Αόρατα όρια στο γυναικείο σώμα

Γράφει η Ανδρομάχη Μπούνα*

Ακούμε, διαβάζουμε, αναπαράγουμε τη λέξη «βιασμός» και ασυνείδητα έχουμε συνδέσει την επίθεση αυτή με το γυναικείο φύλο. Γιατί αυτόματα να σημαίνει πως όταν κάποιος σε παρενοχλεί σεξουαλικά ή σε βιάζει, ο κόσμος σε ρωτάει αν είχες ντυθεί προκλητικά; Γιατί να σχετίζεται το γυναικείο σώμα και η επιτέλεση αυτού με κάτι το προκλητικό, το ανήθικο που του αξίζει να κακοποιηθεί; Βιασμός για μια γυναίκα δεν είναι μονάχα η βίαιη διείσδυση του άνδρα στο σώμα της, με εμφανή σημάδια της σωματικής κακοποίησης. Μια τέτοια αντίληψη είναι περιορισμένη και επικεντρώνεται μόνο σε μια στιγμή (το αποτέλεσμα) του βιασμού. Ο βιασμός είναι η σεξουαλικοποιημένη βία, η βία που ασκείται από το αρσενικό για να επιτύχει την επιβολή του μέσω του βλέμματος του, μέσω ενός παρεμβατικού αγγίσματος, χρησιμοποιώντας εξουσιαστικά κάθε έκφραση του ανδρισμού του.

Δεν είναι τυχαίο που στα περισσότερα μέσα ενημέρωσης, σε είδηση μιας απόπειρας βιασμού είτε βιασμού σε παραπέμπουν σε μια εικόνα χαρακτηριστική που απεικονίζει μια γυναίκα με πολύ κοντό φόρεμα, πολύ κοντή φούστα, βαθύ ντεκολτέ. Δεν ξεχνάμε ότι έχουν γίνει στο παρελθόν δηλώσεις όπως «Ποιος υπάρχει στο επίκεντρο του προβλήματος; Η γυναίκα. Εάν εσύ φορέσεις ντεκολτέ, τότε δεν θα είναι έκπληξη αν αντιμετωπίσεις τέτοιες εκπλήξεις. Δεν είναι λογικό να παραπονιέσαι για το αποτέλεσμα αφού προηγουμένως προκάλεσες».

Στην Ινδία γίνεται ένας βιασμός κάθε 22 ώρες, όπου ο κώδικας ενδυμασίας της γυναίκας είναι πιο αυστηρός, και δεν «προκαλεί» ενδυματολογικά (;). Ποιος έχει κατασκευάσει τον κανόνα της «κανονικότητας» του μαγιό στο πλαίσιο της παραλίας και της μη «κανονικότητας» της κοντής φούστας σε μια βραδινή έξοδο της κοπέλας η οποία λόγω της κοντής φούστας είναι εν δυνάμει στόχος σεξουαλικής παρενόχλησης;

Η ανδρική εξουσία παρέχει το άλλοθι στο βιαστή μεταφέροντας συνυπευθυνότητα της πράξης αυτής στη γυναίκα. Έτσι οι γυναίκες κατηγορούνται για προκλητικό ντύσιμο, για ανήθικη συμπεριφορά κλπ. Αυτόματα κατασκευάζουμε το μύθο του σώματος «προς κατανάλωση» όπου είναι διαθέσιμο κάθε στιγμή στις ορέξεις των ανδρών. Μόνο όταν καταλήξει σε δολοφονία, η γυναίκα παύει να ευθύνεται γι αυτό. Η κοινωνία αγιοποιεί και θρηνεί τη γυναίκα, γιατί μόνο στις ακραίες συμπεριφορές η ανδρική κυριαρχία κατακρίνεται και στοχοποιείται… Πόσες γυναίκες πρέπει να θρηνήσουμε για το αυτονόητο;

  • Κοινωνική Ανθρωπολόγος, Υποψ. Διδάκτωρ Παν/μιου Ιωαννίνων