Βάλερι Σολάνας: η desperado του ακραίου φεμινισμού

Γράφει η: Δώρα Στυλιανίδου

Είμαι τόσο γυναίκα που αυτό με κάνει ανατρεπτικήΒάλερι Σολάνας

Η Valerie Solanas είναι αναμφισβήτητα η desperado του αμερικάνικου φεμινισμού, μια ριζοσπαστική φεμινίστρια που ακολούθησε το δικό της δρόμο, με το ακραίο σύνθημα την βίαιη ανατροπή και εξαφάνιση του ανδρικού φύλου. Η ίδια έχει αδικηθεί από βιαστικές και επιφανειακές αναλύσεις. Μια νηφάλια και πιο ψύχραιμη ματιά αποκαλύπτει τις συνθήκες που διαμόρφωσαν την τραυματισμένη προσωπικότητα αυτής της ακραίας φεμινίστριας που αξίζει να μελετηθούν και να γίνουν κατανοητές.

Ο αμερικανός συγγραφέας Νόρμαν Μαίηλερ την αποκάλεσε Ροβεσπιέρο του φεμινισμού, εξυμνήθηκε σαν η πιο σημαντική φωνή του φεμινιστικού κινήματος, αλλά έγινε γνωστή μόνο για την απόπειρα της να δολοφονήσει τον Αντυ Γουόρχολ, πυροβολώντας τον. Η ίδια θεώρησε αυτή της την πράξη σαν εξέγερση κατά της πατριαρχίας και των κακώς κειμένων της που συνοψίζονταν στη μορφή του επιτυχημένου καλλιτέχνη της Πόπ-Αρτ, Αντυ Γουόρχωλ.

Η Βάλερι Σολάνας γεννήθηκε στις 9 Απριλίου του 1936 στο New Jersey και πέρασε μια βίαιη, ταραγμένη παιδική και εφηβική ηλικία με ανεπούλωτα τραύματα όπως την σεξουαλική κακοποίηση πρώτα από τον πατέρα της, ύστερα από τον πατριό της και τέλος από τον βίαιο, αλκοολικό παππού της που συνοδεύονταν και από συνεχείς ξυλοδαρμούς.

Εγκαταλείπει τον παππού της και μένει άστεγη.Το 1953 γεννάει ένα αγοράκι, το οποίο της το πήρανε αμέσως μετά την γέννα και δόθηκε για τεκνοθεσία. Η Σολάνας δεν το ξαναείδε ποτέ.

Παρ’όλες αυτές τις δοκιμασίες, κατορθώνει να αποφοιτήσει από το γυμνάσιο και σπουδάζει ψυχολογία στο πανεπιστήμιο του Μαίριλαντ. Εκεί λαμβάνει μέρος σε μια ραδιοφωνική εκπομπή που συμβουλεύει τις γυναίκες πως να μάχονται εναντίον των ανδρών (Combat). Θεωρούσε κάθε αρσενικό ένα “βιολογικό ατύχημα”.

Γράφει το πιο σημαντικό της κείμενο, το Μανιφέστο του Αποβράσματος (SCUM Manifesto) όπου SCUM σήμαινε Society for Cutting Up Men, δηλαδή Σωματείο για το Πετσόκομμα των Ανδρών. Γράφει στο Μανιφέστο: “Το αρσενικό είναι ένα ημιτελές θηλυκό, μια περιπατούσα έκτρωση. Το να είσαι αρσενικό σημαίνει να είσαι ανεπαρκής, συναισθηματικά περιορισμένος. Η αρρενωπότητα είναι μια ασθένεια ανεπάρκειας και τα αρσενικά είναι συναισθηματικά ανάπηρα“. Θεωρούσε ότι οι άνδρες ήταν εντελώς άχρηστοι αφού οι γυναίκες μπορούσαν να γεννήσουν δίχως ανδρικό σπέρμα. Υπήρξε φανερά λεσβία, δίχως να κρύβεται ή να φοβάται στην συντηρητική, αντι-γκέι κοινωνία της δεκαετίας του 1950.

Στα μέσα του 1960 πηγαίνει στην Νέα Υόρκη όπου γνωρίζει τον Αντυ Γουόρχωλ, συχνάζει στο Factory (Εργοστάσιο), που ήταν το καλλιτεχνικό αρχηγείο του και του ζητάει να ανεβάσει το θεατρικό έργο της Βάλτο στον Κώλο σου (Yp your Ass) που μιλάει για μια εκδιδόμενη άστεγη λεσβία που περιπλανιέται μέσα στην πόλη και μιλάει με διάφορο κόσμο. Γράφει σαν αφιέρωση: “Αφιερώνω αυτό το θεατρικό σε Μένα, μια συνεχή πηγή δύναμης και καθοδήγησης, που χωρίς την αδιάκοπη πίστη μου (σε μένα), δεν θα είχε γραφτεί ποτέ“.

Ο Γουόρχωλ ισχυρίζεται ότι έχασε το θεατρικό, η Σολάνας εξοργίζεται και τον κατηγορεί ότι αδιαφόρησε εντελώς και ζητάει να αποζημιωθεί για το χαμένο κείμενο, αλλά εκείνος την αγνοεί πλήρως. Για να την κατευνάσει της έδωσε 25 δολλάρια και ένα μικρό ρόλο σε ένα φιλμάκι του Εγώ, Ένας Άνδρας, ένα τίτλο που ακούγεται σαν ειρωνεία της τύχης γιαυτό που θα επακολουθήσει.

Εκτός εαυτού η Σολάνας τον πυροβολεί στις 3 Ιουνίου του 1968 τραυματίζοντάς τον βαριά. Ο Γουόρχωλ ήταν 5 ώρες στο χειρουργείο, έχασε την φωνή του για ένα διάστημα και μετά τον πυροβολισμό φόραγε πάντα κορσέ. Η φωνή του παρέμεινε αδύναμη για το υπόλοιπο της ζωής του.

Η Σολάνας συνελήφθη και όταν ρωτήθηκε γιατί το έκανε απάντησε ότι ο Γουόρχωλ την έλεγχε και την καταπίεζε πλήρως με τον τρόπο του και αυτό εμπεριέχει αλήθεια γιατί ο Γουόρχωλ “έπαιζε” με τις ζωές των ανθρώπων γύρω του, κινώντας τους τα νήματα σαν να ήταν μαριονέτες. Σίγουρα η Σολάνας θα εξοργίστηκε από την ανδρική πατριαρχική και μισογυνιστική στάση του γκέι κατά τα άλλα Γουόρχωλ, που κλασσικά θεωρούσε τις γυναίκες κατώτερες και πιόνια στα χέρια του. Μια μασκαρεμένη ματσίλα που η Σολάνας μπορούσε να δει πολύ καλά.

Όμως αυτό βέβαια δεν δικαιολογεί καθόλου την απόπειρα δολοφονίας ενός ανθρώπου και η Σολάνας ήταν υπεύθυνη γιαυτό. Αδυνατώντας να διαχειριστεί το ανεξέλεγκτο μίσος της για τους άνδρες, κατέφευγε στην βία για να επουλώσει τις πληγές που της είχε προξενήσει η πατριαρχία και έτσι έχανε το δίκιο της και βυθίζονταν όλο και περισσότερο στην ανομία μιας desperado.

Οι άνδρες πρέπει να θανατωθούν. Είναι βδελύγματα. Το σπέρμα τους πρέπει να δηλητηριασθεί” είχε πει. Μη μπορώντας να συμφιλιωθεί με το μίσος της για τους άνδρες και να παλέψει κινηματικά πια εναντίον τους και όχι μοναχικά όπως έκανε η Σολάνας έχασε τη γη κάτω από το πόδια της. Διαγνώσθηκε με σχιζοφρένεια και παράνοια και όπως πολλές προικισμένες, χαρισματικές γυναίκες χάθηκε μέσα στο ανελέητο σύστημα των ψυχιατρείων και της θεραπευτικής καταστολής.

(Original Caption) New York, New York: Actress-playwright Valerie Solonas, 28, shouts back at crowd 6/4, as she is escorted into police headquarters. She was arraigned for attempted murder and possession of a deadly weapon in the shooting of “pop” art and movie pioneer Andy Warhol. Miss Solonas was pulled from a courtroom when she shouted “I didn’t do it for nothing.” Doctors said Warhol had a slightly better than 50-50 chance for survival.

Πέθανε στις 25 Απριλίου του 1988 σε ηλικία 52 χρονών στο Bristol Hotel του Σαν Φρανσίσκο, έχοντας συμπληρώσει 3 χρόνια φυλακή μαζί με το χρόνο εγκλεισμού της σε ψυχιατρική κλινική.

Πάλεψε να επιβιώσει ψυχολογικά και κοινωνικά, ενάντια στην κατάθλιψη και την τρέλα και το μεγάλο της όπλο ήταν το μίσος της για τους άνδρες και η πίστη της στον εαυτό της και το γυναικείο φύλο. Αυτό το μίσος και η πίστη στον εαυτό της ήταν που την κράτησαν στη ζωή, όσο έζησε, και την ώθησαν να εκφρασθεί καλλιτεχνικά. Αντιτάχθηκε σε κάθε μορφή ελέγχου του σώματος της και της ζωής της και δεν μετάνιωσε ποτέ για τις ακραίες ιδέες της. Πολλές γυναίκες θα αναγνώριζαν κομμάτια του εαυτού τους στη βίαιη ακραία στάση της απέναντι στη κοινωνία, κομμάτια που καταπιέζουν και φοβούνται να εκφράσουν. Η Σολάνας απλά τόλμησε και πλήρωσε το τίμημα.

Διακατεχόταν από μια ωμή και άγρια ειλικρίνεια, μια βίαιη εντιμότητα και μια πυρετώδη ενεργητικότητα που δεν μπόρεσε να μετατρέψει σε δράση, μια δράση λυτρωτική που θα την γλίτωνε από τις δαίμονες της. Η Βάλερι Σολάνας ήταν και θα είναι πάντα μια ακραία, ριζοσπαστική φεμινίστρια που παρ’ όλη την σκοτεινή, δαιμονική πλευρά της την αναγνωρίζουμε σαν μια από εμάς.

Πηγές: βικιπαίδεια στα ελληνικά, βικιπαίδεια στα αγγλικά