Το δικαίωμα στην έκτρωση

EUROKINISSI/ΕΛΕΝΗ ΡΟΚΟΥ

Πέμπτη 28 Σεπτεμβρίου, απόγευμα στην πλατεία Συντάγματος. Τουρίστες συρρέουν στον Αγνωστο Στρατιώτη να παρακολουθήσουν την αλλαγή φρουράς των ευζώνων.

Μερικοί κοντοστέκονται στη θέα κάποιων πανό και ολιγάριθμων γυναικών: «My Body, My Rights» – Δικό μου το σώμα, δικά μου τα δικαιώματα, «Σε Ισπανία, Ελλάδα και Παντού, Εμείς αποφασίζουμε εάν πότε και πόσα παιδιά θα κάνουμε».

«Εκτρωση – οι Γυναίκες Αποφασίζουν» γράφει το πανό-εικαστική παρέμβαση του Ανοιχτού Συντονιστικού Αθήνας που συμμετέχει στην Πανευρωπαϊκή Καμπάνια για το Δικαίωμα στην Εκτρωση.

Μια καμπάνια που κορυφώνεται τον Οκτώβριο, σε δεκάδες χώρες, με συμμετοχή εκατοντάδων φεμινιστικών οργανώσεων και επίκεντρο την πανευρωπαϊκή πορεία αλληλεγγύης στις Βρυξέλλες που επέδωσε ψήφισμα στο Eυρωκοινοβούλιο.

Αυτή ήταν η «Παγκόσμια Ημέρα για το Δικαίωμα στην Ασφαλή Εκτρωση» ή τουλάχιστον η ελληνική εκδοχή της. Μια μέρα που σχεδόν όπως ήρθε πέρασε.

Η Γενική Γραμματεία Ισότητας εξέδωσε σχετική ανακοίνωση, εκφράζοντας τη συμφωνία της με όσα οι γυναίκες διεκδικούν: «Παρ’ όλο που η έκτρωση αποτελεί μία από τις σημαντικότερες κατακτήσεις του φεμινιστικού κινήματος στη χώρα μας εδώ και 30 χρόνια, στην πραγματικότητα η πρόσβαση στη δωρεάν, νόμιμη και ασφαλή έκτρωση για όλες –ανεξαιρέτως– τις γυναίκες (εργαζόμενες ή μη, ασφαλισμένες ή ανασφάλιστες, Ελληνίδες ή πρόσφυγες, οικονομικά ασθενείς, Ρομά, τοξικοεξαρτημένες ή/και άλλες γυναικείες πληθυσμιακές ομάδες) συχνά αποτελεί δύσκολη υπόθεση».

Τα μέλη της ελληνικής πρωτοβουλίας μάς θυμίζουν το πρόσφατο περιστατικό αναισθησιολόγων στο μοναδικό δημόσιο νοσοκομείο στη Σάμο, που αρνήθηκαν να χορηγήσουν αναισθησία σε γυναίκα που επιθυμούσε διακοπή κύησης, επικαλούμενοι «λόγους συνείδησης».

Στην Ιταλία στατιστικές εμφανίζουν το 70% των γιατρών να επικαλείται λόγους συνείδησης για να αρνηθεί εκτρώσεις.

Στην παρανομία

Στην Ιρλανδία και τη Μάλτα οι εκτρώσεις είναι παράνομες, το ίδιο στην Κύπρο – πλην ελαχίστων εξαιρέσεων.

Στην Ισπανία και την Πολωνία, που το δικαίωμα στην έκτρωση παραμένει εξαιρετικά περιορισμένο, χρειάστηκαν μαζικές κινητοποιήσεις για να βάλουν φρένο σε νομοσχέδια που θα απαγόρευαν τις εκτρώσεις ολοκληρωτικά.

Στην Ελλάδα η νομιμοποίηση των εκτρώσεων -ώς τη 12η εβδομάδα κύησης- κατοχυρώθηκε με τον νόμο 1609 του 1986, που θεωρήθηκε βασική κατάκτηση του φεμινιστικού κινήματος, έπειτα από δεκαετίες απαγορεύσεων.

Μήπως η ύπαρξη μιας σχετικά φιλελεύθερης νομοθεσίας σημαίνει ότι οι γυναίκες έχουμε λύσει τα ζητήματα αναπαραγωγικής υγείας και σεξουαλικών δικαιωμάτων;

«Το αντίθετο», μας λέει η Αλεξία Τσούνη από τη φεμινιστική συλλογικότητα «Το Μωβ». «Είναι οπισθοδρόμηση, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, όταν μετά από τόσα χρόνια, πράγματα που θεωρούσαμε δεδομένα αμφισβητούνται. Στην Ελλάδα οι περισσότερες νέες κοπέλες καταφεύγουν σε ιδιώτη γιατρό, δεν γνωρίζουν καν ότι έχουν πρόσβαση στην έκτρωση στα δημόσια νοσοκομεία. Εχουμε όμως και καταγγελίες για δημόσιες δομές που παραπέμπουν τις γυναίκες στον ιδιωτικό τομέα, επικαλούμενες έλλειψη υποδομών».

«Φίλη μου στην Κρήτη απευθύνθηκε στο ΠΑΓΝΗ για διακοπή κύησης και της είπαν “δεν είναι επείγον”. Ηταν δύο μηνών έγκυος. Δηλαδή πόσο πιο επείγον έπρεπε να είναι; Τελικά κατέφυγε στο χάπι της έκτρωσης», μας λέει η Ειρήνη, από τη συλλογικότητα «Sabbat» της Λέσχης Αναιρέσεις της Νεολαίας Κομμουνιστική Απελευθέρωση.

Μία από τις πρωτεργάτριες της κινητοποίησης, η Σόνια Μητραλιά, ανήκει στη γενιά των γυναικών που αγωνίστηκαν για τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων την πρώτη δεκαετία της Μεταπολίτευσης.

Διατηρεί την αισιοδοξία της, παρά τα δεκάδες αρνητικά παραδείγματα, από τις ΗΠΑ του Τραμπ ώς την Ισπανία του Ραχόι, που τα γυναικεία αναπαραγωγικά δικαιώματα βρίσκονται στο στόχαστρο.

«Το δικαίωμα στην έκτρωση πάει χέρι χέρι με το δικαίωμα στη μητρότητα. Στην Ελλάδα των μνημονίων, πολλές γυναίκες, κυρίως φτωχές, νέες, μετανάστριες, πρόσφυγες, ακόμα και γυναίκες χωρίς παιδιά, που θα ήθελαν να μείνουν έγκυες για πρώτη φορά, εξαναγκάζονται να σταματήσουν την εγκυμοσύνη τους για λόγους καθαρά οικονομικούς».

Φωτεινή Κούβελα, Γενική Γραμματέας Ισότητας Φύλων

Προστατεύουμε κάθε γυναίκα που ενοχοποιείται ή εμποδίζεται

Φωτεινή Κούβελα

• «Στην έκτρωση και τη μητρότητα, οι γυναίκες αποφασίζουν» «Εκτρωση – Οι γυναίκες αποφασίζουν» γράφει η ανακοίνωση της Γενικής Γραμματείας Ισοτητας, με αφορμή τις παγκόσμιες ημέρες αντισύλληψης και του δικαιώματος στην ασφαλή εκτρωση. Πόσο ελεύθερη από καταναγκασμούς είναι αυτή η απόφαση; Παγκόσμιες ημέρες σαν κι αυτή μας δίνουν την ευκαιρία να υπενθυμίσουμε ότι κάθε έχει γυνακα έχει δικαίωμα στη μητρότητα, αν θέλει να είναι μητέρα, πόσα παιδιά θα κάνει.

Αυτό μας φέρει μπροστά στις δικές μας ευθύνες. Να παίρνουμε μέτρα ώστε να αντιμετωπίζουμε προκαταλήψεις ή ακόμα και αρνήσεις γιατρών, όπως το Μάιο στο νοσοκομείο της Σάμου που οι γιατροί αρνήθηκαν να χορηγήσουν αναισθησία σε γυναίκα που επιθυμούσε διακοπή κύησης.

Προστατεύουμε κάθε γυναίκα που ενοχοποιείται ή εμποδίζεται να έχει ελεύθερη επιλογή στην έκτρωση.

Στο Εθνικό Σχέδιο δράσης για την Ισότητα 2016-2020 περιλαμβάνουμε στα θέματα υγείας τα αναπαραγωγικά και σεξουαλικά δικαιώματα, σε συνεργασία με τα Υπουργεία Παιδείας και Υγείας.

Πρέπει να μπει η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία στη μαθησιακή ύλη των σχολείων. Να δωθεί σωστή ενημέρωση για την αντισύλληψη, ειδικά στις μεγαλύτερες ηλικίες.

Δυστυχώς ως μορφή αντισύλληψης κυριαρχεί η έκτρωση, ακριβώς επειδή δεν υπάρχει ενημέρωση. Εχουμε συνεργασία με το Υπουργείο υγείας ώστε να υπάρχει ισότιτιμη πρόσβαση στα δημόσια νοσοκομεία, στήριξη των φτωχών, αναφάλιστων γυναικών, για τις ρομά, τοξικοεξαρτημένες, μετανάστριες.

Κάθε γυναίκα έχει δικαίωμα στην άμβλωση, και η πολιτεία έχει την υποχρέωση να το παρέχει, δωρεάν και με ασφάλεια.

• Πώς σχολιάζετε δημοσιεύματα ενοχοποιητικά για τις γυναίκες ή ακόμα και παραπλανητικά, του τύπου “πρωταθλήτριες στην έκτρωση οι Ελληνίδες”;

Από παλιά μας ακολουθεί η ενοχή. Γιατί δεν έχουμε παιδιά; Φταίει η γυναίκα. Ομως ποτέ δεν έφταιγε η γυναίκα.

Μπορεί μια γυναίκα να θέλει να κάνει παιδί ή να μη θέλει. Οταν θέλει πρέπει να στηρίζεται. Οταν όμως μια γυναίκα είναι άνεργη ή μέχρι τα 30 δεν έχει δουλειά, πώς να σκεφτεί να κάνει μια σχέση ή ένα παιδί εκτός γάμου;

Η αντίστοιχα ένας νέος να κάνει οικογένεια; Δεν πρέπει να συνεχίζεται να ενοχοποιείται η γυναίκα.

Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες στην ενημέρωση πρεπει να εκπαιδευτούν σε θέματα ισότητας και έμφυλων διακρίσεων, ώστε να μην αναπαράγουν προκαταλήψεις και στερεότυπα, άθελα ή ηθελημένα.

Ειρήνη-Ελένη Αγαθοπούλου, Πρόεδρος Κέντρου Ερευνας Θεμάτων Ισότητας

«Το δικαίωμα στην άμβλωση, πιο επίκαιρο από ποτέ» 

Ειρήνη Αγαθοπούλου

Η Ευρωπαϊκή καμπάνια για το δικαίωμα όλων των γυναικών -σε κάθε γωνιά του κόσμου- στην άμβλωση, που ξεκίνησε στις 28 Σεπτέμβρη, είναι μια σημαντική πρωτοβουλία, που μας υπενθυμίζει βασικά κατοχυρωμένα δικαιώματα που σχετίζονται με την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας και την αυτοδιάθεση, σε μια Ευρώπη που συντηρητικοποιείται μέρα με τη μέρα και επαναδιαπραγματεύεται κεκτημένες αξίες και ελευθερίες τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.Στην Ελλάδα της κρίσης, παρότι το δικαίωμα στην άμβλωση έχει κατακτηθεί εδώ και πολλά χρόνια, είναι πιο επίκαιρη από ποτέ η διεκδίκηση της ασφαλούς και δωρεάν τεχνητής διακοπής της κύησης, για όλες τις γυναίκες.

Σε αυτήν την κατεύθυνση, παράλληλα, είναι ιδιαίτερα σημαντική η παροχή ενημέρωσης αφενός για τους κινδύνους που κρύβουν οι παράνομες μέθοδοι έκτρωσης για την υγεία των γυναικών, και αφετέρου για την εξάλειψη έμφυλων στερεοτύπων, που πολλές φορές εμποδίζουν τις γυναίκες να λάβουν τις αποφάσεις που οι ίδιες επιθυμούν.

Λαμβάνοντας υπόψη το έλλειμμα ενημέρωσης σε θέματα σεξουαλικότητας και αναπαραγωγικής υγείας, είναι σημαντικό να ληφθούν σχετικές οργανωμένες πρωτοβουλίες, με έμφαση σε έφηβες και νεαρές γυναίκες, εντός του εκπαιδευτικού πλαισίου.

Αυτό που πρέπει πρωταρχικά να μας ενδιαφέρει, ως Πολιτεία, είναι να προσφέρουμε στις γυναίκες τη δυνατότητα να επιλέγουν ελεύθερα και με σεβασμό στην προσωπικότητά τους και στο σώμα τους, εάν θέλουν να κάνουν παιδιά, πότε, πόσα και με τον πιο ασφαλή τρόπο.

Κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο είναι οι εκτρώσεις στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας: Το 2012 (τελευταία επίσημα στοιχεία) καταγράφηκαν 175 εκτρώσεις ανά 1.000 γεννήσεις, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ήταν πάνω από 230. Υψηλότερο είναι το ποσοστό των εκτρώσεων σε γυναίκες κάτω των 20 ετών (269 ανά 1.000 γεννήσεις) και άνω των 35 ετών (285 ανά 1.000 γεννήσεις). Τα στοιχεία του ΠΟΥ έρχονται σε αντίθεση με δημοσιεύματα του τύπου «Πρωτιά στις εκτρώσεις οι Ελληνίδες» ή απίθανες τρομολαγνικές στατιστικές όπως «Εθνική γενοκτονία: 350.000 εκτρώσεις τον χρόνο στην Ελλάδα» που διακινούνται κυρίως από εθνικιστικές και ακραίες χριστιανικές ιστοσελίδες.