Ομιλία της Σίσσυ Βωβού
Συζήτηση για την εγκυμοσύνη, τον τοκετό, την έκτρωση στη σημερινή συγκυρία. Εισαγωγή: Σίσσυ Βωβού. Επίσης, πρώτη εισαγωγή για την «παρένθετη μητρότητα» από τη Στέλλα Σάμου, την ομιλία της οποίας θα δημοσιεύσουμε σύντομα.
Η ομιλία έγινε στο 3ο φεμινιστικό κάμπινγκ του Μωβ, στο Σχίνο Κορινθίας.
H φωτογραφία από την εκδήλωση
Με αφορμή τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για την λεγόμενη αντιμετώπιση του δημογραφικού, αποφασίσαμε να κάνουμε αυτή τη συζήτηση που θα αναφέρεται τόσο στις γεννήσεις, όσο και στις συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες που επιθυμούν να γεννήσουν παιδιά.
Εδώ και αρκετά χρόνια, συζητείται με πρωτοβουλία των κυβερνήσεων και του πολιτικού προσωπικού, για το λεγόμενο δημογραφικό. Το θέμα είναι ότι η Ελλάδα έχει ποσοστό γεννήσεων 1,35 παιδιά ανά γυναίκα, που θεωρείται από τα χαμηλά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τις γειτονικές μας βαλκανικές χώρες να ανταγωνίζονται σε χαμηλό δείκτη. Για την αναπλήρωση του πληθυσμού ανά χώρα απαιτείται, σύμφωνα με επίσημες μελέτες, 2,1 παιδιά ανά γυναίκα.
Λέμε το λεγόμενο δημογραφικό, γιατί η δημογραφία έχει πολύ μεγαλύτερο εύρος από τις γεννήσεις, είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη στατιστική μελέτη των πληθυσμών, ιδίως των ανθρώπινων, ορισμένου τόπου, συγκεκριμένου χρόνου προκειμένου να διαπιστώσει το σύνολο των κατοίκων, τη σύνθεσή του, τις μεταβολές του και όλα τα φαινόμενα που τις προκαλούν. Επιπλέον, μιλούν οι κυβερνήσεις για αναπλήρωση του πληθυσμού ανά χώρα, ενώ αν μιλήσουμε για πληθυσμό σε παγκόσμια κλίμακα, όχι μόνο δεν υπάρχει η λεγόμενη “υπογεννητικότητα”, αλλά αντίθετα υπάρχει υπερπληθυσμός στον πλανήτη με μεγάλες συνέπειες για την αειφορία.
Από το διαβόητο “Πόρισμα της Βουλής των Ελλήνων για το Δημογραφικό”, του 1993, έχουν περάσει πολλά χρόνια. Το πόρισα εκείνο είχε περάσει ομόφωνα, από όλα τα κόμματα, αλλά ήταν σε πολύ αντιδραστική κατεύθυνση και βασιζόταν σε εθνικιστική σκέψη με γνώμονα την σύγκριση με την Τουρκία, και τον προβλεπόμενο πληθυσμό μετά από 20 χρόνια, με επίδικο το μέγεθος του στρατού και τη σύγκρισή του με το στρατό μιας χώρας με 7πλάσιο πληθυσμό από την Ελλάδα. Τότε, το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Αριστερών Φεμινιστριών είχε αντιδράσει δημόσια με εκδηλώσεις και επιχειρηματολογία, και είχε ξεσκεπάσει τον αντιδραστικό και μισογύνικο χαρακτήρα της προσέγγισης του πορίσματος, που δυστυχώς, και τα δύο αριστερά κόμματα τότε είχαν στηρίξει.
Από τότε έχει περάσει πολύ νερό στο αυλάκι, οι γυναίκες γεννούν όλο και λιγότερα παιδιά, σε όλο τον βιομηχανικό κόσμο, κάτι που εντάθηκε κατά την περίοδο της κρίσης, και ιδιαίτερα στις χώρες που την υπέστησαν με τον σκληρότερο τρόπο. Εμείς προσεγγίζουμε το θέμα της γεννητικότητας όχι με εθνικιστικά κριτήρια, αλλά με κριτήρια της αυτονομίας των γυναικών και της δυνατότητάς τους να κάνουν παιδιά “Όσα, όποτε και εάν θέλουν”, όπως λέμε στα συνθήματά μας. Τώρα όμως η κατάσταση έχει κάπως αντιστραφεί, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της κρίσης, και πολλές γυναίκες κάνουν λιγότερα παιδιά απ’ όσα επιθυμούν, λόγω ανυπέρβλητων κοινωνικών, οικονομικών και επαγγελματικών δυσκολιών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ελλάδα, το 2017 σημειώθηκε αρνητικό ρεκόρ γεννήσεων σε σχέση με τους θανάτους, σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Το ποσοστό είναι 1,35 παιδιά ανά γυναίκα.
Το πόρισμα της Βουλής για το δημογραφικό που παρουσιάστηκε και συζητήθηκε στη Βουλή στις 5 Μαρτίου του 2019, είναι σαφώς σε καλύτερη κατεύθυνση. Είναι χαρακτηριστικές οι 10 προτάσεις της έκθεσης:
1) Πολιτικές απασχόλησης κυρίως για την προστασία της εγκυμοσύνης και της μητρότητας.
2) Δημιουργία υποδομών φροντίδας παιδιών.
3) Επιδόματα, μέριμνα, στεγαστική πολιτική.
4) Προώθηση φορολογικών και άλλων κινήτρων.
5) Εκπαιδευτική πολιτική και σεξουαλική αγωγή.
6) Πολιτικές υγιούς και ενεργού γήρανσης.
7) Μέτρα για την κοινωνική ένταξη μεταναστών/μεταναστριών και θετικές δράσεις για την ανάσχεση κι αντιστροφή του brain drain.
8) Δέσμη πρωτοβουλιών για την υγεία (υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και εθνικό σχέδιο δράσης για τις νεοπλασματικές ασθένειες). 9) Πολιτικές οδικής ασφάλειας και 10) πολιτικές ενημέρωσης κι ευαισθητοποίησης.
Πολλές είναι οι μελέτες για το θέμα, και όλες καταλήγουν ότι οι γυναίκες πρέπει να έχουν κατάλληλες συνθήκες ζωής ώστε να συνδυάζουν την επαγγελματική με την οικογενειακή ζωή. Χαρακτηριστικά εδώ δύο μικρά αποσπάσματα από μελέτη του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών.
“Ο McDonald (2007b) εκτιμά ότι η εξέλιξη της χαμηλής γονιμότητας μπορεί να περιγραφεί ως ακούσια συνέπεια των αλλαγών που σχετίζονται με την προώθηση της ισότητας των φύλων και το άνοιγμα των ευκαιριών για τις γυναίκες, πέραν της φροντίδας του σπιτιού. Ως καθοριστικό παράγοντα εκλαμβάνει επίσης την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, με τους νέους να βρίσκονται με ένα ολοένα και πιο ανταγωνιστικό, σκληρό και λιγότερο ασφαλές περιβάλλον.
…Η έλλειψη υπηρεσιών φροντίδας παιδιών, τα χαμηλά επίπεδα οικονομικών παροχών και επιδομάτων, η μεγάλη διάρκεια της γονικής άδειας με μικρή αναπλήρωση των αποδοχών και οι πολιτικές που κάνουν διαχωρισμό ανάμεσα στα δύο φύλα, οδηγούν τις γυναίκες στο συμπέρασμα ότι είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να συνδυάσουν την απασχόληση και τη μητρότητα.”
https://www.dianeosis.org/wp-content/uploads/2019/01/ekke_family_policies.pdf (σελ.104)
Επίσημα στοιχεία για τις γεννήσεις
Ας αναφέρουμε ότι στην έκθεσή του ΔΝΤ Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές, του 2018, τμήμα της οποίας δόθηκε στη δημοσιότητα στις 3-10-18, το ΔΝΤ αναφέρει ότι στα ευρωπαϊκά κράτη που υπέστησαν διπλή ύφεση, όπως η Ελλάδα και η Ισπανία, ο δείκτης γονιμότητας (δηλαδή, ο μέσος αριθμός παιδιών για κάθε γυναίκα) μειώθηκε από το 1,5 το 2008 στο 1,3 περίπου το 2016.
Ανάλογη εικόνα προκύπτει από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) για τον αριθμό των γεννήσεων στη χώρα μας: Από τις 118.302 γεννήσεις το 2008, κατεβήκαμε στις 88.553 το 2018, δηλαδή 25% χαμηλότερα. Τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ έδειξαν ότι οι γεννήσεις υποχώρησαν κατά 4,7% σε σχέση με το 2016, ενώ αντιθέτως οι θάνατοι αυξήθηκαν κατά 4,8%, φθάνοντας τους 124.501.
Το θετικό της όλης υπόθεσης είναι ότι όλα τα κόμματα έχουν καταλάβει ότι δεν χρειάζονται κατασταλτικά μέτρα κατά των γυναικών για να γεννούν παιδιά, όπως η κατάργηση ή ο περιορισμός της έκτρωσης, αλλά υποδομές που να διευκολύνουν τις γυναίκες και τα ζευγάρια να προχωρούν στην απόκτηση τέκνων. Πάντως, δεν δηλώθηκε ευθέως ότι δεν θίγονται κεκτημένα δικαιώματα των γυναικών στην έκτρωση. Επίσης, ενώ αναφέρεται για την ανάγκη μέτρα ένταξης των μεταναστών-μεταναστριών, δεν αναφέρθηκε το θέμα της πολιτειότητας των μεταναστών/μεταναστριών που έχουν πολλά χρόνια στη χώρα
ΘΕΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΤΕΚΝΩΝ
Ας γυρίσουμε στο έναυσμα γι’ αυτή τη συζήτηση, τα μέτρα που ανακοινώθηκαν για τη γεννητικότητα.
Ανακοινώθηκαν από τη νέα κυβέρνηση θετικά μέτρα για την απόκτηση τέκνων, αλλά βρίσκονται πολύ μακριά από τη δημιουργία αληθινών προϋποθέσεων για να προχωρήσουν οι γυναίκες σε ελεύθερη επιλογή απόκτησης τέκνων. Συγκεκριμένα:
♦ Θεσμοθετείται επίδομα τοκετού 2.000 ευρώ για κάθε γέννα, εκτός από τα πολύ υψηλά εισοδήματα, από ειδικό κονδύλι, οπότε συνάγουμε ότι δεν θα αποκλείονται οι αυτοαπασχολούμενες ή οι άνεργες γυναίκες, με βάση τα όσα ανακοινώθηκαν. Στην αρχή της ανακοίνωσης αυτής αναφέρθηκε ότι το επίδομα αυτό θα δινόταν στις γυναίκες κάτω των 30 ετών, κάτι αληθινά σκανδαλώδες, αλλά μετά από την έντονη κριτική που ασκήθηκε αυτό χάθηκε από τις εξαγγελίες. Επίσης, είχε αναφερθεί ότι θα δινόταν για όσα παιδιά είχαν τουλάχιστον έναν γονέα ελληνικής πολιτειότητας, αλλά αργότερα αναφέρθηκε ότι θα δίνεται σε όλες τις γυναίκες που διαμένουν νόμιμα στη χώρα.
Το επίδομα των 600 ευρώ που δινόταν από τα ασφαλιστικά ταμεία του ιδιωτικού τομέα καταργήθηκε το 2012, και οι μόνες που το έπαιρναν έκτοτε ήταν αυτές που θα γεννούσαν στο σπίτι. Αυτό το επίδομα ποτέ δεν επαναχορηγήθηκε, αλλά τώρα έρχεται πολύ ενισχυμένο. Βέβαια, καμιά γυναίκα δεν θα γεννήσει για να πάρει 2.000 ευρώ, αλλά το ποσόν αυτό αποτελεί μια διευκόλυνση για τα πρώτα έξοδα. Δεν εξειδικεύθηκε αν αυτό το επίδομα αφορά όλες τις γυναίκες, εργαζόμενες και άνεργες, ή απαιτεί πρότερη εργασία 200 ενσήμων, όπως συνέβαινε στο παρελθόν.
♦ Παρατείνεται η προστασία της εργαζόμενης από την απόλυση μετά τον τοκετό, από τους 18 μήνες στους 24.
♦ Παρέχεται θέση σε δημοτικό παιδικό σταθμό για κάθε παιδί, και σε περίπτωση που δεν υπάρχει, κάθε οικογένεια θα δικαιούται 180 ευρώ για κάθε παιδί.
♦ Επίσης, και πολύ σημαντικό, αναφέρθηκε φορολογική ελάφρυνση 1.000 ευρώ για κάθε παιδί.
♦ Αναφέρεται η πρόθεση του υπουργείου Εργασίας για μειωμένο συντελεστή στα βρεφικά γάλατα αλλά και στα είδη απαραίτητα για τις γυναίκες, όπως σερβιέτες και συναφή.
♦ Επίσης, η υφυπουργός Εργασίας κ. Μιχαηλίδου δήλωσε δημόσια ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο η μητέρα να λαμβάνει την άδεια τοκετού όποτε εκείνη επιθυμεί, κάτι που αποτελεί αίτημα των γυναικείων οργανώσεων.
Τίποτα από αυτά δεν έχει θεσμοθετηθεί, και πολύ σωστά η ΓΣΕΕ δήλωσε ότι βλέπει μεν με θετικό μάτι τις εξαγγελίες, αλλά αναμένει το νομοσχέδιο για να τοποθετηθεί.
Να σημειώσουμε εδώ ότι η… γαλαντομία των κυβερνήσεων απέναντι στις γυναίκες φθάνει στο σημείο να έχουν όλες αρνηθεί μέχρι σήμερα την συνταγογράφηση των αντισυλληπτικών χαπιών, όπως ζητά το φεμινιστικό κίνημα, και αντίθετα τα ονομάζουν χάπια life style. Όλες οι υποσχέσεις για το αντίθετο, ακόμα αναμένουν να εκπληρωθούν.
Επίσης να αναφέρουμε τη γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους αναφορικά με την ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας και την ειδική άδεια θηλασμού και φροντίδας παιδιού έκανε αποδεκτή η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου, τον Νοέμβριο του 2018. Αυτό σημαίνει ότι στο εξής, ισχύει ότι η ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα, διάρκειας έξι μηνών, δεν συμψηφίζεται με καμία άλλη άδεια προστασίας της μητρότητας.
Πλέον, οι εργαζόμενες γυναίκες δικαιούνται τις εξής άδειες:
α) Ειδική άδεια μητρότητας (τοκετού και λοχείας) για τις μητέρες, διάρκειας 17 εβδομάδων (8 εβδομάδες πριν και 9 εβδομάδες μετά τον τοκετό).
β) Ειδική άδεια μητρότητας, διάρκειας έξι μηνών, για τις μητέρες.
γ) Ειδική άδεια θηλασμού και φροντίδας παιδιού, διάρκειας 30 μηνών, για τον έναν εκ των δύο γονέων. Για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, υπάρχει η δυνατότητα μειωμένου ωραρίου κατά μία ώρα την ημέρα. Έπειτα από συμφωνία με τον εργοδότη, υπάρχει η δυνατότητα μειωμένου ωραρίου κατά δύο ώρες την ημέρα για τους πρώτους 12 μήνες και κατά μία ώρα την ημέρα για τους επόμενους έξι μήνες (συνολική διάρκεια 18 μήνες).
Επίσης, έπειτα από συμφωνία με τον εργοδότη, η ειδική άδεια θηλασμού και φροντίδας παιδιού (μειωμένο ωράριο για 30 ή 18 μήνες) μπορεί να αντικατασταθεί από συνεχόμενη ισόχρονη άδεια μετ’ αποδοχών, διάρκειας 3,5 μηνών. Στην περίπτωση αυτή, η άδεια προστασίας της μητρότητας, διάρκειας έξι μηνών, χορηγείται αμέσως μετά και δεν συμψηφίζεται.
Επισημαίνουμε ότι τίποτε δεν ανακοινώθηκε για τις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες, που είναι πολλές εκατοντάδες χιλιάδες, και κανένα επίδομα ή καμιά άδεια δεν γνωρίζουμε να δικαιούνται.
Τα μέτρα που αναφέρεται ότι θα ληφθούν, και τα αναμένουμε, κατατείνουν στη συμφιλίωση της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή των γυναικών, μια και δυστυχώς οι γυναίκες είναι κατά κύριο λόγο αυτές που αναλαμβάνουν τα οικογενειακά βάρη, όχι μόνο λόγω του φυσικού τους ρόλου στη γέννα και στο θηλασμό, αλλά επιπλέον λόγω των κοινωνικών στερεοτύπων που θέλουν τη γυναίκα να βάζει προτεραιότητα την οικογένεια και δυστυχώς είναι αποδεκτά από την πλειοψηφία γυναικών και ανδρών.
ΑΠΟΡΡΙΦΘΗΚΑΝ ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑ
Κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για την ουσιαστική ισότητα των φύλων, το Μάρτη του 2019, το ΚΚΕ έκανε πρόταση για τρεις τροπολογίες στη Βουλή: Η πρώτη για τη χορήγηση επιδόματος τοκετού 1.000 ευρώ για κάθε παιδί που θα γεννηθεί. Η δεύτερη για την κατάργηση της προϋπόθεσης των 200 ενσήμων τα τελευταία 2 χρόνια, ώστε να περιλαμβάνει και όσες έπιασαν δουλειά πρόσφατα, η τρίτη αφορά τα επιδόματα των αυτοαπασχολούμενων. Λέει η πρόταση: «Οι αυτοαπασχολούμενες γυναίκες, επαγγελματίες, επιστήμονες, έμποροι και αγρότισσες, είναι αναγκασμένες να εργάζονται μέχρι τον τοκετό και να επιστρέφουν στη δουλειά σε πολύ σύντομο διάστημα μετά από αυτόν, αφού ακόμα και το επίδομα μητρότητας που προβλέπεται για αυτές (άρθρο 6 του ν. 4097/2012) περιορίζεται μόλις σε 200 ευρώ μηνιαίως για συνολική διάρκεια τεσσάρων μηνών. Για το λόγο αυτό προτείνεται η θεσμοθέτηση επιδόματος μητρότητας για τις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες στο ύψος του επιδόματος ανεργίας, με διάρκεια 2 μήνες πριν και 6 μήνες μετά τον τοκετό, και χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, προκειμένου να μην είναι αναγκασμένες να εργάζονται μέχρι τη γέννα και να επιστρέφουν στη δουλειά όσο το δυνατόν πιο σύντομα μετά τον τοκετό».
Οι τρεις προτάσεις του ΚΚΕ δεν υπερψηφίστηκαν. Με τις τωρινές εξαγγελίες αναμένουμε να δούμε αν καλύπτονται αυτές οι κατηγορίες για το εφ άπαξ επίδομα, αλλά δεν ακούστηκε τίποτα για άδεια και επίδομα μητρότητας.
ΟΙ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΕΝΟΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΘΕΟΥ
Επίσης να αναφέρουμε ότι για τις αναπληρώτριες εκπαιδευτικούς χορηγήθηκε άδεια ανατροφής 3,5 μηνών το 2019, μετά τη συμπλήρωση της άδειας μητρότητας, το οποίο υπολείπεται των αδειών που λαμβάνουν οι μόνιμες, που είναι 9 μήνες. Και αν συνυπολογίσουμε ότι οι αναπληρώτριες μετακινούνται από τόπο σε τόπο, καταλαβαίνουμε ότι πολύ λιγότερες θα αποφασίσουν να γεννήσουν, λόγω των μεγάλων δυσκολιών που αντιμετωπίζουν.
ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΙ ΜΙΣΘΟ ΤΗς ΝΟΙΚΟΚΥΡΑΣ
Κάποιες γυναικείες οργανώσεις, κυρίως μεταναστευτικές, ανά τον κόσμο, θέτουν θέμα αποζημίωσης της νοικοκυράς ή μισθού της νοικοκυράς, με βάση την άποψη ότι το να μεγαλώνεις τα παιδιά σου είναι πολύ σημαντικότερη δουλειά από το να παράγεις για κάποιες επιχειρήσεις και να βρίσκεσαι στο χώρο της εμπορευματοποίησης της εργασιακής δύναμης.
Επίσης, ζητούν φοροαπαλλαγές για οικογένειες που έχουν μετανάστριες οικιακές βοηθούς και φροντίστριες των παιδιών, υποστηρίζοντας ότι αλλιώς όλες οι μετανάστριες που κάνουν αυτή την πολύ σημαντική δουλειά θα παραμένουν παράνομες, αδήλωτες και ανασφάλιστες.
Αυτή η κατεύθυνση βρίσκεται σε αντίθεση με την κοινωνική φροντίδα των παιδιών, σε δημοτικές ή δημόσιες δομές, και ιδιωτικοποιεί την φροντίδα, ενώ είναι αλήθεια ότι υπάρχει μια πραγματικότητα αρκετά διαδεδομένη, με την κατ’ οίκον φροντίδα των παιδιών, και αυτό δεν μπορεί να μην το βλέπουμε. Θα πρότεινα πολιτικές που να λαμβάνουν υπόψιν αυτή την κατηγορία, χωρίς να αναιρείται η έννοια της κοινωνικής φροντίδας των παιδιών από την πολιτεία. Αυτή είναι μια συζήτηση που πρέπει να ξανα-ανοίξει, γιατί δεν γίνεται για πρώτη φορά.
Η εικόνα ειναι από πανευρωπαϊκή κινητοποίηση για την έκτρωση, τον Οκτώβριο του 2017. Η δική μας μπροστά στη Βουλή
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΝΟΜΕΥΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΤΡΩΣΗ
Στα θέματα της ομιλίας μου αναφέρεται και η έκτρωση. Θέλω να επισημάνω ότι η παροχή της έκτρωσης από το δημόσιο σύστημα υγείας, όπως προβλέπει ο νόμος του 1996, υπονομεύεται κάθε μέρα, είτε γιατί τα νοσοκομεία δεν έχουν αρκετό προσωπικό, είτε γιατί έχουν παρουσιαστεί και πολλοί γιατροί και άλλο προσωπικό ως αντιρρησίες συνείδησης. Να σημειώσουμε ότι η αντίρρηση συνείδησης ιατρικού και βοηθητικού προσωπικού θεσμοθετήθηκε το 2006, με την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, και τότε δεν είχαμε, δυστυχώς, αντιδράσει. Τώρα που αναπτύσσεται αυτό το φαινόμενο, πρέπει προφανώς να καταφεύγουν όλο και περισσότερες γυναίκες στον ιδιωτικό τομέα, κάτι αρκετά ακριβό.
Πριν από λίγους μήνες βοηθήσαμε μια νεοεισελθούσα πρόσφυγα στην Χίο να κάνει έκτρωση, γιατί είχε μείνει έγκυος από βιασμό κατά το ταξίδι της, όπως δήλωνε. Για να το καταφέρουμε αυτό αναγκαστήκαμε να πιέσουμε τόσο στα νησιά όσο και κατόπιν στη Θεσσαλονίκη όπου μεταφέρθηκε η γυναίκα, διάφορες υπηρεσίες, συναντώντας άρνηση και προσπάθεια να αποφύγουν το καθήκον. Το καταγγείλαμε στις 28-1-19 στη Γενική Γραμματεία Ισότητας τότε και στο υπουργείο Υγείας, ζητώντας μάλιστα και ραντεβού για να διαμαρτυρηθούμε για την κατάσταση. Η μεν Γενική Γραμματέας μας δέχθηκε εγκαίρως, στις 6/2/19, το δε υπουργείο Υγείας αρνήθηκε να μας δεχθεί, ενώ τονίζαμε ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό αλλά για συνήθη εμπόδια στις γυναίκες και θέλαμε να κάνουμε συγκεκριμένες σχετικές καταγγελίες.
Φυσικά το σημαντικό θέμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία ακόμα δεν έχει ξεκινήσει, και δεν ξέρουμε αν και πότε θα γίνει αυτό.
Υπάρχουν πολλά θέματα που σχετίζονται με τα γυναικεία δικαιώματα για τα οποία αγωνιζόμαστε, και μάλιστα αυτή τη στιγμή έχουμε την αρνητική εξέλιξη της μετονομασίας της Γενικής Γραμματείας Ισότητας σε Γραμματεία οικογενειακής πολιτικής και ισότητας, κάτι που έγινε πριν από αρκετά χρόνια στην Τουρκία, και αποτελεί αρνητική εξέλιξη. Επίσης αρνητική εξέλιξη αποτελεί η μεταφορά της ΓΓΙΦ στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κάτι για το οποίο διαμαρτυρηθήκαμε τεκμηριωμένα πολλές γυναικείες και φεμινιστικές οργανώσεις και συλλογικότητες, αλλά δεν καταφέραμε να το αποτρέψουμε. Αλλά αυτό θα το συζητήσουμε άλλη φορά.
Στη σημερινή συζήτηση είναι καλό να παραμείνουμε στο θέμα μας.