Ομιλία της Σίσσυ Βωβού, στον πολυχώρο Vault*
Τον Ιούνιο του 2011, λίγους μήνες μετά από την επίσκεψη του κλιμακίου του ECDC (European Center for Diseases Control) στις δομές κράτησης μεταναστών στον Έβρο, ο Λοβέρδος, τότε υπουργός Yγείας, από το βήμα του ΟΗΕ και κατά τη διεξαγωγή της υψηλής διάσκεψης για το HIV/AIDS, υποστήριζε πως ο HIV στην Ελλάδα αφορά κυρίως εκδιδόμενες γυναίκες από την Αφρική. Tότε δεν υποπτεύθηκε κανείς και καμιά μας τίποτα. (Από δημοσίευμα της Χρύσας Μπότση)
Τον Λοβέρδο βέβαια τον μάθαμε τότε, τον ξαναμαθαίναμε κάθε μέρα, και κυρίως γιατί είχε πρόσφατα την “ατυχία” να τον “διαπομπεύσουν”, όπως ο ίδιος κατάγγειλε, ως υπεύθυνο για το σκάνδαλο Νοβάρτις. Για την διαπόμπευση των οροθετικών γυναικών κανείς δεν τον παρέπεμψε στη Δικαιοσύνη.
Η δημοσίευση της υγειονομικής διάταξης 39Α τον Απρίλη του 2012 ήταν η συνέχεια. Αυτό που ακολούθησε ήταν μια μοναδική βαρβαρότητα.
Στα τέλη Απριλίου συνελήφθη να εκδίδεται παράνομα και δημοσιεύθηκε η φωτογραφία μιας “Τατιάνας”. Αμέσως πήγαμε στον Κορυδαλλό, εγώ με την δικηγόρο Τασία Χριστοδουλοπούλου, για να την επισκεφθεί η δικηγόρος να δούμε τι ενέργειες θα κάνουμε.
Δύο ημέρες μετά, σχεδόν 100 γυναίκες προσήχθησαν για να ελεγχθούν αν είναι φορείς του ιου HIV. Ήταν όλες χρήστριες σε κατάσταση στέρησης. Εξετάστηκαν σε αστυνομικούς χώρους, σε καθεστώς στέρησης της ελευθερίας τους, με συνοπτικές, παράνομες διαδικασίες, με γρήγορα τεστ για τον HIV, κατά παραβίαση του κώδικα ιατρικής δεοντολογίας. Αυτές που βρέθηκαν θετικές κατηγορήθηκαν για βαρέως σκοπούμενη σωματική βλάβη και οδηγήθηκαν στον Κορυδαλλό. Οι περισσότερες το μάθαιναν για πρώτη φορά, όπως και οι οικογένειές τους, αλλά και όλη η Ελληνική κοινωνία, όταν η αστυνομία ανάρτησε στον ιστότοπό της, κατά παραγγελία της εισαγγελέως, τα ταλαιπωρημένα πρόσωπά τους.
Πολύ σύντομα δημιουργήθηκε η “Πρωτοβουλία αλληλεγγύης στις διωκόμενες οροθετικές” ενώ πολλοί άνθρωποι και οργανώσεις ενδιαφέρθηκαν και αντέδρασαν με διάφορους τρόπους, ακόμα και με την παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ, του γνωστού RUINS http://ruins-documentary.com/)
Η Πρωτοβουλία αυτή πρόσφερε ψυχολογική στήριξη στις φυλακισμένες, τις οποίες επισκεπτόμασταν μια φορά την εβδομάδα για 10 μήνες, μέχρι την αποφυλάκιση των τελευταίων μετά από 11 μήνες, ενώ τις στήριξε στις δίκες και τις στηρίζει ακόμα ενόψει των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στο οποίο έγιναν τρεις σχετικές προσφυγές. Αποτελείτο από μέλη οργανώσεων δικαιωμάτων, Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και φεμινιστικών ομάδων. Προσωπικά συμμετείχα, τότε εκ μέρους της Φεμινιστικής Πρωτοβουλίας για την Εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και στη συνέχεια ως μέλος του Μωβ. Επίσης σημαντικότατη η αλληλεγγύη της Ομάδας Δικηγόρων για την αλληλεγγύη σε πρόσφυγες και μετανάστες.
Γενικότερα, υπήρξε μεγάλη προσφορά εθελοντικής δράσης και βέβαια χρημάτων, για να στηρίξουμε αυτές τις γυναίκες για μεγάλο διάστημα. Οι δίκες που ακολούθησαν κατέληξαν στην αθώωση αυτών των γυναικών. Στο μεταξύ κάποιες αυτοκτόνησαν, άλλες πέθαναν μη καταφέρνοντας να ξεφύγουν από την ουσιοεξάρτηση. Μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού είναι αυτές που στάθηκαν στα πόδια τους.
Εμείς από την Πρωτοβουλία, τις συνοδεύαμε στις φυλακές, στα δικαστήρια και στα νεκροταφεία. Η διάταξη 39Α μετά από πολλές περιπέτειες σε επιτροπές του Υπουργείου Υγείας που συγκλήθηκαν γι αυτήν, καταργήθηκε οριστικά την Τρίτη 21η Απριλίου του 2015.
Διαδήλωση μέσα στα δικαστήρια της Ευελπίδων, κατά την πρώτη ανάκρισή τους.
Η φωνή μιας γυναίκας
Η Βέρα Σιατερλή από το Μωβ δημιούργησε ένα δρώμενο με τίτλο Υγειο-νομική βόμβα, στο πλαίσιο της διοργάνωσης “Ξούθου, η σιωπή της πόλης”. Στο δρώμενο, που έγινε στις 29-9-17, μίλησαν 24 γυναίκες, ηθοποιοί βέβαια, και είπαν με λίγα λόγια την ιστορία τους, την οποία είχαμε γράψει εμείς με βάση τα στοιχεία που διαθέταμε. Από μια είχαμε ζητήσει να γράψει αναλυτικά. Θα σας διαβάσω αυτό το κείμενο γιατί παρουσιάζει συνοπτικά όλο το δράμα που έζησε:
“Είμαι η Μαρίνα. Με συνέλαβαν στις 30 Απριλίου του 2012, στις 5.30 το απόγευμα, Βάθη προς Ξούθου, όπου είχα πάει για να πάρω τη δόση μου. Με οδήγησαν στο Α.Τ. Ομόνοιας για συνηθισμένη εξακρίβωση, όπου έμεινα για μια ώρα. Μου είπαν ότι πρέπει να πάμε στο Τμήμα Αλλοδαπών, γιατί πρέπει να ακολουθήσει μια άλλη διαδικασία, χωρίς να με ενημερώσουν τι ακριβώς. Τους είπα ότι δεν είμαι αλλοδαπή αλλά είπαν ότι πρέπει να τους ακολουθήσω. Με έβαλαν σε ένα βανάκι της αστυνομίας, μαζί με άλλες γυναίκες. Κάποιες τις γνώριζα. Είχαν συλληφθεί περίπου 95 στο σύνολο. Μας πήγαν στην Πέτρου Ράλλη. Στο προαύλιο, είδα ένα θρανίο όπου κάθονταν τρεις άγνωστοι άνθρωποι. Εκεί μας ενημέρωσαν οι αστυνομικοί ότι πρέπει να υποβληθούμε σε εξετάσεις για το HIV. Δώσαμε τις ταυτότητές μας στους γιατρούς που κάθονταν στο θρανίο. Μου πήραν αίμα από το δάχτυλο για το rapid test. Δεν με ρώτησαν αν δέχομαι. Περίμενα περίπου 15-20 λεπτά στο προαύλιο όπου ήμουν κρατούμενη. Είχα στερητικό σύνδρομο. Μετά από 25 λεπτά περίπου, κάποιος από το θρανίο μου έδωσε προφορικά την απάντηση ότι βγήκε το τεστ θετικό. Περίμενα να τελειώσουν οι εξετάσεις όλων, όσες βγαίναν αρνητικές έφευγαν. Εμάς που βρεθήκαμε θετικές μας έβαλαν σε ένα πουλμανάκι και μας πήγαν στη ΓΑΔΑ. Η ώρα ήταν περίπου 11 το βράδυ. Μας ανέβασαν σε κάποιον όροφο στην υπηρεσία Οργανωμένου Εγκλήματος όπου μας έκαναν σωματικό έλεγχο με γδύσιμο. Ήμασταν 11 γυναίκες. Μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν γνώριζα για ποιον λόγο κρατούμαι. Γύρω στα μεσάνυχτα, αστυνομικοί μας έφεραν να υπογράψουμε το κατηγορητήριό μας. Σ’αυτό μού ανακοίνωναν για ποιο λόγο με κρατάνε, και έπρεπε να το υπογράψω. Έλεγε ότι εκδίδομαι παρόλο που γνωρίζω ότι είμαι οροθετική και ότι παρόλα αυτά έκανα σεξ με άντρες χωρίς να χρησιμοποιώ προφυλακτικό γιατί είχα σκοπό να τους μεταδώσω την ασθένεια. Με ανάγκασαν να υπογράψω αυτό το χαρτί. Στη συνέχεια μας έβαλαν 11 γυναίκες σ’ ένα κρατητήριο με 5 στρώματα. Ήμασταν όλες με στερητικά. Φαγητό μας έφεραν το επόμενο πρωί. Την άλλη μέρα μας πήγαν στην ανακρίτρια στην Ευελπίδων, με χειροπέδες και μάσκες που μας είχαν βάλει. Πήραμε προθεσμία για να απολογηθούμε χωρίς να έχουμε δικηγόρο. Ακούγαμε διαδήλωση από κάτω. Ήρθαν κάποιες αλληλέγγυες και μας έφεραν τηλεκάρτες και τρόφιμα. Στο μεταξύ έχουν δημοσιευθεί οι φωτογραφίες μας. Εγώ δεν το γνώριζα ότι είμαι θετική στον ιό HIV. Αφού συνειδητοποιώ ότι συμβαίνει κάτι πάρα πολύ κακό, τηλεφωνώ στη μητέρα μου. Δεν της λέω για τον HIV, αυτή όμως το έχει πληροφορηθεί από τα κανάλια. Έρχεται επισκεπτήριο. Τραγικό ότι έβλεπα τη μητέρα μου πίσω από ένα τζάμι. Μου είχαν αφαιρέσει ακόμα και το δικαίωμα να την αγκαλιάσω. Να ζητήσω παρηγοριά. Μας πήγαιναν καθημερινά στο Δαφνί μέχρι την κύρια ανάκριση που έγινε μετά τις εκλογές της 6ης Μαΐου: Μας απευθύνθηκαν επίσημα οι κατηγορίες και μας μετέφεραν στον Κορυδαλλό. Οι συνθήκες στον Κορυδαλλό ήταν φρικτές, αλλά καλύτερες από τη ΓΑΔΑ. Η κάθε μια το στρώμα της. Εκεί έμεινα λίγες ημέρες. Ήμουνα η πρώτη που βγήκα, με τον όρο να παρακολουθήσω πρόγραμμα απεξάρτησης. Κατάφερα την απεξάρτησή μου. Κάποιους μήνες αργότερα, η κατηγορία έπεσε από κακούργημα σε βαρύ πλημμέλημα. Δικάστηκα 4,5 χρόνια αργότερα, το Νοέμβρη του 2016. Εγώ, μαζί με άλλες 10, από τις οποίες μόνο 6 ήμασταν στο δικαστήριο, 4 είχαν πεθάνει και 1 δεν εμφανίστηκε. Αθωωθήκαμε οι παρούσες και η απούσα, έπαψε η δίωξη για τις νεκρές.
Ζητώ την τιμωρία των υπουργών Λοβέρδου, Χρυσοχοίδη και Μπόλαρη, των γιατρών του ΚΕΕΛΠΝΟ που μας πήραν παράνομα το αίμα, όλων των υπεύθυνων θεσμικών παραγόντων που διέπραξαν αυτό το κακούργημα εναντίον μου. Επίσης όσων αναπαρήγαγαν τις φωτογραφίες και τα ονόματά μας.”
Το δρώμενο αυτό υπάρχει σε βίντεο δημοσιευμένο στο Μωβ, υπό τον τίτλο “Υγειο-νομική βόμβα” (ο σύνδεσμος στο τέλος) .
Στη συνέντευξη Τύπου της 4/5/12, που διοργάνωσε το Δίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα, δηλαδή τρεις μέρες μετά τη φυλάκισή τους και στο Δελτίο Τύπου που βγήκε, αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων:
Είχαμε την τιμή να παραβρεθεί και να πάρει το λόγο η αδελφή μιας εκ των κατηγορουμένων, που παρά τη φόρτισή της έκανε την παρακάτω δήλωση:
«Θέλω μόνο να πω ότι θύματα δεν είναι μόνο οι γυναίκες Είμαι αδερφή μιας από τις κανιβαλιζόμενες γυναίκες. Χρόνια εξαρτημένη. Η αστυνομία γνωρίζει πολύ καλύτερα από εμένα γι’ αυτήν, πώς ζει, πώς εξασφαλίζει τη δόση.
Έχω μόνο ερωτήματα. Ποιος είναι ο εγκληματίας; Το κράτος; Εκείνοι που πάνε σε μια εκδιδόμενη και την εκμεταλλεύονται; Που πάνε με μια εκδιδόμενη χωρίς προφυλακτικό; Τί θα κάνουμε ως άνθρωποι, ως κοινωνία, για να μην χρειάζεται οι συνάνθρωποί μας να καταλήγουν στα ναρκωτικά;».
Επίσης, απόσπασμα από ανακοίνωση της Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης της 27 Οκτωβρίου 2012 στην αναφορά της για το ΚΕΕΛΠΝΟ:
“Η αρχή προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, που με δική της απόφαση δημιουργήθηκε προστατευμένο αρχείο οροθετικών ασθενών στο ΚΕΕΛΠΝΟ, ειναι ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ δημόσιος φορέας στην Ελλάδα που αποφάνθηκε οτι νομίμως δημοσιοποιήθηκαν τα προσωπικά δεδομένα των οροθετικών γυναικών που συνελήφθησαν και διαπομπεύθηκαν. Αποκήρυξε έτσι την ανεξαρτησία της και ακύρωσε την ίδια της την ύπαρξη με μια σειρά αστείων επιχειρημάτων ως προς την αδυναμία της να παρέμβει στη δικαιοσύνη..”
Οι φωτογραφίες κατέβηκαν από τον ιστότοπο της αστυνομίας γύρω στα τέλη Αυγούστου, μετά από δικές μας πιέσεις, ενώ πολλά χρόνια αργότερα καταφέραμε να κατεβούν και από άλλους ιστότοπους.
Καταλήγω λέγοντας ότι αυτοί που έκαναν τη βαρβαρότητα, ο Λοβέρδος, ο Μπόλαρης, ο Χρυσοχοίδης, από μεριάς της τότε αλλά και της νυν κυβέρνησης, και οι εισαγγελείς, δεν τιμωρήθηκαν. Ούτε βέβαια οι δημοσιογράφοι που αναπαρήγαγαν με σκανδαλιστικό τρόπο φωτογραφίες και ιστορίες. Ελπίζουμε ποτέ μην ξαναγίνει κάτι τέτοιο, σημειώνουμε μάλιστα ότι σ’ αυτή τη δίωξη, εκτός του μισογυνισμού και της πατριαρχίας, υπήρχε και το ταξικό στοιχείο, αφού σχεδόν όλες οι γυναίκες ήταν από προσωπικής και οικογενειακής απόψεως σε τρομερή δυσχέρεια.
Απαιτείται η επαγρύπνηση της κοινωνίας και των φεμινιστικών οργανώσεων, γιατί δεν ξεχνάμε ότι, δυστυχώς, ο εχθρός της κοινωνίας και του λαού “είναι πάντα οι γυναίκες”. Και μάλιστα όχι μόνο για να μην ξαναγίνει ποτέ κάτι τέτοιο, αλλά για την πλήρη εξάλειψη αυτού του είδους των εξουσιών.
Ο σύνδεσμος για το δρώμενο όπου συμπεριλαμβάνεται το βίντεο: https://tomov.gr/2017/10/08/%cf%85%ce%b3%ce%b5%ce%b9%ce%bf-%ce%bd%ce%bf%ce%bc%ce%b9%ce%ba%ce%b7-%ce%b2%ce%bf%ce%bc%ce%b2%ce%b1-%ce%b4%cf%81%cf%89%ce%bc%ce%b5%ce%bd%ce%bf-%ce%ba%ce%b1%cf%84%ce%b1%ce%b3%ce%b3%ce%b5%ce%bb%ce%b9/
Ο σύνδεσμος της Πρωτοβουλίας: https://diokomenesorothetikes.wordpress.com/2012/10/
* Η ομιλία έγινε μετά την εξαιρετική θεατρική παράσταση «Γυναίκες από Χώμα» (φωτο), στις 15 Μαίου. Η τελευταία παράσταση την Τετάρτη 22 Μαίου. (Βλ. Ενημέρωση στή στήλη εκδηλώσεων του Μωβ). Ακολούθησαν οι ομιλίες της Κατερίνας Μάτσα, της Ειρήνης Δαφέρμου και του Κωστή Χατζημωράκη. Τη συζήτηση συντόνιζε η δημοσιογράφος η Έλλη Ζώτου.