Αύρα Θεοδωροπούλου

Γράφει η Βέρα Σιατερλή

Η Αύρα Θεοδωροπούλου πρωτοπόρος του ελληνικού γυναικείου κινήματος ήταν Ελληνίδα μουσικός, κριτικός και αγωνίστρια. Έγινε περισσότερο γνωστή από τους αγώνες της για την απόκτηση του δικαιώματος ψήφου των γυναικών. Υπήρξε ιδρύτρια και πρόεδρος του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας.

Η Αύρα Θεοδωροπούλου γεννήθηκε στην Αδριανούπολη στις 3 Νοεμβρίου 1880 (το γένος Δρακόπουλου). Καταγόταν από εύπορη αστική οικογένεια. Ο πατέρας της Αριστομένης Δρακόπουλος ήταν γενικός πρόξενος της Ελλάδας. Αδελφή της ήταν η Θεώνη Δρακοπούλου, γνωστή και ως “Μυρτιώτισσα”.

Σπούδασε ιστορία της μουσικής και πιάνο στο Ωδείο Αθηνών όπου απόκτησε δίπλωμα πιάνου το 1900. Στις διπλωματικές εξετάσεις της αρίστευσε και της απονεμήθηκε το αργυρό μετάλλιο Ανδρέου και Ιφιγενείας Συγγρού. Συνέβαλε στην ίδρυση του Εθνικού Ωδείου. Μιλούσε και γνώριζε άριστα Γαλλικά, Αγγλικά και Γερμανικά, και  είχε μεγάλη εγκυκλοπαιδική μόρφωση

Δίδαξε πιάνο και ιστορία της μουσικής στο Ωδείο Αθηνών (1900-1919), αρχικά ως δασκάλα και κατόπιν ως καθηγήτρια, στο Ελληνικό Ωδείο (1919-1936), το οποίο ίδρυσε μαζί με ομάδα άλλων καθηγητών και όπου διετέλεσε Έφορος για αρκετά χρόνια, και στο Εθνικό Ωδείο (1936-1957).

Αύρα Θεοδωροπούλου

Η Αύρα Θεοδωροπούλου στάθηκε σε όλη της τη ζωή μια επαγγελματίας. Εργάστηκε 52 ολόκληρα χρόνια ως καθηγήτρια του πιάνου και της ιστορίας της μουσικής στα Ωδεία Αθηνών, Ελληνικό και Εθνικό, και ως το τέλος της ζωής της ως μουσικό-κριτικός έγραφε επαγγελματικά σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά. Ήταν ακόμη συγγραφέας. Έργα της είναι : «Η μουσική δια των αιώνων», «Μουσικές μελέτες», «Ίαμβοι και Ανάπαιστοι Παλαμά –Καλομοίρη», «Μουσικές ομιλίες» και την «Ιστορία της μουσικής». Σ’ όλη αυτή τη μακριά επαγγελματική σταδιοδρομία της, η Αύρα προωθούσε πάντα με αληθινή στοργή και χαρά τα πραγματικά ταλέντα, όσα συναντούσε σε νεαρά α΄τομα που σπούδαζαν μουσική.
Εξαιρετικά εξοπλισμένη η Αύρα, ψυχικά, πνευματικά και κοινωνικά, δεν ήταν δυνατό να καλύψει μόνο με την επαγγελματική της εργασία την ανήσυχη ιδιοσυγκρασία της. Πάντα πρωτοπόρος εμφανίζεται σε κάθε κοινωνική εκδήλωση. Από το 1897 ως και τον πόλεμο του 1940 πρόσφερε τις υπηρεσίες της με αληθινή αυτοθυσία σ’ όλους τους πολέμους της πατρίδας μας. Το 1911 ίδρυσε το Κυριακό Σχολείο Εργατριών. Το 1918 το σύνδεσμο «Αδελφή του Στρατιώτη». Το 1920 το Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, το κύριο έργο της ζωής της πλάι στη μουσική. Η Επιτροπή Κοινωνικής Πρόνοιας του ίδιου Συνδέσμου εποπτεύει και βοηθεί το 1922-50 καταυλισμούς προσφύγων. Τον ίδιο χρόνο η Αύρα πρωτοστατεί στην ίδρυση του ορφανοτροφείου Εθνική Στέγη. Το 1925 ιδρύει με την Μαρία Σβώλου τη Νυκτερινή Εμπορική Σχολή Θηλέων. Το 1929 την Παπαστράτειο Επαγγελματική Σχολή. Το 1935, με τις Αλεξάνδρα Ιωαννίδη, Αγνή Ρουσσοπούλου και Φανή Σαρεγιάννη, τις εξοχές εργαζομένων γυναικών στην Εκάλη (που διέλυσε ο Μεταξάς επειδή αρνήθηκαν να ενταχθούν στην ΕΟΝ).

Στο Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναίκας η Αύρα Θεοδωροπούλου έγινε πρόεδρος το 1922 και παρέμεινε 35 συνεχή χρόνια. Σ’ όλη τη μακρόχρονη διάρκεια της Προεδρίας της στο φεμινιστικό Σύνδεσμο, αγωνιζόταν πάντα με την ίδια θέρμη για την απόλυτη ισότητα της γυναίκας. Είναι πραγματικά μοναδικό το φαινόμενο αυτό. Εργάστηκε όσο καμιά άλλη γυναίκα στην Ελλάδα, με σύστημα, με αξιοθαύμαστη οργανωτική ικανότητα, με απόλυτα δημοκρατική αντίληψη, με διορατικότητα, με αδάμαστο θάρρος και κυρίως με πρωτοποριακή πάντοτε αντίληψη όλων των θεμάτων, γενικών και ειδικών.

Συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες (Εστία, Ακρόπολις, Έθνος, Μάχη, Ασύρματος, Ελευθέρα Γνώμη, Πρωΐα, κ.ά.) και περιοδικά (Παναθήναια, Εργασία, Αγγλοελληνική Επιθεώρησις, Νέα Εστία, Καινούρια Εποχή), γράφοντας άρθρα και κριτικές μουσικού περιεχομένου.

Το 1911 ίδρυσε το Κυριακόν Σχολείον Εργατριών. Εργάσθηκε εθελοντικά ως Αδελφή Νοσοκόμος σε όλους τους μεγάλους πολέμους, από το 1897 ώς και τον Πόλεμο του 1940.

Το 1918 ίδρυσε το σωματείο Αδελφή του Στρατιώτου, το οποίο οργάνωσε το Σπίτι του Στρατιώτου.

Το 1920 ίδρυσε τον Σύνδεσμο για τα δικαιώματα της Γυναίκας ως τμήμα της Διεθνούς Ενώσεως των Γυναικών για ισοπολιτεία. Από το 1922 και εντεύθεν διετέλεσε πρόεδρος και διευθύντρια του περιοδικού Ο Αγώνας της Γυναίκας.

Το 1923 ίδρυσε τη Μικρά Αντάντ των Γυναικών από τις χώρες Γιουγκοσλαβία, Ελλάδα, Πολωνία, Τσεχοσλοβακία και Ρουμανία και ἐλαβε μέρος σε ετήσια συνέδρια στις πρωτεύουσες των πέντε αυτών χωρών.

Η Αύρα είχε πάρει μέρος σε πολλά διεθνή συνέδρια και οι εισηγήσεις της για τα γυναικεία ζητήματα γινόντουσαν πάντοτε δεκτές. Και στα τελευταία της ακόμη χρόνια, όταν η προχωρημένη ηλικία και η σοβαρά κλονισμένη υγεία της δεν της επέτρεπαν να ταξιδεύει, οι εισηγήσεις που έστελνε από την Αθήνα γινόντουσαν πάντοτε δεκτές. Έλαβε μέρος σε πολλά συνέδρια για τα δικαιώματα της γυναίκας (1920 Γενεύη, 1923 Ρώμη, 1926 Παρίσι, 1929 Βερολίνο, 1935 Κωνσταντινούπολη, 1946 Ιντερλάκεν Ελβετίας, 1952 Νεάπολη). Στο διεθνές συνέδριο της Γενεύης εξελέγη μέλος της Διασκέψεως της Διεθνούς Ενώσεως για την ισοπολιτεία της γυναίκας.

Αλλά και η ιδιωτική της ζωή ήταν ένα φωτεινό παράδειγμα. Ως σύζυγος του Σπύρου Θεοδωρόπουλου, του γνωστού ποιητή και λογοτέχνη Άγι Θέρου, ήταν η αντάξια σύντροφος της ζωής του, και το πολιτισμένο, φιλόξενο και χαρούμενο σπίτι τους στην Κηφισιά, δεχόταν επί πολλά χρόνια κάθε Κυριακή, ό,τι καλύτερο είχε να παρουσιάσει η ελληνική διανόηση. Το σπιτικό της ήταν η ενσάρκωση του ελληνικού σπιτιού, όπως το φαντάστηκε στο άρθρο που δημοσίευσε στο πρώτο τεύχος του «Αγώνα της Γυναίκας», δηλαδή γεμάτο ήλιο και αέρα, θεμελιωμένο στην ισότητα και τον αμοιβαίο σεβασμό της γυναίκας όπως του άντρα.

Η γνωστή Αγγλίδα φεμινίστρια λαίδη Μάργκαρετ Κόρμπετ Άσμπυ, παλαιά συνεργάτρια της Αύρας και πρόεδρος στη Διεθνή Ένωση Γυναικών, έγραψε στο φύλλο του Απριλίου 1963 του Δελτίου International Women’s News, ανάμεσα σε άλλα : «Ο αιφνίδιος θάνατος της Αύρας Θεοδωροπούλου είναι μια θλιβερή είδηση για όλους εμάς που θυμόμαστε τα πολλά χρόνια που υπήρξε συνεργάτριά μας στη διοίκηση της Alliance. Η Αύρα υπήρξε μια εργάτρια της ιδέας με μεγάλη καρδιά σε εποχή που ο φεμινισμός στην Ελλάδα απείχε πολύ του να γίνεται παραδεκτός. Η Αύρα είχε απέραντο θάρρος και φωτεινό πνεύμα και ενέπνεε όλους όσους εργάζονταν μαζί της».

Έργα

  • Η μουσική διά μέσου των αιώνων (1911)
  • Μουσικές μελέτες: Ίαμβοι και Ανάπαιστοι Παλαμά-Καλομοίρη (1915)
  • Μουσικές ομιλίες:Μπαχ, Μπετόβεν, Βάγνερ (1915)
  • Ιστορία της Μουσικής (τ. Α΄: 1924, τ. Β΄: 1937)
  • Η μουσική και το παιδί (1935)
  • Δέκα Μεγάλοι Μουσουργοί (1957)

Βραβείο “Αύρα Θεοδωροπούλου”

Το Βραβείο Αύρα Θεοδωροπούλου καθιερώθηκε το 1995 και απονέμεται από τον Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναίκας σε δημοσιογράφους των ηλεκτρονικών μέσων μαζικής ενημέρωσης (ΜΜΕ) που με το έργο τους προβάλλουν και προάγουν την ισότητα των δυο φύλων.

Ο Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της Γυναίκας από την ίδρυσή του και στη συνέχεια πρωτοστάτησε στους αγώνες:

Για ίσα πολιτικά και αστικά δικαιώματα και κυρίως για το δικαίωμα του «εκλέγειν» και «εκλέγεσθαι».
Για το δικαίωμα πρόσβασης των γυναικών σε όλα τα επαγγέλματα και δημόσια λειτουργήματα.
Για ίση αμοιβή για ίσης αξίας εργασία και ίσες ευκαιρίες σταδιοδρομίας.
Για την καταπολέμηση της σωματεμπορίας.
Για την εξομοίωση των εκτός γάμου παιδιών με τα παιδιά που γεννήθηκαν εντός γάμου.
Για την καθιέρωση της ισότητας ανδρών και γυναικών στο Σύνταγμα του 1975 (α. 4,π.2).
Για τις σημαντικές νομοθετικές μεταρρυθμίσεις, σε εφαρμογή των διατάξεων (α.4, α.116, π.1) του Συντάγματος του 1975, που ψηφίστηκαν μετά το 1982 (κυρίως οικογενειακό δίκαιο, εργασιακές σχέσεις, ασφάλιση γυναικών, συνταξιοδότηση γυναικών, γονική άδεια, ιθαγένεια εγγάμων γυναικών, αποποινικοποίηση της μοιχείας, αποποινικοποίηση της άμβλωσης, κατάργηση της προίκας και πρόσφατα για την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών στην απασχόληση, στην επαγγελματική εκπαίδευση, για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Για την καθιέρωση στο α. 116,2 του Συντάγματος του 2001 της ουσιαστικής ισότητας με την εισαγωγή θετικών μέτρων (ποσοστώσεων).
Για την καθιέρωση ποσόστωσης τουλάχιστον κατά το 1/3 στα ψηφοδέλτια των δημοτικών και νομαρχιακών, καθώς και των βουλευτικών εκλογών.
Για να περιληφθεί στις αξίες του Ευρωπαϊκού Συντάγματος η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Για την καθιέρωση ποσοστώσεων στα Υπηρεσιακά Συμβούλια και στα Συμβούλια Πανεπιστημιακών, Επιστημονικών και Ερευνητικών Κέντρων.

Ο Σύνδεσμος δραστηριοποίηθηκε σε σημαντικούς κοινωνικούς τομείς επί σειράν ετών:

Το έτος 1922 ίδρυσε την “Εθνική Στέγη”, ορφανοτροφείο για τα προσφυγόπουλα της Μικρασιάτικης καταστροφής.
Το έτος 1923 πρωτοστάτησε στην ίδρυση της “Μικρής Αντάντ των Γυναικών” για την προώθηση της ειρήνης και της ισοπολιτείας των γυναικών.(Μετείχαν γυναίκες από τις Βαλκανικές χώρες, την Πολωνία και την Τσεχοσλοβακία).
Το έτος 1935 οργάνωσε τις πρώτες κατασκηνώσεις για τις εργαζόμενες γυναίκες.
Το έτος 1976 με χρηματοδότηση της Αγροτικής Τράπεζας εγκατέστησε αυτόματα πλυντήρια ρούχων σε αγροτικές περιφέρειες της Ηπείρου, της Μακεδονίας και του Έβρου.

Στον τομέα της εκπαίδευσης ίδρυσε:

Το έτος 1925 την πρώτη Εσπερινή Εμπορική Σχολή Θηλέων που λειτούργησε επί 40 έτη.
Το έτος 1928 την Επαγγελματική Σχολή Παιχνιδιών και Διακοσμητικής, την πρώτη στο είδος της στην Ελλάδα, που λειτούργησε αργότερα ως “Παπαστράτειος Επαγγελματική Σχολή Παιχνιδιών και Διακοσμητικής”
Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, Κέντρα επιμόρφωσης αναλφάβητων των ενήλικων γυναικών στο Αιγάλεω και στην Κυψέλη.

Ενίσχυσε επίσης το Σχολείο Εργατριών που είχε ιδρύσει το έτος 1911 η Αύρα Θεοδωροπούλου.
Προώθησε την επιβολή μικτής παιδείας και ίδια σχολικά προγράμματα για τα δύο φύλα.

Πηγή: leagueforwomenrights.gr, el.wikipedia.org, 24grammata.com