγραμματισμού (ΔΟΟΠ/IPPF, 1994),  δημοσιεύτηκε το 1996 και αναθεωρήθηκε 2008 βασίζεται σε 12 δικαιώματα, τα οποία είτε στηρίζονται σε διεθνή όργανα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είτε ή η ΔΟΟΠ θεωρεί ότι συνεπάγονται αυτών. Αυτό εξασφαλίζει την εγκυρότητα που έχουν τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα ως ανθρώπινα δικαιώματα, εφαρμόζοντας διεθνώς αποδεκτή ορολογία από τις συνθήκες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που φέρουν το κύρος του διεθνούς νόμου, σε σεξουαλικά και αναπαραγωγικά θέματα.

Η κατάρτιση του χάρτη δικαιωμάτων συγκροτείται σε τρείς ενότητες:

1.Η πρώτη ενότητα αποτελεί μια εισαγωγή στο πνεύμα της διακήρυξης του 2004
Το πλαίσιο της αποστολής και του οράματος του IPPF και του προηγούμενου Χάρτη για τα Σεξουαλικά και Αναπαραγωγικά δικαιώματα. Περιγράφει διεθνείς συμφωνίες και έγγραφα σχετικά με τη σεξουαλική ζωή και την αναπαραγωγική υγεία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και εξηγεί το πλαίσιο της βασικής πρόθεσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

2. Η δεύτερη ενότητα καθορίζει τις επτά κατευθυντήριες αρχές για τα σεξουαλικά
Δικαιώματα που περιλαμβάνονται στη διακήρυξη. Αυτές οι αρχές είναι
η βάση για τη διασφάλιση του σεβασμού των σεξουαλικών δικαιωμάτων. Προστατεύονται και προωθούνται με το έργο της Ομοσπονδίας, τόσο με την παροχή υπηρεσιών και όσο και την υπεράσπιση

3. Η τρίτη ενότητα διακηρύσσει ότι “Τα σεξουαλικά δικαιώματα είναι ανθρώπινα δικαιώματα που σχετίζονται με τη σεξουαλικότητα”.

Μέχρι το 1994 περιγράφει δέκα άρθρα. Αυτά αποτελούν ένα σύνολο δικαιωμάτων που σχετίζονται με τη σεξουαλικότητα και προέρχονται από τα καθολικά, αναφαίρετα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων όλων για τη ζωή, την ελευθερία, την ισότητα, ιδιωτικότητα, αυτονομία, υγεία, εκπαίδευση, προστασία, σωματική ακεραιότητα, συμμετοχή και αξιοπρέπεια.

Τα 12 Σεξουαλικά και Αναπαραγωγικά Δικαιώματα, όπως ορίζονται στο Χάρτη της ΔΟΟΠ είναι:

1. Το Δικαίωμα στη Ζωή, που σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι καμιάς γυναίκας η ζωή δεν πρέπει να τεθεί σε κίνδυνο λόγω μιας εγκυμοσύνης.

2. Το Δικαίωμα στην Ελευθερία και Ασφάλεια του Ατόμου (Για τους σκοπούς του Διεθνούς Δικαίου, τα άτομα είναι ανθρώπινες υπάρξεις που έχουν γεννηθεί), που αναγνωρίζει ότι κανένα άτομο δεν πρέπει να υποστεί ακρωτηριασμό των γυναικείων αναπαραγωγικών οργάνων, αναγκαστική εγκυμοσύνη, στείρωση, ή έκτρωση.

3. Το Δικαίωμα στην Ισότητα και στην Απελευθέρωση από κάθε Μορφή Διάκρισης, που συμπεριλαμβάνει και τη διάκριση σε σχέση με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική ζωή του ατόμου

4. Το Δικαίωμα στην Ιδιωτική Ζωή, που σημαίνει ότι όλες οι ιατρικές υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας οφείλουν να είναι εμπιστευτικές, και όλες οι γυναίκες έχουν δικαίωμα να αποφασίζουν αυτόνομα για τις αναπαραγωγικές τους επιλογές.

5. Το Δικαίωμα στην Ελευθερία Σκέψης, που συμπεριλαμβάνει την ελευθερία από την περιοριστική ερμηνεία θρησκευτικών κειμένων, πιστεύω, φιλοσοφιών και εθίμων, ως μέσων υποτίμησης την ελευθερία της σκέψης σε σχέση με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική ιατρική φροντίδα και άλλα θέματα.

6. Το Δικαίωμα στην Πληροφόρηση και Εκπαίδευση, σε σχέση με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία για όλα τα άτομα, συμπεριλαμβανομένης και της πρόσβασης σε ολοκληρωμένη πληροφόρηση για τα οφέλη, τους κινδύνους, και την αποτελεσματικότητα όλων των μεθόδων ρύθμισης της γονιμότητας, ώστε όλες οι αποφάσεις να παίρνονται με βάση την ολοκληρωμένη, ελεύθερη, και πληροφορημένη συγκατάθεση του ατόμου.

7. Το Δικαίωμα Επιλογής Γάμου ή Όχι και της Δημιουργίας Προγραμματισμένης Οικογένειας.

8. Το Δικαίωμα Απόφασης Εάν ή Πότε να Αποκτήσεις Παιδιά.

9. Το Δικαίωμα στη Φροντίδα και Προστασία της  Υγείας, που συμπεριλαμβάνει το δικαίωμα στην καλύτερης δυνατής ποιότητας ιατρική φροντίδα των πελατών, και το δικαίωμα να είναι ελεύθεροι από παραδοσιακές συνήθειες που είναι επιζήμιες για την υγεία.

10. Το Δικαίωμα στα Οφέλη της Επιστημονικής Προόδου, που συμπεριλαμβάνει το δικαίωμα στους χρήστες των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών υπηρεσιών υγείας να έχουν πρόσβαση σε καινούριες τεχνολογίες που αφορούν την αναπαραγωγική υγεία, οι οποίες να είναι ασφαλείς, αποτελεσματικές και αποδεκτές.

11. Το Δικαίωμα στην Ελευθερία Συνάθροισης και Πολιτικής Συμμετοχής, που συμπεριλαμβάνει το δικαίωμα όλων των ατόμων να ζητήσουν να επηρεάσουν τις κοινότητες και τις κυβερνήσεις να θέσουν ως προτεραιότητα τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και δικαιώματα.

12. Το Δικαίωμα να είσαι Απαλλαγμένος/η από Βασανιστήρια και Κακομεταχείριση, που συμπεριλαμβάνει το δικαίωμα όλων των γυναικών, ανδρών και νέων να είναι προστατευμένοι από τη βία, τη σεξουαλική εκμετάλλευση, και την κακοποίηση.

Η SRR θεωρεί ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα σε μια υγιή, ασφαλή, συναινετική και ευχάριστη σεξουαλική ζωή. Να ελέγχουν το σώμα τους και να διαθέτουν επαρκείς ακριβείς πληροφορίες για να λαμβάνουν αποφάσεις και να αναζητούν υγιείς συμπεριφορές · Και οι γυναίκες να έχουν οικονομικά προσιτές και προσβάσιμες υπηρεσίες που τις κρατούν υγιείς, όχι μόνο όταν είναι έγκυες, αλλά και πριν και μετά – και ακόμα κι αν επιλέξουν να μην κυοφορήσουν ποτέ.