Για την Ζώγια Χρονάκη

Γράφει η Ζωή Γεωργίου

Όταν ανακοινώσαμε από το Μωβ το θάνατο της Ζώγιας Χρονάκη, αναφέραμε ότι θα ακολουθήσουν κείμενα για τη ζωή και το έργο της. Πρώτο είναι το σύντομο κείμενο της Ζωής Γεωργίου, που αναφέρεται στο σημαντικό για τη Ζώγια θέμα της φεμινιστικής διάστασης της αριστεράς, το οποίο θα δημοσιευθεί και στην εφημερίδα Εποχή. Θα ακολουθήσουν και άλλα δημοσιεύματα. Σ.Β.

Το 1987, η Ζώγια Χρονάκη, στέλεχος του ΚΚΕ εσ. , συντάχθηκε με τις απόψεις της «αναβάθμισης» και εκεί την γνώρισα.

Το ΚΚΕ εσ. – Αν. Αρ. που συγκροτήθηκε με το συνέδριο του 1988, δεν αποτελούσε ένα νέο κόμμα. Επρόκειτο για την συνέχιση του ΚΚΕ εσ. που εμπεριείχε όλο τον πλούτο της Ανανεωτικής Αριστεράς, μαζί με την αντίληψη ότι ο πλούτος αυτός, για να ανθίσει περαιτέρω, δεν χρειαζόταν την απεμπόληση του «Κ». Σε μεγάλο μέρος των συνέδρων, μαζί με το μέλημα διατήρησης του «Κ», αναπτύχθηκαν προβληματισμοί πολλών κατευθύνσεων μεταξύ των οποίων και ο φεμινιστικός. Η θεωρητική εμβάθυνση από τη μια και το πάθος από την άλλη αφορούσαν όλα τα κοινωνικά υποκείμενα, χωρίς ψευτοδιλήμματα ιεραρχήσεων, ξεδιπλώνοντας αβίαστα τα πολλαπλά υποκείμενα επαναστατικής αλλαγής.

Η Ζώγια Χρονάκη αποτέλεσε την επιτομή αυτής της αντίληψης. Έθετε το φεμινισμό σε πρωτοκαθεδρία, ξεπερνούσε όλες τις εκφάνσεις υπαγωγής του σε μια δήθεν πρωτεύουσα ανάγκη της αριστεράς και, μέσα από αυτήν τη στάση, τιμούσε την αριστερά στο έπακρον. Κανείς και καμμιά δεν τολμούσε να την κατηγορήσει ως «υπερβολική», χαρακτηρισμός συνήθης για εμάς τις φεμινίστριες με αποτέλεσμα ο σεβασμός στο πρόσωπό της να μετουσιώνεται σε σεβασμό προς το φεμινιστικό κίνημα. Το ακαδημαϊκό επάγγελμά της, η κομματική θέση της, η φεμινιστική δραστηριότητά της, η καθημερινή ζωή της επικαθορίζονταν από την κινηματική αντίληψη.

Η συμβολή της στη ψήφιση του ποσοστού συμμετοχής γυναικών στα όργανα του ΚΚΕ εσ. Α.Α. (πρώτη φορά στην Ελλάδα) ήταν καθοριστική. Οι φεμινιστικές σελίδες του ΚΑΠΑ αναβαθμίζονταν με τα γραπτά της αλλά και τη στήριξή της από τα μετόπισθεν. Από την συμμετοχή της στην ΕΠΟΧΗ, εξαιρετικό ήταν το άρθρο της για το θέμα «γυναίκες – πόλεμος – ειρήνη». Θυμάμαι ότι μου είχε φανεί «βιολογίστικο», πολύ λίγη σημασία όμως αυτό έχει. Σημασία έχει ότι ανέδειξε με ενάργεια το θέμα και προκάλεσε συζήτηση. Στις εκλογές του 1989, η Ζώγια ήταν η ομιλήτρια στη κεντρική προεκλογική συγκέντρωση της Θεσσαλονίκης ανατρέποντας στερεότυπα και μαγεύοντας τον κόσμο με την ομορφιά του λόγου της αλλά και της εμφάνισής της.

Στην αριστερά, δυστυχώς, δεν λείπουν ο συντηρητισμός, ο παραγοντισμός, το ύφος «χιλίων καρδιναλίων» προκειμένου κάποιος ή και κάποια να επιβληθεί. Η Ζώγια είχε επιβληθεί με άλλες, πολύτιμες, αξίες: του φεμινισμού, του αντικονφορμισμού, του αυθορμητισμού, της ανατροπής στερεοτύπων.