Rebel Women: Μόνο οι επαναστάτριες φορούσαν κόκκινα παπούτσια

Αντικείμενα, παλιές φωτογραφίες, ενδύματα, αφίσες και ποιήματα απεικονίζουν τη ζωή των γυναικών ακτιβιστριών της Νέας Υόρκης

 

Αλιεύει η Βέρα Σιατερλή

Μια νέα έκθεση στη Νέα Υόρκη γιορτάζει τις γυναίκες και την ποικίλη συνεισφορά τους σε μια εποχή που η κυρίαρχη αρσενική κοινωνία δεν μπορούσε να τις αποδεχθεί. Η κοινωνία όχι μόνο δεν ήταν έτοιμη αλλά αντιδρούσε σθεναρά προσπαθώντας να τις εκτοπίσει. Με ένα περιοριστικό νομικό σύστημα η Βικτωριανή εποχή δεν ήταν αυτό που θα αποκαλούσαμε σήμερα, φιλική για τις γυναίκες. Έτσι, το Μουσείο της Πόλης της Νέας Υόρκης αποφάσισε να φωτίσει μια σειρά από ξεχασμένες φιγούρες: τις ηρωίδες του 19ου αιώνα που έσπασαν όλους τους κανόνες, και στην εποχή τους είχαν θεωρηθεί ακόμα και «άσχημες γυναίκες». Αντικείμενα, παλιές φωτογραφίες, ενδύματα, αφίσες και ποιήματα απεικονίζουν τη ζωή των γυναικών ακτιβιστριών της Νέας Υόρκης που αγωνίστηκαν για ίσες αμοιβές, ψήφο, αμβλώσεις, διαζύγιο και «ελεύθερη αγάπη».

Όταν οι άνθρωποι σκέφτονται τις γυναίκες του 19ου αιώνα, έχουν στο μυαλό τους την εικόνα μιας νοικοκυράς που φορά έναν κορσέ. Όμως υπήρχε στη Nέα Υόρκη και μια άλλη πλευρά, τις γυναίκες που τις θεωρούσαν πολύ «αρσενικές», καθώς ήταν εκείνες που επέλεξαν να βρίσκονται έξω από τα πρότυπα που όριζε το φύλο τους.

Ανάμεσα στις γυναίκες της έκθεσης φιγουράρουν προσωπικότητες όπως αυτή της Elizabeth Jennings Graham, μιας Αφροαμερικανής Νεοϋορκέζας δασκάλας που επέμενε να μπαίνει στο τραμ που ήταν ιδιωτικό εκείνη την εποχή, το 1854, με τους επιβάτες να διαχωρίζονται φυλετικά. Η μοναδική της αντίσταση οδήγησε δέκα χρόνια αργότερα, το 1855 στην κατάργηση των διαχωρισμών σε όλα τα συγκοινωνιακά δίκτυα της Νέας Υόρκης. Μετά τις πολυάριθμες επιθέσεις κατά των Αφροαμερικανών το 1863 στη Νέα Υόρκη, η Ελίζαμπεθ Τζένιγκς Γκράχαμ μετακόμισε στο Νιου Τζέρσεϊ αλλά επέστρεψε μερικά χρόνια αργότερα και ίδρυσε το πρώτο μεικτό νηπιαγωγείο, στο οποίο δίδασκε κιόλας, για παιδιά Αμερικανών και Αφροαμερικανών μέχρι το θάνατό της το 1901.

Οι χρηματιστές της Νέας Υόρκης την αποκαλούσαν «μάγισσα της Wall Street». Η Χέτι Γκριν ήταν μια ιδιοφυΐα στις επενδύσεις, πλούσια επιχειρηματίας που έχτισε μια περιουσία δυο δισεκατομμυρίων δολαρίων σε μια αντίξοη για τις γυναίκες εποχή. Η Γκριν ήταν μια θρυλική φιγούρα που ντυνόταν πάντα στα μαύρα και δε δαπανούσε χρήματα παρά για τα απολύτως απαραίτητα. Παρά τη μεγάλη ακίνητη περιουσία της έμενε πάντα σε νοικιασμένα σπίτια και στα εστιατόρια παζάρευεπάντα τον λογαριασμό.

Η Victoria Woodhull ήταν μια από τις προδρομικές μορφές του φεμινισμού στις ΗΠΑ με απόψεις εξαιρετικά ριζοσπαστικές. Η Γούντχαλ έγινε παγκοσμίως γνωστή εξαιτίας της υποψηφιότητας που έθεσε για το αξίωμα του προέδρου σε μια εποχή που οι γυναίκες δεν είχαν καν ψήφο.Η ίδια είναι υπεύθυνη για την πρώτη δημοσίευση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου στις ΗΠΑ.

Το όνομα της Adah Isaacs Menkenήταν το πιο διάσημο στην Αμερική του 19ου αιώνα. Αμερικανίδα ηθοποιός, ζωγράφος και ποιήτρια η Μένκεν κέρδιζε τα περισσότερα χρήματα από κάθε άλλο καλλιτέχνη της εποχής της. Στο μελόδραμα Mazeppa, εμφανιζόταν γυμνή πάνω σε ένα άλογο στη σκηνή. Η καταγωγή και η ζωή της ήταν πάντα καλυμμένες με πυκνό μυστήριο. Ως συγγραφέας είχε δημοσιεύσει 20 δοκίμια, 100 ποιήματα που εξέφραζαν ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων και ιδεών για τη θέση των γυναικών στον κόσμο.

Η Helen Jewett ήταν απλώς μια πόρνη, αλλά η υπόθεση της δολοφονίας της την έκανε τόσο διάσημη, που άνοιξε και ζητήματα σχετικά με την απονομή της δικαιοσύνης και της ισότητας και της αξιοπιστίας των πολιτών. Το 1836 η Τζούβετ βρέθηκε νεκρή στο πορνείο που δούλευε χτυπημένη στο κεφάλι με ένα αιχμηρό αντικείμενο. Ο δολοφόνος της έβαλε στη συνέχεια φωτιά στο κρεβάτι της. Ο ύποπτος για τη δολοφονία της, ήταν ο 19χρονος Ρίτσαρντ Ρόμπινσον, ένας πελάτης της, ο οποίος και αθωώθηκε καθώς ανήκε στην «καλή κοινωνία» και οι μάρτυρες της υπόθεσης ήταν απλώς «αναξιόπιστες πόρνες». Ο δικαστής αγνόησε τις μαρτυρίες τους. Η υπόθεση είχε πρωτοφανή κάλυψη στον Τύπο σε κλίμα πόλωσης με άλλους να πιστεύουν στην ενοχή και άλλους στην αθωότητα του Ρόμπινσον. Τη θεωρία πάντως της ενοχής του πίστευαν πολλοί για πολλά χρόνια αργότερα. Η Jewett έγινε ένας χαρακτήρας στο μυθιστόρημα Burr του Gore Vidal.

Αξιομνημόνευτη στην έκθεση είναι η παρουσία και οι κινητοποιήσεις των μοδιστρών της Νέας Υόρκης οι οποίες οργάνωσαν το 1832 την πρώτη απεργία, την Tailoresses Strike, την οποία καθοδηγούσε η Σάρα Μονρό. Οι γυναίκες σε αυτή την ιστορική πρώτη διαδήλωση ζητούσαν ίσες αμοιβές. Στη Νέα Υόρκη του 19ου αιώνα των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτιστικών αλλαγών, η θέση της γυναίκας ακόμα και με την άνοδο της μεσαίας τάξης ήταν στο σπίτι και μόνο εκεί. Γι’ αυτό και όταν βλέπουμε αυτές τις γυναίκες που διεκδίκησαν επαγγελματικές σταδιοδρομίες, όπως η Dr Susan Smith McKinney-Steward, η πρώτη γυναίκα Αφροαμερικανή γιατρός με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος στη Νέα Υόρκη, η περίφημη ερευνήτρια δημοσιογράφος  “Nellie Bly“, η Ann Trow Lohman που ως γιατρός συνταγογραφούσε αντισυλληπτικά παρά την τεράστια αντίδραση που αντιμετώπιζε αλλά και η πρώτη τρανσέξουαλ για την οποία έχουμε μαρτυρίες, την Mary Jones, που γεννήθηκε ως Peter Sewally, και υποστήριξε σθεναρά το δικαίωμα να φορέσει γυναικεία ενδύματα, αντιλαμβανόμαστε πως κοιτάζουμε μια συναρπαστική στιγμή της ιστορίας.

Η έκθεση Rebel Women στο θα διαρκέσει μέχρι τις 6 Ιανουαρίου 2019.