Το κίνημα «Φεμινισμός για το 99%»

Γράφει η Βέρα Σιατερλή

Μετά την δημοσίευση στο ΜΩΒ της συνέντευξης με την Σύνθια Αρούτσα αναφορικά με το κίνημα «Φεμινισμός για το 99%» επανέρχομαι σ’ αυτό το κίνημα του φεμινιστικού αγώνα. Τόσο το κίνημα «Time’s Up»* όσο και το «99%» έρχονται να συναντήσουν από διαφορετική διαδρομή, την καθημερινή γυναίκα που παρενοχλείται, βιάζεται ή αντιμετωπίζεται ως αντικείμενο χρήσης, στο δημόσιο και επαγγελματικό της βίο.

Οι Nancy Fraser, Tithi Bhattacharya και Cinzia Arruzza, τρεις από τις διοργανώτριες της Διεθνούς Απεργίας Γυναικών για τις 8 Μάρτη 2017, συνέταξαν το μανιφέστο για το 99%, με τη θέση ότι ο «στηριζόμενος σε επώνυμες» (lean-in) φεμινισμός δεν αρκεί. Ο φεμινισμός δεν πρέπει να ξεκινά – ή να σταματάει –στραμμένος προς τις γυναίκες που εκπροσωπούνται στην κορυφή της κοινωνίας. Θα πρέπει να ξεκινήσει με το 99%.”

Ο «Φεμινισμός για το 99%» είναι στραμμένος δηλαδή προς τις γυναίκες για τις οποίες θα είχε πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο, η αύξηση του κατώτατου μισθού, η εφαρμογή καθολικής υγειονομικής περίθαλψης και παιδικής μέριμνας, στην καθημερινή τους ζωή παρά εάν συμμετέχουν περισσότερες γυναίκες σε διευθυντικές θέσεις. Πρόκειται για ένα μανιφέστο που απαιτεί τον τερματισμό της μαζικής φυλάκισης και των απάνθρωπων συνοριακών καθεστώτων, την παροχή ασφαλούς και πραγματικά προσιτής στέγης, την ελευθερία της Παλαιστίνης, τον τερματισμό των ιμπεριαλιστικών πολέμων στη Μέση Ανατολή και πολλά άλλα τα οποία εκτιμά ως φεμινιστικά ζητήματα.

Αναφέρουν ότι κατά τη γνώμη τους, δεν αρκεί να αντιταχθούν στο Τραμπ και στις λανθασμένες, επιθετικές ρατσιστικές πολιτικές του αλλά ότι πρέπει να στοχεύουν επίσης τις συνεχιζόμενες νεοφιλελεύθερες επιθέσεις κατά των κοινωνικών διατάξεων και των εργασιακών δικαιωμάτων. Ενώ ο αποτρόπαιος μισογυνισμός του Τραμπ ήταν η ώθηση για τη μαζική απάντηση της 21ης ​​Ιανουαρίου, οι επιθέσεις εναντίον των γυναικών υπερέβαιναν την κυβέρνησή του.

Το μανιφέστο

Οι συνθήκες διαβίωσης των γυναικών, ειδικά των έγχρωμων και των εργαζόμενων, έχουν επιδεινωθεί σταθερά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες εξαιτίας της οικονομικοποίησης του καπιταλισμού και της παγκοσμιοποίησης των επιχειρήσεων.
Ο «στηριζόμενος σε επώνυμες» (lean-in) φεμινισμός και άλλες παραλλαγές του φεμινισμού των επιχειρηματιών δεν ταιριάζουν με την πλειοψηφία, δηλαδή με τις ανάγκες και τα προβλήματα εκείνων των γυναικών που δεν έχουν πρόσβαση στην ατομική ευκαιρία για αυτοπροβολή και πρόοδο και των οποίων οι συνθήκες ύπαρξης μπορούν να βελτιωθούν μόνο μέσω πολιτικών που προάγουν την κοινωνική αναπαραγωγή να εγγυηθούν την αναπαραγωγική δικαιοσύνη, καθώς και τα εργασιακά δικαιώματα. Προφανώς, αυτό το κύμα γυναικείας κινητοποίησης πρέπει να αντιμετωπίσει όλες αυτές τις διαστάσεις με άμεσο τρόπο. Πρέπει να είναι ένας φεμινισμός για το 99%.
Το είδος του φεμινισμού που αναζητούμε αναδύεται διεθνώς, σε αγώνες ανά τον κόσμο: από την απεργία των γυναικών στην Πολωνία κατά της απαγόρευσης των αμβλώσεων στις απεργίες και τις πορείες γυναικών στη Λατινική Αμερική ενάντια στη βία των ανδρών, οι μαζικές διαμαρτυρίες τον Νοέμβριο του 2016 στην Ιταλία και απεργίες γυναικών για αναπαραγωγικά δικαιώματα στη Νότια Κορέα και την Ιρλανδία. Αυτό που εντυπωσιάζει με αυτές τις κινητοποιήσεις είναι ότι συχνά συνδυάζουν τους αγώνες κατά της βίας των ανδρών με την αντίθεσή τους στην εργασιακή ανασφάλεια και την ανισότητα των μισθών, ενώ καταπολεμούν την ομοφοβία, και τις ξενοφοβικές μεταναστευτικές πολιτικές. Αυτές οι κινητοποιήσεις, μαζί, αναγγέλλουν ένα νέο διεθνές φεμινιστικό κίνημα, το πρόγραμμα του οποίου επεκτείνεται, που είναι ταυτόχρονα αντιρατσιστικό, αντιιμπεριαλιστικό και ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό.
Ως πρώτο βήμα, προτείνουμε δράσεις που αποσκοπούν να καταστήσουν ορατές τις ανάγκες και τις προσδοκίες εκείνων που το δεκανίκι « lean-in» αγνοεί: τις γυναίκες στην «επίσημη» αγορά εργασίας, τις γυναίκες που εργάζονται στον τομέα της κοινωνικής αναπαραγωγής και φροντίδας, τις άνεργες και τι επισφαλείς.
Με την υιοθέτηση ενός φεμινισμού 99%, αντλούμε την έμπνευσή μας από τον Αργεντινικό συνασπισμό Ni Una Menos [ούτε μία λιγότερη, ξεκίνησε ενάντια στη βία με βάση το φύλο με διαδηλώσεις τον Ιούνιο του 2015 και τον Ιούνιο του 2016].

Η βία κατά των γυναικών, όπως την ορίζει το κίνημα 99%, έχει πολλές πτυχές: είναι η ενδοοικογενειακή βία αλλά και η βία της αγοράς, το χρέος, οι καπιταλιστικές και κρατικές σχέσεις ιδιοκτησίας, η βία των πολιτικών που εισάγουν διακρίσεις εναντίον των λεσβιών, των γυναικών trans και Queer, η βία της ποινικοποίησης των μεταναστευτικών κινήσεων από το κράτος και των μαζικών εγκλεισμών και η θεσμική βία κατά των γυναικείων σωμάτων από την απαγόρευση των αμβλώσεων και περιορισμένη πρόσβαση σε δωρεάν περίθαλψη και δωρεάν άμβλωση.

Οι κυρίαρχες πολιτικές καθορίζουν την αποφασιστικότητα του κινήματος 99%, να αντιταχθεί σε θεσμικές, πολιτικές, πολιτιστικές και οικονομικές επιθέσεις κατά των μουσουλμάνων γυναικών και μεταναστριών, των ανάπηρων, των έγχρωμων και άνεργων γυναικών.

Κατά την εκτίμησή μου ένα δυναμικό κίνημα όπως τείνει να ορθώνεται το κίνημα «Φεμινισμός για το 99%» είναι σημαντικό να αναπτυχθεί καθώς αγκαλιάζει το αδύναμο κομμάτι του γυναικείου πληθυσμού. Παρ’ όλα αυτά το κίνημα #me too#, έφερε στο προσκήνιο και διέδωσε αυτούσιο το γυναικείο πρόβλημα γιατί η πατριαρχία και ο σεξισμός ισχύει οριζόντια και κάθετα!

Ο συνδικαλισμός και τα κοινωνικά κινήματα, καθοδηγούμενα από την κυρίαρχη πατριαρχική νοοτροπία, ηθελημένα αγνοούσαν και επιμένουν να αγνοούν το γυναικείο πρόβλημα, με τη δικαιολογία ότι ταυτόχρονα με την κατάργηση του καπιταλισμού «το πρόβλημα πάααει!»

Θαρρείς και το αντιρατσιστικό ή το εργασιακό δεν θα λυθεί με την κατάργηση του καπιταλισμού! Τότε γιατί διεκδικούν και αγωνίζονται για τα εργασιακά και ενάντια στο ρατσισμό ενώ ο σεξισμός καλά κρατεί ακόμη και μέσα στα σπλάχνα αυτών των κινημάτων; Άρα εγώ δεν βλέπω έναν φεμινισμό ενάντια σε έναν άλλον αλλά την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος που πολυμορφικά και πολυδιάστατα πρέπει να διακηρύξουμε και να προβάλουμε η καθεμία από το μετερίζι της.

*Το «Time’s up» είναι μια οργάνωση που εμφανίζεται από τις αρχές Γενάρη του 2018, κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης από τις πιο διάσημες χολιγουντιανές σταρ και επί της ουσίας διαθέτει ταμείο του οποίου οι πόροι προορίζονται για την χρηματοδότηση της νομικής υποστήριξης όσων που πέφτουν θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης. Το πρόγραμμα αφορά κατά προτεραιότητα τα χαμηλά εισοδήματα που δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν για νομική προστασία. Η ομάδα Time’s up τάσσεται επίσης υπέρ της ανόδου περισσότερων γυναικών σε θέσεις εξουσίας, καθώς και της εξίσωσης μισθών και επαγγελματικών ευκαιριών ανδρών και γυναικών και καλεί τα μέσα ενημέρωσης να αναδείξουν τις καταχρήσεις που υπάρχουν «σε λιγότερο λαμπερούς και προβεβλημένους εργασιακούς τομείς από το σινεμά».

Χωρίς ηγέτιδα, η συνολική προσέγγιση του Time’s Up ως πρωτοβουλία είναι πραγματικά μοναδική, δεδομένου ότι έρχεται σε μια εποχή που οι πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην βελτίωση της επαγγελματικής ζωής των γυναικών δεν έχουν καθολικότητα και ουσιαστικά κατατάσσουν τις γυναίκες σε δύο τάξεις – των προνομιούχων και των μη προνομιούχων.

Το Time’s Up αφορά και στις απλές γυναίκες που είναι εργαζόμενες, εργάτριες και αγρότισσες που δεν έχουν τίποτα να κερδίσουν κάποιες φορές βγαίνοντας μπροστά, αντίθετα μπορεί να χάσουν τη δουλειά τους.

Πηγές: amazon.com, anti-k.org, publicseminar.org, quora.com, lvsl.fr, kathimerini.gr