Στέλλα Κακογιάννη – Σουλιώτη – η πρώτη υπουργός στην Κύπρο

Συντάσσει η Βέρα Σιατερλή

Η Στέλλα Κακογιάννη γεννήθηκε το 1920 στη Λεμεσό, σε μια περίοδο κοινωνικο-οικονομικής και πολιτικής αναδιαμόρφωσης, όχι μόνο της Κύπρου, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, με δίψα για μάθηση και μεράκι για δουλειά, η Στέλλα Σουλιώτη κατάφερε να αποκτήσει τα πρωτεία σε πολλούς τομείς και να καταστεί παράδειγμα προς μίμηση για πολλές γυναίκες στην Κύπρο και το εξωτερικό. Ήταν ένα από τα τέσσερα παιδιά του δικηγόρου σερ Παναγιώτη Κακογιάννη και αδελφή του διεθνούς φήμης σκηνοθέτη Μιχάλη Κακογιάννη, του διαπρεπούς δικηγόρου Γώγου Κακογιάννη και της Γιαννούλας Κακογιάννη, Προέδρου του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης στην Αθήνα.

Μετά τις εγκύκλιες σπουδές της στην Κύπρο, φοίτησε το 1938 στο Saint James Secretarial College του Λονδίνου και στη συνέχεια εργάστηκε ως γραμματέας στην τότε αποικιακή κυβέρνηση της μεγαλονήσου.

Όταν μεσούντος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1943 για πρώτη φορά άρχισε η στρατολόγηση και γυναικών στην Κύπρο, η Στέλλα Κακογιάννη εντάχθηκε στη Βασιλική Αεροπορία Γυναικών μαζί με άλλες 60 γυναίκες. Αφού υπηρέτησε αρχικά ως γραμματέας του Διοικητή, στη συνέχεια υποβλήθηκε σε μία εξουθενωτική εκπαίδευση τεσσάρων μηνών στην Παλαιστίνη, παρακολουθώντας ειδικά μαθήματα για αξιωματικούς. Αμέσως μετά τοποθετήθηκε στο Κάιρο, στο εκεί αρχηγείο της Βασιλικής Αεροπορίας για τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Της ανατέθηκαν καθήκοντα μεταφράστριας στα Αγγλικά από ελληνικές εφημερίδες θεμάτων που αφορούσαν το στρατό και τις πολιτικές εξελίξεις. Παρόλο ότι η φύση της δουλειάς της ήταν φοβερά μονότονη, εντούτοις είχε τη μεγάλη τύχη να γνωρίσει και να συνεργαστεί εκεί με το μεγάλο συγγραφέα Lawrence Durrel με τον οποίο εργαζόταν στο ίδιο τμήμα. Ο Lurry, όπως όλοι τον αποκαλούσαν, αντί να μεταφράζει έγραφε ποίηση και νουβέλες, ενώ η δουλειά του στοιβαζόταν στο γραφείο του.

Το φθινόπωρο του 1946, αφού εν τω μεταξύ είχε εργαστεί και σε πιο υπεύθυνες θέσεις που της έδωσαν μια τεράστια πείρα, αποχώρησε από την Αεροπορία με το βαθμό του Υπολοχαγού.

Παρόλο ότι πάντοτε ήθελε να σπουδάσει ιστορία, τελικά κατέληξε να σπουδάσει νομικά στο Λονδίνο στo Gray’s Inn από το 1948 μέχρι το 1951. Εκεί στο Λονδίνο γνώρισε το γιατρό Δημήτρη Σουλιώτη, τον οποίο στη συνέχεια παντρεύτηκε και απέκτησαν την κόρη τους Αλεξία. Αποκτώντας τον τίτλο του Barrister-at-Law επέστρεψε με την οικογένεια της στη Κύπρο το 1951 για να ασκήσει τη δικηγορία στο γραφείο του πατέρα της στην Λεμεσό. Ήταν και πάλι η πρώτη και μόνη τότε γυναίκα δικηγόρος στην Κύπρο.

Παρόλες τις προκαταλήψεις που υπήρχαν τον καιρό εκείνο έναντι των γυναικών, η Στέλλα Σουλιώτη με την ακεραιότητα του χαρακτήρα της, τον επαγγελματισμό της, την επιμονή και την υπομονή της, αλλά και τις πολλές άλλες αρετές που την χαρακτήριζαν, κατάφερε να γίνει αποδεκτή και να πετύχει επαγγελματικά και να φθάσει αργότερα στις υψηλότερες βαθμίδες των πολιτειακών αξιωμάτων.

Η Στέλλα Κακογιάννη-Σουλιώτη, συνεχίζει να ασκεί τη δικηγορία για τα επόμενα εννέα χρόνια μέχρι την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Κύπρου τον Αύγουστο του 1960, οπότε ανέλαβε το Υπουργείο Δικαιοσύνης επί προεδρίας του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

Μετά τις διακοινοτικές ταραχές του 1963 ανέλαβε και το Υπουργείο Υγείας. Το 1970 παρέδωσε και τα δύο υπουργικά χαρτοφυλάκια που κατείχε για να αναλάβει το 1971 τη θέση του Επιτρόπου Νομοθεσίας, ενός νεοσύστατου θεσμού, ο οποίος απέκτησε γερά θεμέλια επί της θητείας της που ολοκληρώθηκε το 1984.

Ένα τηλεφώνημα από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο ο οποίος είχε μόλις εκλεγεί Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, έμελλε να αλλάξει και πάλι την ζωή της. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος της πρότεινε μία θέση στο νέο Υπουργικό Συμβούλιο και παρ΄ όλη τη διστακτικότητά της και την απεγνωσμένη προσπάθεια της να τον πείσει ότι δεν γνωρίζει από πολιτική, ο Αρχιεπίσκοπος ήταν αποστομωτικός: “Κανείς από εμάς δεν γνωρίζει από πολιτική. Θα μάθουμε όλοι μαζί”.

Η θέση που αποδέχθηκε τελικά, χωρίς συζήτηση, ήταν αυτή της Υπουργού Δικαιοσύνης. Και πάλι η Στέλλα Κακογιάννη-Σουλιώτη γίνεται η πρώτη γυναίκα Υπουργός στην Κύπρο. “Πώς αισθάνεσαι”, την ρωτούσαν τότε συχνά, “ως η μόνη γυναίκα μέσα σε τόσους άνδρες;” Η απάντηση απλή: “Καθόλου παράξενα ή διαφορετικά- αισθάνομαι ως ένα μέλος μιας ομάδας. Οι συνάδελφοι μου με μεταχειρίζονται ως ίσος προς ίσον”. Ο διορισμός της κας Κακογιάννη-Σουλιώτη στη θέση της Υπουργού είχε ένα θετικό αντίκτυπο στις γυναίκες της Κύπρου, ιδιαίτερα στις νεαρές Κύπριες που πλέον ακολουθούσαν επαγγελματικές πορείες που ήταν ασύλληπτες προηγουμένως. Δικηγόροι, γιατροί, αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί.

Ήταν σύμβουλος του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στις διακοινοτικές συνομιλίες που άρχισαν τον Ιούνιο του 1968. Με την επανάληψή τους το 1975, ένα χρόνο μετά το πραξικόπημα που οργάνωσαν οι Έλληνες συνταγματάρχες, τον πόλεμο που ακολούθησε και τη μετέπειτα τουρκική εισβολή στην Κύπρο, υπηρέτησε ως σύμβουλος του Μακαρίου για το Κυπριακό και αργότερα ως ειδική σύμβουλος όλων των Προέδρων της Δημοκρατίας έως και του Τάσσου Παπαδόπουλου (2003-2008).

Σημαντική συμβολή στη βιβλιογραφία για το Κυπριακό αποτελεί το δίτομο έργο της Δέσμια Ανεξαρτησία: Κύπρος 1878-1964, που εκδόθηκε στα αγγλικά από το Πανεπιστήμιο της Μινεσότα (Fettered Independence: Cyprus 1878-1964).

Το 1984 με πρόταση του Πρόεδρου της Δημοκρατίας Σπύρου Κυπριανού διορίσθηκε στη θέση του Γενικού Εισαγγελέα της Κυπριακής Δημοκρατίας, στην οποία παρέμεινε έως το 1988. Διετέλεσε ακόμη Πρόεδρος του Κυπριακού Ερυθρού Σταυρού από το 1961 έως το 2004 και αντιπρόεδρος του Αντικαρκινικού Συνδέσμου από το 1971 έως το 1978. Από το 1987 έως το 1991 υπηρέτησε ως μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΟΥΝΕΣΚΟ.

Η Στέλλα Κακογιάννη-Σουλιώτη πέθανε στις 2 Νοεμβρίου 2012 στη Λεμεσό, σε ηλικία 92 ετών.

Πηγή: sansimera.gr, Πνευματικά Δικαιώματα © Κυπριακή Δημοκρατία 2016 – 2018
Υπουργείο Εξωτερικών