Συντάσσει η: Βέρα Σιατερλή
Ελληνίδα γλύπτρια με πλούσιο έργο και διεθνή παρουσία. Το 2004 ίδρυσε το «Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Άλεξ Μυλωνά1» στο Θησείο, όπου στεγάζεται το έργο της.
Η Άλεξ Μυλωνά (Αλεξάνδρα Μπογδάνου το πατρικό της όνομα) γεννήθηκε στην Αθήνα το 1920. Οι γονείς της, Θρασύβουλος Μπογδάνος και Μαρία Χαλκοκονδύλη, αντιλήφθηκαν σε μικρή ηλικία το ταλέντο της στο σχέδιο, και στα οκτώ της ξεκίνησε τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής. Το 1940 παντρεύτηκε τον νεαρό δικηγόρο και μετέπειτα πολιτικό Γεώργιο Μυλωνά2 (1919-1998). Το 1945 ξεκίνησε τις σπουδές της στη Σχολή Καλών Τεχνών στο εργαστήριο του Μιχάλη Τόμπρου.Με την ολοκλήρωση των σπουδών της, αφιερώθηκε με πάθος στην τέχνη της και συμμετείχε σε πολλές ομαδικές εκθέσεις και πρωτοεμφάνισε τη γλυπτική της στην Πανελλήνια έκθεση του 1952 στο Ζάππειο και το 1953 στην γκαλερί «Κνωσσός» στην Αθήνα.
Η πρώτη ατομική της έκθεση στην Αθήνα (Πέην, 1955) περιλάμβανε έργα παραστατικής γλυπτικής, με κύριο θέμα την ανθρώπινη μορφή. Μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωσή της έπαιξε η γνωριμία της με καλλιτέχνες της διεθνούς μοντέρνας τέχνης και η στενή της σχέση με το Παρίσι, όπου διατηρούσε εργαστήριο και περνούσε μεγάλο μέρος του χρόνου της, μετά το 1960. Η διαμονή της στη γαλλική πρωτεύουσα της έδωσε την ευκαιρία να συναντήσει σημαντικούς γλύπτες, όπως οι H. Arp, A. Giacometti και O. Zadkine, αλλά και ζωγράφους όπως ο J. Atlan των οποίων οι επιρροές ανιχνεύονται στις πρώτες φάσεις των αναζητήσεών της. Η θεματολογία της παραμένει ανθρωποκεντρική, αλλά οι μορφές σχηματοποιούνται και αποκτούν εξπρεσιονιστικό χαρακτήρα, που τονίζεται από τη χρήση του μετάλλου ως βασικού υλικού.
Το 1960 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην 30ή Μπιενάλε της Βενετίας (1960, μαζί με τους Γιάννη Σπυρόπουλο, Αλέκο Κοντόπουλο, Λάζαρο Λαμέρα και Ευθύμη Παπαδημητρίου), όπου ο κριτικός της τέχνης Herbert Read υπήρξε ενθουσιώδης υποστηρικτής των γλυπτών της. Τη δεκαετία του 1960, συμμετείχε σε σημαντικές Μπιενάλε όπως του Σάο Πάουλο (1961) και διεθνείς εκθέσεις στην Αλεξάνδρεια, στο Παρίσι, στο στη διεθνή Μπιενάλε του Μόντρεαλ (1967), στις Βρυξέλλες, στο Μπουένος Άιρες και στη Βουδαπέστη. Την ίδια περίοδο, διατηρούσε εργαστήριο στο Παρίσι, κοντά στο Montparnasse. Το 1980 μετέφερε το εργαστήριό της στην περιοχή του Marais.
Οι ατομικές εκθέσεις της σηματοδοτούν και αποτυπώνουν τα διαφορετικά στάδια της καλλιτεχνικής, αλλά και της προσωπικής της εξέλιξης. Το 1961, στον «Παρνασσό», ανάμεσα στις υπόλοιπες συνθέσεις της που διέτρεχαν αναδρομικά τη μέχρι τότε πορεία της, κυριαρχούσαν εκείνες που είχαν εκτεθεί στη Βενετία. Το 1976 στην Αίθουσα Τέχνης «Πολύπλανο» παρουσίασε τις εργασίες της σχετικά με τον όγκο και το κενό, ενώ το 1984, στην «Αίθουσα Τέχνης Αθηνών» (και εν συνεχεία στην παρισινή γκαλερί «Denise René» το 1988), τις μελέτες της για τις αρχέτυπες φόρμες του κύκλου και του τετραγώνου, εκφρασμένες πάνω σε μάρμαρο. Το 1986, η Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου πραγματοποίησε μεγάλη αναδρομική έκθεση των έργων της.
Εκτός από τη γλυπτική, η Άλεξ Μυλωνά δημιούργησε μια μεγάλη σειρά έργων σε χαρτί, ασχολήθηκε με τη ζωγραφική και σχεδίασε σκηνικά και κοστούμια για το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου. Η δημιουργία της συμπορεύεται με τις νεωτερικές και προοδευτικές τάσεις της τέχνης της εποχής της, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ελληνική καταγωγή της αλλά και τη διεθνή διάσταση των έργων της.
Αργότερα, στην ώριμη δουλειά της, θα χρησιμοποιήσει υλικά όπως το τσιμέντο και, κυρίως, το μάρμαρο (λευκό ή χρωματιστό). Αντί για τα δυναμικά γωνιώδη σχήματα της προηγούμενης περιόδου, η γλυπτική της υιοθετεί τους συμπαγείς όγκους και τις λείες επιφάνειες, σε αρμονικές συνθέσεις, κατά κανόνα αφαιρετικές, με διακριτικές αναφορές σε αρχετυπικές μορφές.
Κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1990, η γλύπτρια εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ελλάδα. To 2004 εγκαινιάστηκε στην Αθήνα το «Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Άλεξ Μυλωνά» (MOMus)3, όπου στεγάζεται το έργο της. Το Μουσείο είναι αφιερωμένο στα έργα που η Μυλωνά δημιούργησε στη διάρκεια της πενηντάχρονης συνεπούς και παθιασμένης ενασχόλησή της με την τέχνη της: έργα σε μάρμαρο, χαλκό, σίδερο και μπρούντζο, αλλά και σχέδια και πίνακες ζωγραφικής εκτίθενται στα τρία επίπεδα του Μουσείου.
Από το 2007 το κτίριο του μουσείου και το περιεχόμενό του παραχωρήθηκαν στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
Περισσότερα από 120 έργα της Άλεξ Μυλωνά στεγάζονται στους δύο ορόφους του μουσείου-γλυπτά, ακουαρέλες, σχέδια- αποτυπώνουν, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο επιμελητής της έκθεσης και ιστορικός τέχνης Γιάννης Μπόλης, :«την ενοποιητική πορεία που συνδέει τις πρώτες ανθρωποκεντρικές της συνθέσεις τη δεκαετία του 1950 έως τη μετωπικότητα, την αυστηρή ακινησία, την τραχύτητα, τις αιχμηρές απολήξεις και το παιχνίδι των γραμμών, της κενής φόρμας και των κάθετων επιφανειών που χαρακτηρίζουν τα αφηρημένα γλυπτά της από σφυρήλατο σίδηρο· και από τις συστροφές και τις αναδιπλώσεις, τις καμπύλες, τις κινήσεις και τις εντάσεις των εύπλαστων μεταλλικών ελασμάτων στις Αρχιτεκτονικές προτάσεις (1976) έως τη βαθιά επεξεργασμένη απλότητα της γλυπτικής φόρμας και την καθαρότητα των γεωμετρικών μαρμάρινων επιφανειών με τη σύζευξη των κύκλων και των ημικυκλίων, των τετραγώνων ή των ορθογωνίων».
Η Άλεξ Μυλωνά πέθανε στις 25 Μαΐου 2016, σε ηλικία 96 ετών.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1.Μουσείο Άλεξ Μυλωνά: Πλ. Ασωμάτων 5 Θησείο, 10554, Αθήνα, ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο: 11:00 – 19:00, Πέμπτη:11:00 – 22:00, Κυριακή: 11:00 – 16:00 Γενική είσοδος: € 4, μειωμένο εισιτήριο: € 2
2.Ο Γεώργιος Μυλωνάς (6 Απριλίου 1919 – 15 Φεβρουαρίου 1998) γεννήθηκε και βαπτίστηκε στο Παρίσι, γιος του πολιτικού Αλέξανδρου Μυλωνά (1881-1967) και εγγονός του αντιστράτηγου Παναγιώτη Δαγκλή. Σπούδασε νομική και συμμετείχε ως γραμματέας της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Διάσκεψη του Αγίου Φραγκίσκου το 1945. Την περίοδο 1947-1963 εργάστηκε ως δικηγόρος στην Αθήνα. Εκλέχτηκε βουλευτής Ιωαννίνων στις εκλογές του 1963 και 1964 με την Ένωση Κέντρου, Υφυπουργός Προεδρίας Κυβερνήσεως (19 Φεβρουαρίου 1964-29 Απριλίου 1965), υφυπουργός Εθνικής Παιδείας (29 Απριλίου 1965-15 Ιουλίου 1965). Κατά την περίοδο της παρουσίας του στο Υπουργείο Παιδείας προχώρησε στην ίδρυση του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Κατά την διάρκεια της δικτατορίας συνελήφθη και εκτοπίστηκε στην Αμοργό το 1968 από όπου δραπέτευσε τον Οκτώβριο του 1969 και κατέφυγε στο εξωτερικό. Η περιπετειώδης απόδρασή του από την εξορία της Αμοργού θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης για το βιβλίο του Ηλία Κουλουκουντή , που οργάνωσε και την διαφυγή, «Η Συνωμοσία της Αμοργού», και την ταινία «Απόδραση από την Αμοργό». Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας διετέλεσε υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Το 1987 εξελέγη πρόεδρος της Δημοκρατικής Ένωσης. Το 1989 διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού (7 Ιουλίου 1989-20 Νοεμβρίου 1989) ως μέλος του Συνασπισμού στον οποίο είχε προσχωρήσει στην κυβέρνηση συνεργασίας Νέας Δημοκρατίας και Συνασπισμού και στην οικουμενική (13 Φεβρουαρίου 1990-10 Απριλίου 1990).
3.Στις 5 Νοεμβρίου 2018, ψηφίστηκε η ίδρυση του MOMus που είναι ο νεοσύστατος Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης, πέντε φορέων (1 Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, 2 Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης – Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, 3 Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, 4 Πειραματικό Κέντρο Τεχνών και 5 Μουσείο Άλεξ Μυλωνά)
Πηγές: http://el.wikipedia.org, culturenow.gr, http://sansimera.gr