Το άρθρο είναι διαθέσιμο στα αγγλικά από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. Η Sevgül Uludağ είναι Τουρκοκύπρια δημοσιογράφος, συγγραφέας και ακτιβίστρια για την ειρήνη και το φεμινισμό.
Άρθρο της Sevgül Uludağ – Μετάφραση: Δημήτρης Πλαστήρας
Αλιεύει η Σίσσυ Βωβού
Ήταν η Μαρία Χατζηπαύλου, που μου μίλησε αρχικά για τους βιασμούς στη διάρκεια του πολέμου…
Νεαρή δημοσιογράφος, πίσω στο 1974, είχε πάει σε έναν καταυλισμό προσφύγων, όπου είδε ένα νεαρό κορίτσι, να τρέχει γύρω γύρω, έξω από το στρατόπεδο, κλαίγοντας γοερά επειδή δεν την άφηναν να μπει μέσα…. Ήταν μια θλιβερή ιστορία: οι παντρεμένες Ελληνοκύπριες στον καταυλισμό προσφύγων την είχαν πετάξει έξω από το καταυλισμό επειδή είχε βιαστεί από Τούρκους στρατιώτες και «φοβόντουσαν» πως «θα κοιμόνταν με τους άντρες τους!»
Έδειξε πως η κοινωνία δεν αποδέχεται τους βιασμούς και αντί να απλώσει ένα χέρι κατανόησης στα θύματα βιασμού, τα διώχνει μακριά ή τουλάχιστον προσπαθεί να τα «κρύψει»…
Το βιασμένο κορίτσι ή γυναίκα δεν βρίσκει κατανόηση από τη κοινωνία – διώχνονται μακριά για να υποφέρουν μόνες το τραύμα το οποίο βίωσαν…. Άκουσα παρόμοιες ιστορίες αργότερα, όταν έκανα έρευνα για την Τ*. μερικοί Ελληνοκύπριοι από τη Τ. είχαν «διαλέξει» μερικές νεαρές Τουρκοκύπριες για να βιάσουν…. Ήταν περίπου πέντε, έξι ή λίγο περισσότερες…. Ένα από τα νεαρά κορίτσια ήταν αρραβωνιασμένο με ένα νεαρό αγόρι από το χωριό…. Επειδή όμως βιάστηκε, το νεαρό αγόρι αργότερα διέλυσε τον αρραβώνα και αρνήθηκε να την παντρευτεί….
Ήρθαν και με βρήκαν και άλλες ιστορίες, καθώς μάθαινα για τις «κρυφές ιστορίες» του νησιού μας…. Μια ιστορία ξεχώριζε: Ο Παράσχος μου είχε πει πως η πιο τραυματική ιστορία που είχε ακούσει ποτέ ήταν αυτή του βιασμού μιας Ελληνοκύπριας μαζί με τη κόρη της.
Είχε πει στους στρατιώτες: «Σας παρακαλώ να μη τη βιάσετε! Θα σας πάρω όλους σας! Σας παρακαλώ απλά αφήστε την να φύγει… Παρακαλώ…»
Η συγγραφέας του άρθρου έχει ασχοληθεί εδώ και χρόνια με την εύρεση των υπολειμμων των αγνοουμένων, και έχει πετύχει πολλά. Το βιβλίο της που παρουσιάζουμε παρακάτω, εξιστορεί αυτή την προσπάθεια και τα αποτελέσματά της. Στη φωτογραφία, ανίχνευση μετάλλων που οδήγησε στην εύρεση υπολειμμάτων (οστών) αγνοουμένων.
Οι βιασμοί στη Κύπρο είναι «πολύ ευαίσθητες υποθέσεις», και στις δυο κοινότητες και έτσι παραμένουν κλειδωμένες, σε συρτάρια γεμάτα σκιές. Δεν πρέπει να δουν ποτέ το φως της ημέρας, επειδή οι κοινωνίες μας θα κατηγορήσουν τις βιασμένες γυναίκες, ακόμη και αν δεν έπαιξαν κανένα ρόλο σε αυτή τη βία. Ήθελαν να βιαστούν; Φυσικά όχι! και όμως οι άρρωστες κοινωνίες μας δε θα δείξουν καμιά συμπάθεια και κατανόηση προς τις βιασμένες γυναίκες και κάποιες από αυτές τρελάθηκαν – πρέπει να υποφέρουν μόνες επειδή δε μπορούν να βρουν καμιά κατανόηση από κανένα…
Όταν έγραψα για το βιασμό στο χωριό Α δέχτηκα έντονες αντιδράσεις από κάποιες οικογένειες, μερικοί Ελληνοκύπριοι είχαν πάει στην Α. και είχαν πάρει μαζί τους μερικούς πολύ νεαρούς Κύπριους Μαρωνίτες, είχαν πάει για να βιάσουν ένα 13χρονο Τουρκοκύπριο κορίτσι. Αυτή ήταν η αιτία για το διχασμό στο χωριό – μερικές οικογένειες θα διχάζονταν. Υπήρχαν μικτοί γάμοι μεταξύ Κύπριων Μαρωνιτών και Τουρκοκύπριων αλλά ο βιασμός μιας Τουρκοκύπριας, θα κατέστρεφε τη σχέση μεταξύ τους πίσω το 1964,,,
Και όταν έγραψα για αυτό το βιασμό, μερικοί Τουρκοκύπριοι αντέδρασαν έντονα: «Γιατί τα γράφεις αυτά; Δεν είναι αλήθεια…»
«Αλλά ξέρω πως είναι…»
«Ακόμη και αν είναι αλήθεια, δεν πρέπει να γράψεις για αυτό…» είπαν…. Ο πόνος και η «ντροπή» ήταν ακόμη εκεί – η ντροπή έπρεπε να είναι αυτών που είχαν βιάσει το κορίτσι αλλά η κοινωνία δεν το πιστεύει αυτό…. Σαράντα χρόνια μετά, ακόμη δε μπορούμε να μιλήσουμε ανοιχτά για τους βιασμούς…
Είχα γράψει για τους βιασμούς στα χωριά Άσσια και Αφάνεια, όπως και στο καταυλισμό Βώνη αλλά τώρα πρόσφατα, καθώς έγραφα για τους βιασμούς στη περιοχή της Καρπασίας, κατά τύχη ανακάλυψα τους βιασμούς στη Λεμεσό.
Μια Τουρκοκύπρια γυναίκα μου είπε ψιθυριστά από το τηλέφωνο:
«Ξέρεις, όταν πήραν τους Τουρκοκύπριους άνδρες ως αιχμαλώτους πολέμου, πίσω στα 1974 στη Λεμεσό, κάποιοι Ελληνοκύπριοι βίασαν μερικά πολύ νεαρά κορίτσια…. Τις έπαιρναν και τις βίαζαν και μετά τις έφερναν πίσω και τις πετούσαν στο κατώφλι του σπιτιού…»
Και άλλες μου ψιθύρισαν, οι βιασμοί στη Καρπασία:
Στα 1974, σε κάποιες περιοχές υπήρχε συστηματικός βιασμός πολύ νεαρών κοριτσιών…. Ένα από αυτά τα κορίτσια ήταν από το Α. και την έφεραν σε ένα καθαρά τουρκοκυπριακό χωριό για να βιαστεί. Ήταν μετά βίας 13 ή 14 και 7 Τουρκοκύπριοι τη βίαζαν…. Κάπως όμως, η τουρκοκυπριακή αστυνομία τους έπιασε και οδηγήθηκαν σε δίκη.
Στο Κ. ένας ηλικιωμένος άνδρας βιάστηκε. Ο Ελληνοικύπριος άνδρας κουβαλούσε αυγά και σύκα. Ένας Τουρκοκύπριος αστυνόμος συγκέντρωσε όλους τους άνδρες που ήταν παρόντες, και ο ηλικιωμένος άνδρας αναγνώρισε ποιος τον βίασε…. Ο βιαστής ήταν ένας υδραυλικός από ένα χωριό κοντά στη Κερύνεια… Στο Υ ξανά, ένα κορίτσι 13-14 ετών βιάστηκε από κάποιους Τούρκους στρατιώτες. Ήταν αξιωματικοί. Είχαν βιάσει το κορίτσι αλλά όμως δυο από αυτούς πιάστηκαν. Ένας από αυτούς χτυπήθηκε με ηλεκτρικό γκλομπ από το διοικητή στο χωριό Άγιο Θεόδωρο στη Καρπασία επειδή διέπραξε αυτό το έγκλημα…
Υπήρξαν ακόμη βιασμοί στα χωριά Γ., Μ και Μ. οι χειρότεροι βιασμοί όμως από όσο ξέρουμε ήταν αυτοί στο Κ. Εδώ κορίτσια ηλικίας 13-14 έμειναν έγκυες εξαιτίας των βιασμών. Οι βιαστές ήταν η «Απόσπασμα Θανάτου» της περιοχής. Αυτοί ήταν 20-30 νεαροί Τουρκοκύπριοι. Όταν τελείωσε ο πόλεμος, είχαν επιλέξει ο καθένας ένα νεαρό κορίτσι στη Καρπασία για να βιάσει.
Μετά από λίγο καιρό τα πράγματα στη Καρπασία χειροτέρεψαν. Στο Γ, τρεις νεαρές Ελληνοκύπριες βιάζονταν βίαια και συστηματικά από μερικούς στρατιώτες. Κάθε νύχτα πήγαιναν στο χωριό αυτό για να βιάσουν αυτά τα κορίτσια…. Με κάποιο τρόπο αυτό έγινε γνωστό στο Ερυθρό Σταυρό και τον ΟΗΕ. Μετά από αυτό, το χωριό ανακηρύχτηκε «στρατιωτική ζώνη» και κανένας δε μπορούσε να μπει στο χωριό – είχε αποκλειστεί, ώστε να αποτρέπει περαιτέρω βιασμούς. Στο Γ ζούσαν μόνο περίπου είκοσι Ελληνοκύπριοι…
Και φυσικά, η χειρότερη περίπτωση βιασμών το 1974 ήταν στα χωριά Μαράθα, Σανταλάρη και Αλόα. Αποσπάσματα της ΕΟΚΑ-Β βίασαν τις γυναίκες στα τρία αυτά χωριά, είχαν βιάσει πολύ νεαρά κορίτσια και τον Αύγουστο του 1974 είχαν αρχίσει να βιάζουν και μικρά αγόρια επίσης…. Ενώ ο πόλεμος κομμάτιαζε τη χώρα μας, αυτοί ήταν απασχολημένοι με τους βιασμούς αυτούς – στις 14 Αυγούστου 1974, θα έσφαζαν όλες τις γυναίκες και τα παιδιά των τριών χωριών, ώστε να μην αφήσουν κανένα μάρτυρα πίσω τους. ήταν τόσο φριχτοί άνθρωποι που έσφαξαν ακόμη και μωρά 16 ημερών και τα πέταξαν στους ομαδικούς τάφους…
Μια Ελληνοκύπρια φίλη μου, μου είπε:
«Είσαι αφελής ξέρεις, σε κάθε πόλεμο, βιάζουν γυναίκες…. Οι γυναίκες θεωρούνται λάφυρα πολέμου…. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνδρες δείχνουν πως είναι ‘κατακτητές’…. Και η Κύπρος δεν διέφερε σε αυτό…»
Ναι, το ξέρω και είναι μια πολύ άρρωστη κοινωνία ώστε να «καταπιεί» αυτούς τους βιασμούς και να προσπαθήσει να τους κρατήσει «κρυφούς», κατηγορώντας, δίχως λόγια αλλά με τη συμπεριφορά της, τα θύματα των βιασμών: τις αθώες γυναίκες και κορίτσια που είχαν περάσει τέτοιες μεγάλες τραυματικές εμπειρίες…. Η «ιδεολογία» που στηρίζει τέτοια συμπεριφορά μπορεί μόνο να καταδικαστεί αν μιλήσουμε ανοιχτά για αυτό…. Για όσο τα κρατάμε ως σκιές στο συρτάρι, το μέλλον μας θα είναι μαύρο εξαιτίας τους αίματος που χύθηκε σε αυτούς τους βιασμούς…
*Η χρήση των αρχικών των ονομάτων των χωριών γίνεται για λόγους προστασίας των προσώπων.
ΠΗΓΗ: https://geniusloci2017.wordpress.com/2019/02/10
Η δραστήρια φεμινίστρια Cynthia Coburn δραστηριοποιήθηκε για πολλά χρόνια στην Κύπρο, στο πλαίσιο της συνεργασίας Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων γυναικών, για την ειρήνη. Έγραψε κα ένα σχετικό βιβλίο που έχει μεταφραστεί και στα ελληνικά.
