Ακόμη μία έμφυλη ανισότητα
Γράφει το “αγριοκέρασο”
Αλιεύει η Ιρέν Κόντου
Από τότε που οι άνθρωποι οργανώθηκαν σε κοινωνίες και έμαθαν να συνεργάζονται και να αλληλεπιδρούν ούτως ώστε να επιβιώσουν, σταδιακά διαμορφώθηκαν και οι διάφοροι άγραφοι κανόνες που αφορούσαν τους ηθικούς τρόπους συμπεριφοράς και τις αποδεκτές από την πλειοψηφία πρακτικές. Αυτοί οι κανόνες διέφεραν και διαφέρουν ακόμα ανάλογα την χώρα και την πόλη και, ακόμα περισσότερο, το εκπαιδευτικό, το θρησκευτικό και το πολιτικοοικονομικό υπόβαθρο των κατοίκων τους. Σαφώς, οι κοινωνικές αυτές νόρμες διαφοροποιούνται με το πέρασμα του χρόνου καθώς πολλοί παράγοντες συντελούν στην αναπόδραστη εξέλιξή τους: η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, η επικράτηση δημοκρατικών πολιτευμάτων, η αναβάθμιση των κρατικών εκπαιδευτικών συστημάτων.
Στον ελλαδικό χώρο, η σεξουαλική ζωή τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών αποτελούσε πρωτεύον ζήτημα στον κύκλο συζητήσεων που αφορούσαν τις κοινωνικά αποδεκτές συμπεριφορές. Ο άκρατος συντηρητισμός, η ανισότητα μεταξύ των δύο φύλων και η θεώρηση του σεξ ως ένα θέμα ταμπού αποτελούσαν τον ακρογωνιαίο λίθο στην κατασκευή πλήθους σεξιστικών και ρατσιστικών στερεοτύπων τα οποία με περίσσια ευκολία διαδίδονταν από την μια γενιά στην επόμενη: «Το σεξ εκτός γάμου είναι αμάρτημα», «Ο άντρας, θέλεις-δεν θέλεις, θα σε απατήσει», «Κάθε γυναίκα μπορεί να κατακτήσει όποιον άνδρα επιθυμεί», «Οι άνδρες φοβούνται την δέσμευση, θέλουν μόνο σεξ», «Οι γυναίκες στις οποίες αρέσει το σεξ είναι εύκολες».
Οι εσφαλμένες αυτές θεωρήσεις ορίζουν τους άνδρες ως «τρόπαια τα οποία οι γυναίκες οφείλουν να κατακτήσουν επιστρατεύοντας το νάζι και το σκέρτσο τους» και τις γυναίκες ως τα μέλη δύο άτυπων διαφορετικών κοινωνικών ομάδων: τις «δύσκολες», εκείνες, δηλαδή, που προβάλλουν σθεναρές αντιστάσεις στο φλερτ των ανδρών, ακόμα και αν οι ίδιες ενδιαφέρονται, μιας και δεν είναι «κοινωνικά αποδεκτό» να ανταποκρίνονται αμέσως στο ενδιαφέρον κάθε άνδρα γιατί πρώτον, πρέπει να τον «ψήσουν» πριν ενδώσουν και δεύτερον γιατί κινδυνεύουν να μεταπηδήσουν στην δεύτερη ομάδα, τις λεγόμενες «εύκολες».
Οι «εύκολες» γυναίκες, σύμφωνα πάντα με τις κυρίαρχες αυτές αντιλήψεις, βρίσκονται ακριβώς στον αντίποδα: είναι πολυγαμικές με πλούσια σεξουαλική ζωή ενώ ο χαρακτηρισμός της «εύκολης» πηγάζει ουσιαστικά από τον ελάχιστο έως ανύπαρκτο κόπο που δαπανούν οι άνδρες ώστε να συνευρεθούν σεξουαλικά μαζί τους. Δίχως εκπλήξεις, λοιπόν, η ταμπέλα της «ανήθικης» και «εξώλης και προώλης» δεν άργησε να δοθεί πανηγυρικά σε εκείνες που αυθαίρετα η κοινωνία αποφάσιζε ότι ανήκουν στην δεύτερη κατηγορία.
Ο φόβος για μια γυναίκα να μην χαρακτηριστεί «εύκολη» έχει εμφιλοχωρήσει στην νοοτροπία των ανθρώπων αιώνες τώρα μιας και ο πυρήνας της ελληνικής πατριαρχικής οικογένειας αναγνωρίζει ως άξιες θυγατέρες μόνο εκείνες που δεν δίνουν δικαιώματα κακόβουλου σχολιασμού, που είναι σεμνές τόσο στις διαπροσωπικές τους επαφές όσο και στην εξωτερική εμφάνιση και, φυσικά, εκείνες που παντρεύονται και γίνονται μητέρες. Κάθε γυναίκα-εξαίρεση στον παραπάνω κανόνα, εμμέσως πλην σαφώς, αντιμετωπίζεται ως αποδιοπομπαίος τράγος.
Οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη ή έστω, υπόνοια ενεργού σεξουαλικού βίου με παραπάνω από έναν συντρόφους, το εξωγαμιαίο σεξ και η απελευθερωμένη έκφραση της σεξουαλικότητας αποτελούν τα πειστήρια ώστε η κοινωνία να δικάζει και να καταδικάζει κάθε γυναίκα που έχει επίγνωση της σεξουαλικής της ταυτότητας, που αρέσκεται να κάνει σεξ διότι -πολύ απλά- το απολαμβάνει και εν τέλει, να της κολλάει το στίγμα της «γυναίκας β’ διαλογής».
Σε συζητήσεις με παρέες και συγγενείς, είναι φανερή η έμφυτη πίστη πολλών σε αυτόν τον συλλογισμό, κυρίως γιατί γαλουχήθηκαν σε αυτόν τον τρόπο σκέψης δίχως ποτέ να αναρωτηθούν γιατί η κοινωνία επιμένει ακόμα να αντιμετωπίζει τις γυναίκες ως σεξουαλικά αντικείμενα και να τις κατατάσσει σε βαθμωτές κλίμακες «πολύ εύκολες-πολύ δύσκολες». Οπωσδήποτε αυτός ο τρόπος σκέψης είναι απόλυτος χωρίς να επιδέχεται ίχνος αντίλογου και το κριτήριο για την αυτόματη τοποθέτηση ταμπέλας στο εκάστοτε θηλυκό περιορίζεται σε καθαρά ανεδαφικά τεκμήρια που σχετίζονται κάθε φορά με την εμφάνιση ή το κρεβάτι της και που όμως τα ενστερνίζεται καθολικά και παθητικά μεγάλο ποσοστό της κοινωνίας: «Φοράει κοντή φούστα; Είναι τσούλα!», «Δεν έχει σχέση αλλά κάνει σεξ; Είναι εύκολη!», «Πήρε διαζύγιο; Είναι ξετσίπωτη!» κτλ.
Αυτά τα αλόγιστα συμπεράσματα απορρέουν από έναν υπεραπλουστευμένο αλλά άκρως επικίνδυνο επαγωγικό τρόπο σκέψης (γυναίκα+σεξ–>εύκολη γκόμενα) o οποίος είναι και η μαμά όλων των μισογυνιστικών πεποιθήσεων που θέλουν το σεξ για κάθε γυναίκα να είναι μόνο ένα ζωώδες ένστικτο όπως συναντάται στην φύση, ένα μέσο αναπαραγωγής του ανθρώπινου είδους και όχι ο σκοπός για την σαρκική απόλαυση. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, πως θεωρίες όπου οι γυναίκες είναι μηχανές ικανοποίησης κάθε σαρκικής επιθυμίας του παρτενέρ τους και όχι των δικών τους επικρατούν μεγαλοπρεπώς εν έτει 2018: πόσες φορές ακούσαμε για τα «τσουλάκια» που ναι μεν έπεσαν θύματα βιασμού αλλά «τα ήθελε ο κώλος τους», για τα «μουνιά» που θα χρησιμοποιήσουν το σεξ ως μέσο ώστε να πραγματοποιήσουν κάποιο επαγγελματικό στόχο τους, για τις «πουτάνες» που αντί να «γίνουν μάνες και να διαιωνίσουν το είδος, γυρνούν με τον έναν και τον άλλον;».
Κάθε δικαίωμα στην ελεύθερη βούληση πάνω στο σεξ και στην προσωπική απόφαση όσον αφορά την αυτοδιάθεση του σώματος καταστρατηγείται ενώ είναι φανερό ότι το αυγό του φιδιού επωάζεται τόσο στις παλαιολιθικές απόψεις που ακόμα επικρατούν γύρω από το σεξ όσο και στην θέση της γυναίκας, ας μην πάμε μακριά, στον σύγχρονο πολιτισμό.
Τα πρώτα βήματα όμως για την απενοχοποίηση της σεξουαλικότητας των γυναικών δειλά-δειλά έχουν αρχίσει να γίνονται. Πέρα από τον σκοταδισμό, οι εποχές που διανύουμε είναι οι πλέον κατάλληλες ώστε να γίνει η επανεκκίνηση, ο επαναπροσδιορισμός δηλαδή του ανθρώπου είτε άνδρας είτε γυναίκα ως ένα ον ανεξάρτητο, αυτόβουλο και ελεύθερο να υποστηρίξει τον σεξουαλικό του προσανατολισμό. Οι κοινωνίες διαρθρωμένες με την δομή που ισχύει μέχρι σήμερα έχουν αποτύχει παταγωδώς καθώς οι κοινωνικές νόρμες λειτουργούσαν ανέκαθεν ως τα επικρεμάμενα τσεκούρια του Δήμιου πάνω από τα κεφάλια των μελών τους. Η πλήρης και ουσιαστική αλλαγή θα αργήσει να έρθει αλλά οι έντιμες προσπάθειες ώστε να καταβαραθρωθούν τα θεμέλια των πεποιθήσεων που ροκανίζουν χρόνια τις ανάγκες και τα θέλω των ανθρώπων και πολύ περισσότερο των γυναικών έχουν αρχίσει να γίνονται. Οι κοινωνίες αλλάζουν, επαναστατούν και προοδεύουν. Όποιος δεν μπορεί να συμφιλιωθεί με την ριζική αλλαγή απλώς δεν θα μπορεί να ενταχθεί πλέον στο ευρύτερο σύνολο που κάποτε άνηκε.