Η μίνι φούστα και το στίγμα της

Συντάσσει η Βέρα Σιατερλή

Η εμφάνιση της μίνι φούστας (miniskirt) θεωρήθηκε μία ακόμη ανατρεπτική πράξη, από τις πολλές που έφερε η δεκαετία του ‘60. Ως ληξιαρχική πράξη γέννησής της θεωρείται η 10η Ιουλίου 1964. Την επέτειο τιμούμε με λίγες μέρες καθυστέρηση λόγω τεχνικών προβλημάτων.

Η αυξανόμενη συνειδητοποίηση του φεμινισμού άνοιξε το δρόμο για μια διαφορετική μόδα για τις γυναίκες. Η δεκαετία του 1960 σημείωσε δραματική εξέλιξη στην απελευθέρωση των γυναικών, με χαρακτηριστική την αύξηση του ποσοστού των γυναικών που παρακολουθούσαν τα πανεπιστήμια και εισήλθαν στο εργασιακό δυναμικό. Αυτή τη δεκαετία επίσης πέρασαν νόμοι στην δυτική κοινωνία που βοήθησαν στην προστασία και την υποστήριξη των παντρεμένων και των διαζευγμένων γυναικών. Η εικόνα της γυναίκας άρχισε να μετατοπίζεται συστηματικά από το να είναι σύζυγος και μητέρα σε ένα νεαρό, single, ξέγνοιαστο κορίτσι υπερήφανο για την σεξουαλικότητά του και σίγουρο για τη δύναμή του. Η μίνι φούστα θα εκφράζει και θα χρησιμεύσει ως εργαλείο για το κίνημα αυτής της εξελισσόμενης γυναίκας.

Το μίνι γεννήθηκε στην Κίνγκσροουντ από τα κορίτσια που περπατούσαν στο Λονδίνο στα μέσα της δεκαετίας του ’60 και αναζητούσαν να ανακαλύψουν τη νέα εποχή και τη σεξουαλικότητά τους. Ήταν τότε που κάτι ήθελαν να πουν με το σώμα τους και το βρήκαν στις φούστες αρχικά και αργότερα στα φορέματα της μπουτίκ Μπαζάρ της Μαίρης Κουάντ.

Η Μαίρη Κουάντ ήταν η αγγλίδα σχεδιάστρια που το 1966 είχε την ευφυΐα να βελτιώσει το σχέδιο του γάλλου σχεδιαστή Αντρέ Κουρέζ. Εκείνος το είχε παρουσιάσει έναν χρόνο νωρίτερα. Ωστόσο στη θορυβώδη ιστορία του μίνι εμπλέκεται και άλλο όνομα δημιουργού: του Τζον Μπέιτς, ο οποίος έγινε γνωστός σχεδιάζοντας τα κοστούμια της Νταϊάν Ριγκ στην αγγλική τηλεοπτική καλτ σειρά «The Avengers».

Η εμφάνιση της μίνι φούστας (miniskirt) θεωρήθηκε μία ακόμη ανατρεπτική πράξη, από τις πολλές που έφερε η δεκαετία του ’60. Το μίνι εκδημοκρατικοποίησε τη μόδα, απελευθέρωσε τη γυναίκα και προκάλεσε τα πρώτα «εγκεφαλικά» στους άνδρες. Τα συντηρητικά πνεύματα αντέδρασαν έντονα στην αρχή, αλλά στο τέλος υποκλίθηκαν στη νέα μόδα. Μέχρι και η ελληνική χούντα προσπάθησε δια του Στυλιανού Παττακού να απαγορεύσει το μίνι, αλλά πολύ γρήγορα αναγνώρισε το μάταιο της προσπάθειάς της. Η μίνι φούστα είχε γίνει καθεστώς.

Το μίνι δεν είναι ανακάλυψη της δεκαετίας του ’60. Μινιφορούσες υπήρχαν στην Αρχαία Σπάρτη («φαινομηρίδες»), σε φυλές της Κίνας και της Αφρικής από τα μεσαιωνικά χρόνια. Κάποιοι ιστορικοί της μόδας εντάσσουν και την ένδοξη φουστανέλα στην κατηγορία του μίνι. Το 1926 η αμερικανίδα τραγουδίστρια Ζοζεφίν Μπέικερ τόλμησε να εμφανισθεί σε κλαμπ του Παρισιού μ’ ένα καυτό μίνι, φτιαγμένο από μπανάνες. Τη δεκαετία του ’50 μπορούσε να δει κάποιος μινιφορούσες σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας, στα γήπεδα του τένις και στα παγοδρόμια. Μίνι φορούσαν οι χορεύτριες και οι τσιρλίντερς.

Η επιβολή και η διάδοση της μίνι φούστας είναι συνδεδεμένη με την αγγλίδα σχεδιάστρια και επιχειρηματία Μαίρη Κουάντ (γ. 1934). Η Κουάντ διατηρούσε την μπουτίκ Bazaar στο Τσέλσι του Λονδίνου και από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 άρχισε να πειραματίζεται με το μήκος της φούστας. Η ληξιαρχική πράξη γέννησης του μίνι θεωρείται η 10η Ιουλίου 1964, όταν η 30χρονη Κουάντ παρουσίασε την πρώτη της ολοκληρωμένη της κολεξιόν με μίνι φούστες και προκάλεσε μεγάλο θόρυβο στον κόσμο της μόδας. Η ονομασία «μίνι» προέρχεται από το αγαπημένο της αυτοκίνητο, μάρκας Μίνι Κούπερ.

Επιδίωξη της Κουάντ ήταν να φτιάξει ένα πρακτικό και συνάμα απελευθερωτικό ρούχο για τη γυναίκα, που «να τις επιτρέπει να τρέξει για να προλάβει το λεωφορείο». Η ίδια αναγνωρίζει ότι το μίνι το ανακάλυψαν οι πελάτισσές της. «Έρχονταν στο μαγαζί για να προβάρουν μια φούστα και μου έλεγαν να την κάνω όλο και πιο κοντή». Την πατρότητα του μίνι διεκδίκησαν και διεκδικούν ακόμη δύο σχεδιαστές, ο γάλλος Αντρέ Κουρέζ (1923 – 2016) και ο άγγλος Τζον Μπέιτς (γ. 1938).

Ο Μπέιτς ήταν από τους σχεδιαστές που η δουλειά του επέδρασσε βαθιά και σιωπηλά στην αγγλική μόδα της δεκαετίας του ’60. Τα δικά του μίνι είχαν εκτιμήσει πρώτες οι Τουίγκι, Τζιν Σρίμπτον, Ντάστι Σπρίνγκφιλντ, Σάντι Σο. Μοντέλα και τραγουδίστριες που η μικροκαμωμένη τους σιλουέτα θα στήριζε την ανερχόμενη νεανική αυτή τάση.

Ακόμα κι αν η πατρότητα του μίνι αμφισβητείται, η μητρική του καταγωγή από τα χέρια της Μαίρης Κουάντ του έδωσε τα γνωρίσματα για να γίνει το αντίθετο της έννοιας που η αγγλική γλώσσα κατονομάζει ως «flair»: μιας διακριτικής δηλαδή αίσθησης του στυλ.

Το μίνι λοιπόν δεν πέρασε απαρατήρητο ούτε στη μόδα των δρόμων, αλλά ούτε και στην ιστορία τα μόδας. Ήταν αδιάκριτο, γιατί κάθε χρόνο από το 1966 και ύστερα το μήκος του ολοένα και λιγόστευε. Με το μίνι εμφανίστηκε και το «κορίτσι-χαμίνι». Ο αντίθετος δηλαδή πόλος της μοιραίας γυναίκας που λάτρεψε η προηγούμενη δεκαετία με την αισθητική του New Look. Η πρωθιέρεια του ιλουστρασιόν κόσμου της μόδας η Τούιγκι με κοντό αντρικό κούρεμα, μεγάλα μάτια με μακριές βλεφαρίδες και μια σιλουέτα που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ανορεξική (ύψος 1,67 και βάρος 43 κιλά).

Η Τουίγκι, με τα λεπτά σαν κλαράκια δέντρου πόδια της ήταν η ιδανική φιγούρα για να φορέσει τις φούστες και τα φορέματα με την ελαφρώς έβαζέ Α γραμμή που το μήκος τους σταματούσε στη μέση των μηρών. Το λεπτοκαμωμένο σώμα έδωσε έμφαση στη φρεσκάδα της νεαρής ηλικίας και τα κοντά μαλλιά, ψαλιδισμένα από τα χέρια του κομμωτή Βιντάλ Σασούν, απογείωσαν τον θρίαμβο του νέου ύφους.

Η Τουίγκι δεν είχε σκοπό να γίνει μοντέλο. Και πώς θα μπορούσε εξάλλου σε μια εποχή που τα πρότυπα της θηλυκότητας ήθελαν τη γυναίκα χυμώδη, με πλούσιες καμπύλες και μικρή περιφέρεια, τύπου Σοφία Λόρεν. Η Τουίγκι μόνο έτσι δεν ήταν, γι’ αυτό και μάθαινε την κομμωτική για να βγάζει τα προς το ζην. Παιδί εργατικής οικογένειας, ονειρευόταν να ανοίξει κάποια στιγμή το δικό της κομμωτήριο, αν και η μοίρα έμελλε να της χτυπήσει την πόρτα. Ένας φωτογράφος της «Vogue» την ανακάλυψε μέσα στο κομμωτήριο, μένοντας αποσβολωμένος από το ασυνήθιστο στιλ και την ιδιαίτερη ομορφιά της: «σκελετωμένη», χωρίς στήθος καλά-καλά και μοιάζοντας με νεαρό αγοράκι! Κι όμως η Τουίγκι γίνεται το πρώτο supermodel του πλανήτη!

UNITED KINGDOM – CIRCA 2009: A stamp printed in Great Britain dedicates to Design Classics, shows Mini Skirt by Mary Quant, circa 2009

Ένα από τα αδιαμφισβήτητα πρόσωπα της δεκαετίας του 1960, η μικροσκοπική και εύθραυστη Τουίγκι άφησε το στίγμα της στη μόδα και τον ποπ πολιτισμό με τον ίδιο τρόπο που το έκαναν τα βαριά πυροβολικά του χώρου.

Τη δεκαετία του ’70 η βιομηχανία της μόδας ξαναγύρισε στα πιο μακριά φορέματα, το μίντι και το μάξι, αλλά από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 το μίνι επέστρεψε δυναμικά. Το μόνο που αμφισβητεί την κυριαρχία του στις μέρες μας είναι το «καυτό σορτς» (hot pants), δημιουργία κι αυτό της Μαίρης Κουάντ από τη δεκαετία του ’60.

Η Μπάρμπαρα Μέρι Κουάντ (80+ ετών) το 2015 απέκτησε τον τίτλο η Dame Mary Quant. H βασίλισσα Ελισάβετ βράβευσε την 80χρονη σχεδιάστρια για τη συμβολή της στην βρετανική και παγκόσμια μόδα. Η Μέρι Κουάντ, που το όνομά της είναι συνδεδεμένο με την σεξουαλική επανάσταση, την μίνι φούστα, τα hot pants, τη φοβερή δεκαετία του 60, τα πολύχρωμα καλσόν, τα έντονα μάτια σε στιλ Λολίτα, τα αδιάβροχα από PVC, το νεανικό μποέμ που ανέδιδε γκλάμουρ και ροκ μουσική δηλαδή ό,τι πιο νεανικό προτάθηκε από σχεδιαστή, ό,τι πιο αντικομφορμιστικό, πειραματικό και επαναστατικό.

ΠΗΓΗ: sansimera.gr, lifo.gr, tanea.gr, newsbeast.gr, wordpress.com

This decade also saw laws passed that helped protect and empower both married and divorced women. The image of a woman was beginning to dramatically shift from being a wife and mother to a young, single, carefree girl proud of her sexuality and confident with her power. The miniskirt would express, and serve as a tool for, this growing woman’s movement.

Αυτή τη δεκαετία επίσης πέρασαν νόμοι που, που βοήθησαν στην προστασία και την υποστήριξη των παντρεμένων και των διαζευγμένων γυναικών. Η εικόνα της γυναίκας άρχισε να μετατοπίζεται συστηματικά από το να είναι σύζυγος και μητέρα σε ένα νεαρό, single, ξέγνοιαστο κορίτσι υπερήφανο για την σεξουαλικότητά της και σίγουρη για τη δύναμή της. Η μίνι φούστα θα εκφράζει και θα χρησιμεύσει ως εργαλείο για το κίνημα αυτής της εξελισσόμενης γυναίκας.