Αλλαγές στην άδεια μητρότητας για τις αναπληρώτριες εκπαιδευτικούς

Επιμέλεια σύνταξη Βέρα Σιατερλή

Με τροπολογία που κατατέθηκε στην Βουλή, προβλέπονται αλλαγές στην άδεια μητρότητας για τις αναπληρώτριες εκπαιδευτικούς. Ειδικότερα τροποποιούνται συγκεκριμένες διατάξεις και επανακαθορίζονται θέματα, βελτιώνονται οι συνθήκες άδειας και αποδοχών συγκριτικά με τις προηγούμενες συνθήκες για τις αναπληρώτριες εκπαιδευτικούς, οι οποίες βιώνουν την επισφάλεια της νομαδικής ζωής αναζητώντας κάθε χρόνο τον νέο προορισμό που επιβάλει το υπουργείο.

Οι τροποποιήσεις και η συμπλήρωση συγκεκριμένεων διατάξεων αφορά την παροχή στήριξης και φροντίδας τέκνων των αναπληρωτριών εκπαιδευτικών.
Συγκεκριμένα θεσπίζεται το δικαίωμα λήψης άδειας με αποδοχές, διάρκειας έως τριών (3) μηνών και δεκαπέντε (15) ημερών, στη φυσική, θετή ή ανάδοχη μητέρα αναπληρώτρια εκπαιδευτικό ή μέλος του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού ή του Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού, που χορηγείται για την ανατροφή του τέκνου της, εφόσον δεν κάνει χρήση του ισχύοντος μειωμένου ωραρίου [δύο (2) ώρες εβδομαδιαίως για τα δύο (2) πρώτα χρόνια από την ημέρα γέννησης του τέκνου και εφόσον βρίσκεται σε ζωή].

Η εν λόγω άδεια χορηγείται αποκλειστικά μετά τη λήξη της ισχύουσας άδειας μητρότητας, ο χρόνος λήψης της δεν μπορεί να μετατεθεί για οποιονδήποτε λόγο και η διάρκειά της δεν μπορεί να παραταθεί, λήγει δε σε κάθε περίπτωση με τη λήξη της εργασιακής σχέσης της δικαιούχου εκπαιδευτικού.

Δικαιούνται, ομοίως, τις προαναφερόμενες άδειες η ανάδοχη και η θετή μητέρα αναπληρώτρια εκπαιδευτικός ή μέλος του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού ή του Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού, που τεκνοθετεί ή αναδέχεται τέκνο ηλικίας έως έξι (6) ετών, αμέσως μετά την περαίωση της διαδικασίας της τεκνοθεσίας.

Το χρονικό διάστημα της χορηγούμενης άδειας λογίζεται ως χρόνος διδακτικής υπηρεσίας και ως χρόνος ασφάλισης στους οικείους κλάδους κύριας σύνταξης καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης.

Ορίζεται ότι, κάθε δαπάνη που προκαλείται από τις προτεινόμενες ρυθμίσεις καλύπτεται είτε με συγχρηματοδότηση από κονδύλια του Εθνικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (Ε.Σ.Π.Α.) είτε από πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) είτε από πόρους του τακτικού προϋπολογισμού του επισπεύδοντος Υπουργείου, αναλόγως της χρηματοδότησης της εκάστοτε θέσης.

Από τις προτεινόμενες διατάξεις, προκαλείται σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, ενδεχόμενη δαπάνη, σε περίπτωση πρόσληψης περισσότερων εκπαιδευτικών για την κάλυψη των κενών που δημιουργούνται από τη χορήγηση άδειας ανατροφής τέκνου σε αναπληρώτριες εκπαιδευτικούς ή μέλη του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού ή του Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού.

Τι ίσχυε μέχρι σήμερα:

1. Άδεια Μητρότητας
Οι έγκυες εκπαιδευτικοί λειτουργοί υποχρεούνται όπως:

(α) Μετά τη συμπλήρωση του 3ου μήνα της εγκυμοσύνης τους και προτού συμπληρώσουν τον 4ο μήνα, προσκομίσουν βεβαίωση από αρμόδιο Ιατρικό Λειτουργό, που να αναφέρει την αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού.
(β) Απουσιάσουν από τα καθήκοντά τους τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν από την αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού και να μην επιστρέψουν στα καθήκοντά τους παρά μόνο οκτώ εβδομάδες μετά τον τοκετό, αφού προσκομίσουν πιστοποιητικό από αρμόδιο Ιατρικό Λειτουργό ότι είναι σε θέση να αναλάβουν εργασία.

Επίσης, οι έγκυες εκπαιδευτικοί λειτουργοί θα πρέπει:

(α) Μετά τη συμπλήρωση του 3ου μήνα της εγκυμοσύνης τους και προτού συμπληρώσουν τον 4ο μήνα, να συμπληρώνουν το έντυπο ΥΠΠ 25 και να το αποστέλλουν ταχυδρομικώς ή να το παραδίδουν ιδιοχείρως στην Υπηρεσία Προσωπικού του Υ.Π.Π. και
(β) Να αποστέλλουν στο οικείο Επαρχιακό Γραφείο Παιδείας αντίγραφο του εντύπου ΥΠΠ 25 και της βεβαίωσης τοκετού, ώστε να λαμβάνεται υπόψη για τις διευκολύνσεις θηλασμού.

Αμέσως μετά θα αποστέλλεται γραπτή απάντηση από το Υ.Π.Π. προς την εκπαιδευτικό σχετικά με τα δικαιώματά της για την άδεια μητρότητας, καθώς και αναλυτικά, οδηγίες και έντυπα που θα πρέπει στη συνέχεια να συμπληρώσει.

Η περίοδος υποχρεωτικής αποχής εγκύων εκπαιδευτικών από τα καθήκοντά τους λογίζεται ως ειδική άδεια με πλήρεις απολαβές.

Σύμφωνα με τους περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμους και τις πρόνοιες αυτών, τα πιο κάτω θα πρέπει να εφαρμόζονται για όλες τις δημόσιους υπαλλήλους, είτε μόνιμες είτε έκτακτες:

Η απουσία από την εργασία για σκοπούς άδειας μητρότητας ανέρχεται σε 18 εβδομάδες και υπολογίζονται ως εξής:

(α) Οι δύο εβδομάδες δίδονται υποχρεωτικά πριν την εβδομάδα του αναμενόμενου τοκετού και άλλες οκτώ υποχρεωτικά μετά.
(β) Σημειώνεται ότι το σύνολο των υποχρεωτικών και αμετακίνητων εβδομάδων είναι έντεκα (συμπεριλαμβανομένης και της εβδομάδας τοκετού) και αρχίζουν να ισχύουν με τις πιο πάνω αναφερόμενες δύο εβδομάδες. Η μη υποχρεωτική περίοδος της άδειας μητρότητας της μισθωτής, δηλαδή οι υπόλοιπες εφτά εβδομάδες, ώστε να συμπληρωθεί το σύνολο των δεκαοκτώ εβδομάδων άδειας μητρότητας, μπορούν, εφόσον η μισθωτή το επιθυμεί, να μετακινηθούν πριν την έναρξη της υποχρεωτικής περιόδου της άδειας μητρότητας, δηλαδή πριν τις πρώτες δύο εβδομάδες όπως καταγράφεται πιο πάνω.
(γ) Σε περιπτώσεις που ο τοκετός επισυμβεί σε χρόνο προγενέστερο (i) των δύο υποχρεωτικών εβδομάδων από την αρχικά αναμενόμενη εβδομάδα τοκετού ή (ii) από την έναρξη της περιόδου που η ενδιαφερόμενη δηλώσει ότι επιθυμεί να λάβει πριν τον τοκετό, το υπόλοιπο της άδειας μητρότητας παρέχεται μετά τον τοκετό, ώστε να εξασφαλίζεται το σύνολο των 18 εβδομάδων.

Επέκταση της άδειας μητρότητας μπορεί να παραχωρηθεί υπό τις εξής προϋποθέσεις:

(α) Σε περιπτώσεις που αμέσως μετά τον τοκετό, το βρέφος νοσηλεύεται είτε για λόγους υγείας είτε λόγω πρόωρου τοκετού, παραχωρείται επιπρόσθετη άδεια μητρότητας μίας εβδομάδας για κάθε 21 ημέρες που το βρέφος χρειάστηκε να νοσηλευτεί. Μετά τις πρώτες 21 μέρες νοσηλείας, αν το βρέφος συνεχίζει να νοσηλεύεται, παραχωρείται μία εβδομάδα επιπρόσθετης άδειας μητρότητας για κάθε 50% των 21 ημερών, με μέγιστη δυνατή επέκταση της άδειας μητρότητας σε έξι εβδομάδες. Νοείται ότι η επέκταση της άδειας μητρότητας παραχωρείται για περίοδο συνεχόμενη των 18 εβδομάδων.
(β) Σε περιπτώσεις πολλαπλής κύησης (δίδυμα κ.ά.) παραχωρείται επιπρόσθετη άδεια τεσσάρων εβδομάδων για κάθε παιδί.

Αρμόδιο τμήμα για εφαρμογή των περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμων είναι το Τμήμα Εργασίας, του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

2. Άδεια χωρίς απολαβές για λόγους δημοσίου συμφέροντος μέχρι 12 εβδομάδες
Μετά την εξάντληση της άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας 18 εβδομάδων, οι γυναίκες εκπαιδευτικοί δικαιούνται εάν το επιθυμούν, πρόσθετη άδεια χωρίς απολαβές μέχρι 12 εβδομάδες για λόγους δημοσίου συμφέροντος, για σκοπούς φροντίδας του νεογέννητου παιδιού τους. Για την εξασφάλιση της άδειας, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να αποτείνονται γραπτώς στην Υπηρεσία Προσωπικού του Υ.Π.Π.

3. Διευκολύνσεις σε μητέρες εκπαιδευτικούς για τον θηλασμό ή/και φροντίδα του παιδιού
Σύμφωνα με το άρθρο 5 των περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμων του 1997 έως 2011:

(α) Η γυναίκα, για τον θηλασμό ή/και τις αυξημένες φροντίδες που απαιτούνται για την ανατροφή του παιδιού της, δικαιούται για χρονικό διάστημα εννέα μηνών από τον τοκετό ή από την ημέρα που αρχίζει η άδεια μητρότητας στην περίπτωση υιοθεσίας, είτε να διακόπτει την εργασία για μία ώρα είτε να προσέρχεται αργότερα είτε να αποχωρεί νωρίτερα κατά μία ώρα κάθε ημέρα.
β) Ο χρόνος της μίας ώρας ημερήσιας διακοπής ή της βραδείας προσέλευσης ή πρόωρης αποχώρησης θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας.

Βάσει των πιο πάνω, το Υ.Π.Π. έχει υιοθετήσει τις ακόλουθες ρυθμίσεις:

(α) Στις επηρεαζόμενες εκπαιδευτικούς παραχωρείται άδεια να απουσιάζουν από το σχολείο εφτά και μισή περιόδους την εβδομάδα.
(β) Οι τρεις περίοδοι θα είναι από τον διδακτικό τους χρόνο, ενώ οι άλλες τέσσερις και μισή από τον υπόλοιπο χρόνο τους στο σχολείο. Νοείται ότι η μία περίοδος για τις επισκέψεις γονέων παραμένει υποχρεωτική.
(γ) Οι διευκολύνσεις παραχωρούνται για περίοδο εννέα μηνών από την ημερομηνία τοκετού/υιοθεσίας. Με το πέρας των εννέα μηνών, ο χρόνος των τριών περιόδων θα αξιοποιείται ανάλογα με τις υπηρεσιακές ανάγκες και όπως θα αποφασισθεί από την Αρμόδια Αρχή.
(δ) Οι πιο πάνω διευκολύνσεις παραχωρούνται στις επηρεαζόμενες που ζητούν τούτο γραπτώς από τους οικείους Πρώτους Επαρχιακούς Λειτουργούς, υποβάλλοντας πιστοποιητικά για την ημερομηνία που έγινε ο τοκετός ή η υιοθεσία και την ημερομηνία που θα αναλάβουν καθήκοντα.