Ινγκε Λέμαν: η Δανή σεισμολόγος που “ταρακούνησε” την ανδροκρατούμενη επιστημονική κοινότητα

Συντάσσει η: Δώρα Στυλιανίδου

Με αφορμή τον πρόσφατο σεισμό των 5.1 Ρίχτερ στην Αθήνα με επίκεντρο την Μαγούλα, αναφέρουμε μια παγκοσμίως γνωστή και σημαντική γυναίκα σεισμολόγο, την Ινγκε Λέμαν που η έρευνα και η θεωρία της (ασυνέχεια Λέμαν) συνέβαλαν καθοριστικά στην καλύτερη κατανόηση της σεισμολογίας και της γεωφυσικής.

Η σεισμολογία όπως και οι περισσότερες επιστήμες ήταν παραδοσιακά ανδροκρατούμενες με λίγες εξαιρέσεις, από πρωτοπόρους γυναίκες επιστήμονες που χάραξαν την δική τους πορεία μέσα στην επιστημονική κοινότητα.

Η Δανή Ινγκε Λέμαν (Inge Lehmanυπήρξε η πρώτη επιστήμονας που ανακάλυψε τον εσωτερικό πυρήνα της Γης. Το 1936 διαμόρφωσε την θεωρία ότι ο υπάρχων αυτός εσωτερικός πυρήνας διαφέρει σημαντικά από τον εξωτερικό πυρήνα της Γης και ότι ο πυρήνας της Γης δεν είναι μια ομοιογενής σφαίρα κόκκινου από το πύρωμα υλικού.

Οι σεισμολόγοι μέχρι τότε αδυνατούσαν να εξηγήσουν ότι τα κύματα Ρ που δημιουργούνται από τους σεισμούς ελαττώνουν ταχύτητα όταν φθάνουν στο εσωτερικό της γης και αποδέχθηκαν την εξήγηση του φαινομένου της θεωρίας της Λέμαν.

Η Ινγκε Λέμαν γεννήθηκε στην Κοπεγχάγη στις 13 Μαίου του 1888. Σπούδασε μαθηματικά στο πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και στο Κέμπριτζ αλλά σταμάτησε τις σπουδές της γιατί νόσησε. Ωστόσο μετά την ανάρρωση της επέστρεψε στο Κέμπριτζ και συνέχισε τις σπουδές, πιάνοντας δουλειά σε ένα αναλογιστικό γραφείο (επικινδυνότητα και ασφάλεια) και της ανατέθηκε η εγκατάσταση σεισμολογικών παρατηρητηρίων στην Δανία και Γροιλανδία.

Το 1928 η Λέμαν πέρασε τις απαιτούμενες εξετάσεις και ανέλαβε την θέση του γεωδαίτη και του επικεφαλής του τμήματος σεισμολογίας στο Ινστιτούτο Γεωδαιτικής της Δανίας. Επιφανείς σεισμολόγοι εκείνης της περιόδου όπως οι Μπένο Γκούτενμπεργκ ,Τσάρλς Ρίχτερ και Χάρολντ Τζέφρις υιοθέτησαν την θεωρία της.

Όμως η γερμανική κατοχή της Δανίας διέκοψε το τόσο σημαντικό για την επιστήμη έργο της και την απομόνωσε από την επιστημονική κοινότητα του εξωτερικού. Η σπουδαία επιστήμονας πέρασε εκείνα τα σκοτεινά χρόνια το ίδιο δύσκολα όπως οι υπόλοιποι συμπατριώτες και συμπατριώτισσες της.

Το 1952 επρόκειτο να προταθεί για να γίνει καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης αλλά αυτό δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Το 1953 αποσύρθηκε από το ινστιτούτο Γεωδαισίας και έφυγε από την χώρα της για τις ΗΠΑ. Η Λέμαν καταπιάστηκε στις ΗΠΑ με την μελέτη για πολλά χρόνια του φλοιού και του ανώτερου μανδύα της Γης σε συνεργασία με τους Maurice Ewing και Frank Perris.

Τότε ανακάλυψε μια σεισμική ασυνέχεια σε βάθη από 190 έως 250 χιλιόμετρα, που πήρε τιμητικά το όνομα της και είναι γνωστή ως ασυνέχεια Λέμαν. Η κορυφαία αυτή σεισμολόγος τιμήθηκε με πολλά βραβεία και διακρίσεις και η συμβολή της στην επιστήμη είναι τεράστια.

Στα 127 χρόνια από την γέννηση της την τίμησε η Google Doodle, και πέρα από το μετάλλιο που δίνεται με το όνομα της, δόθηκε και το όνομα της σε ένα είδος κάνθαρου, του Globicornis (Hadrotoma ingelehmannae). Πέθανε σε ηλικία 104 ετών στις 21 Φεβρουαρίου του 1993 και υπήρξε η μακροβιέστερη γυναίκα επιστήμονας μέχρι σήμερα.

Τέλος ονομάσθηκε ο αστεροειδής 5632 με το όνομα της και το 2015,που ήταν η επέτειος των 100 χρόνων από το κίνημα των σουφραζετών στη Δανία, η Λέμαν τιμήθηκε με αναγνώριση για την μάχη που έδωσε με την ανδροκρατούμενη επιστημονική κοινότητα της εποχής της.

Πηγές: βικιπαίδεια στα ελληνικά και αγγλικά