Της Ray Acheson
Μετάφραση Φωτεινή Σιάνου
Την τελευταία εβδομάδα καθώς πόλεις σε όλο τον κόσμο κλειδώνονται, και καθώς ο φόβος για τις πολλές αβεβαιότητες που σχετίζονται με την τελευταία παγκόσμια κρίση μεγαλώνουν, κάποιοι άνθρωποι έχουν στραφεί σ’ αυτό που τους έχουν πει οι ηγέτες τους ότι πάντα φέρνει ασφάλεια και λύσεις στην κρίση και στον φόβο: όπλα, αναζητώντας την ασφάλεια μέσω της βίας.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά, οι άνθρωποι αγοράζουν όπλα και πυρομαχικά σε αριθμούς ρεκόρ. Κάποιες κυβερνήσεις το επιδεινώνουν αυτό αυξάνοντας την χρήση μιλιταριστικής γλώσσας σε μια φτωχή προσπάθεια να ηρεμήσουν τους ανθρώπους, επιλέγοντας λάθος αναλογία για ότι συλλογικά θα πρέπει να κάνουμε σ’ αυτούς τους επικίνδυνους καιρούς. «Κηρύσσοντας πόλεμο ενάντια σε έναν αόρατο εχθρό» «θα νικήσουμε» και «πατριωτικό καθήκον» είναι μερικές από τις φράσεις που έχουνε ακουστεί από κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο.
Όμως ο μιλιταρισμός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους βρεθήκαμε σ’ αυτήν την κατάσταση. Όχι στον ιό αυτόν καθ’ αυτό, αλλά στο παράλογο ποσό των χρημάτων που δαπανώνται για όπλα παγκοσμίως, χρήματα που τώρα δεν είναι διαθέσιμα για πράγματα που αληθινά χρειαζόμαστε.
Οι χώρες με τις υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες, κατά σειρά.
Πόροι που έχουν δαπανηθεί εσφαλμένα
Συλλογικά, οι κυβερνήσεις στον κόσμο επενδύουν σχεδόν δύο τρισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο στο μιλιταρισμό σε βάρος των υποδομών της δημόσιας υγείας και της έρευνας και κάθε άλλη πλευρά της κοινωνικής ευημερίας.
Το 2018, οι στρατιωτικές δαπάνες στις ΗΠΑ έφτασαν στο ποσό των δολαρίων 649 δισεκατομμύρια, περισσότερα από τις κορυφαίες οκτώ δαπάνες σε συνδυασμό. Και αυτός ο αριθμός δεν συμπεριλαμβάνει τα πυρηνικά όπλα. Το κόστος διατήρησης και επέκτασης των πυρηνικών δυνάμεων στις εννέα χώρες που κατέχουν πυρηνικά όπλα προϋπολογίζεται σε δισεκατομμύρια και στην περίπτωση των ΗΠΑ, ένα τρισεκατομμύριο δολάρια τις επόμενες δεκαετίες. Ακόμα και οι χώρες που δεν έχουν πυρηνικό οπλοστάσιο ή εκείνες που έχουν αξιοπρεπή κοινωνικά συστήματα και φροντίδα υγείας, όπως μερικές στην Ευρώπη και στον Καναδά, έχουν δαπανήσει αυξανόμενα ποσά στρατιωτικοποιώντας τα σύνορά τους και κατασκευάζοντας όπλα για εξαγωγή.
Εξοπλισμένοι για να πολεμούμε πολέμους και όχι πανδημίες
Είμαστε ένας κόσμος εξοπλισμένος να πολεμούμε πολέμους, όχι πανδημίες. Τα μιλιταριστικά συστήματα, σχεδιασμένα για να κρατούν τους ανθρώπους από το να διασχίζουν σύνορα δεν μπορούν να παρεμποδίσουν έναν ιό. Οι πυρηνικές βόμβες που λέγεται ότι έχουν σκοπό να αποτρέπουν τους αντιπάλους, δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα στην αποτροπή των ασθενειών.
Στη Σερβία, στρατός περιπολεί τους δρόμους και τα νοσοκομεία. Με το δάχτυλο στη σκανδάλη.
Έχοντας όμως επενδύσει τόσα πολλά για τόσο πολύ χρόνο, οικονομικά και νοητικά, στην ασφάλεια του μιλιταρισμού, τώρα αντιμετωπίζουμε την κατάσταση όπου ο μιλιταρισμός γίνεται η απάντηση σε κάθε αντιληπτή ή πραγματική απειλή. Στη Σερβία, για παράδειγμα, η κυβέρνηση έχει εφαρμόσει ώρες περιορισμού της κυκλοφορίας και έχει αναπτύξει τον πλήρως εξοπλισμένο στρατό της στους δρόμους για την διατήρηση της τάξης, αν και δεν υπάρχει κάτι που να υποδηλώνει ότι οι αστυνομικές δυνάμεις δεν θα μπορούσαν να κάνουν αυτή την δουλειά. Ο στρατός έχει αναλάβει την «προστασία» των νοσοκομείων και του νοσηλευτικού προσωπικού. Όμως η πραγματικότητα είναι ότι το νοσηλευτικό προσωπικό δεν χρειάζεται όπλα για την προστασία του, αλλά επαρκή εξοπλισμό, προσωπικό και υποδομές.
Κλιμακώνοντας τον Μιλιταρισμό
Επιπροσθέτως, η στροφή στο μιλιταρισμό σε καταστάσεις σαν αυτή κλιμακώνουν τα επίπεδα του μιλιταρισμού που αποδεχόμαστε στη ζωή μας. Έχει αντίκτυπο στο τι γίνεται το νέο κανονικό. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, πριν από τις 11/9 δεν υπήρχαν στρατιώτες με πολυβόλα στα αεροδρόμια και στους σταθμούς των τρένων. Τώρα αυτό είναι μέρος του κάθε τοπίου: αυτόματα όπλα καθώς ταξιδεύεις για την δουλειά.
Επίσης οξύνει τον ρατσισμό, την ξενοφοβία, και μία νοοτροπία των εντός και των εκτός. Οι τεράστιες οικονομικές επενδύσεις στο μιλιταρισμό πάντα βασίζονταν σε εντάσεις μεταξύ κοινοτήτων και ομάδων. Σε εποχές κρίσης, αυτές είναι εύκολες ροπές για οπισθοδρόμηση ή νέα επένδυση. Ασκώντας βία σε άλλους για την προστασία του εαυτού ή της ομάδας παρουσιάζεται ως μια φυσική, ακόμα και ευγενική απόκριση. Όμως, στην πραγματικότητα, απλά επιτρέπει το χειρότερο του ανθρώπινου πνεύματος να επικρατήσει σε βάρος αυτού που θα μπορούσε να είναι το συλλογικό καλό.
Η ανισότητα σκοτώνει, η αλληλεγγύη χτίζει
Αντί για μιλιταρισμό, χρειαζόμαστε νέα κατανομή των πόρων προς την κοινωνική και περιβαλλοντική ευημερία. Όμως χρειαζόμαστε επίσης ριζοσπαστικές ιδέες για τις υποδομές ασφάλειάς μας. Είμαστε όλες και όλοι μαζί σ’ αυτό (ξεχωριστά). Δεν μπορούμε να υπερβούμε αυτή την κρίση ούτε όποιες από τις μελλοντικές κρίσεις που μας αναμένουν, στον διασυνδεδεμένο, αλληλεξαρτώμενο κόσμο μας. Δεν μπορούμε να χτιστούμε σε τοίχους από τους άλλους. Δεν μπορούμε να σκοτώνουμε εκείνους που θεωρούμε ότι απειλούν αυτό που είναι «δικό μας».
Είναι επίσης καιρός να αναγνωρίσουμε ότι η ανισότητα σκοτώνει και η αλληλεγγύη, ως προληπτική, πολιτική πράξη, είναι αυτή που θα μας βοηθήσει να υπερβούμε αυτή την κρίση και όσες μας αναμένουν στο μέλλον. Μοιραζόμαστε κοινή μοίρα, κι αν όχι οτιδήποτε άλλο, αυτή η πανδημία θα πρέπει να το φωτίσει αυτό για όλους μας.
Όλοι, παντού στον κόσμο, υποφέρουν και θα υποφέρουν, σε μεγαλύτερο ή σε μικρότερο βαθμό, από τις επιπτώσεις αυτού του ιού στην υγεία, οικονομία, κοινωνία, ψυχολογία. Είναι μια παγκόσμια εμπειρία που μοιραζόμαστε, και απαιτεί μια παγκόσμια απάντηση. Κάποιες χώρες είναι καλύτερα εξοπλισμένες να διαχειριστούν τις συνέπειες της πανδημίας, ενώ κάποιες άλλες έχουν ήδη εξαντλήσει τους πόρους, και τα προβλήματά τους έχουν κυριαρχήσει. Η ικανότητά τους να ανταποκριθούν στην πανδημία και στην αναπόφευκτη οικονομική κρίση θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το επίπεδο της αλληλεγγύης που θα καταφέρουμε να επιδείξουμε.
Οργανώνοντας για την Ειρήνη και την Ευημερία.
Μέρος της παγκόσμιας ανταπόκρισης της αλληλεγγύης σημαίνει επένδυση στο τοπικό: τοπική παραγωγή τροφής, τοπικά συστήματα υποστήριξης. Σημαίνει επένδυση στην προληπτική φροντίδα υγείας, κοινοτική υγεία και ανθρώπινη ευημερία ώστε να δημιουργήσουμε ανθεκτικές κοινότητες. Όμως το τοπικό δεν σημαίνει απομόνωση. Τοπικό δεν σημαίνει ότι αποκόβουμε τους εαυτούς μας ή εφαρμόζουμε ένα σύστημα «εμείς εναντίον αυτών» νοητικά. Αντίθετα σημαίνει στροφή, μακριά από την εκμετάλλευση, ανθρώπων, ζώων και περιβάλλοντος, που πάει μαζί από την τρέχουσα υπερεξάρτηση στις διεθνείς εταιρείες που βάζουν τα κέρδη πάνω από τους ανθρώπους και τον πλανήτη. Σημαίνει στροφή προς την ανάπτυξη περισσότερο ανθεκτικών οικονομιών και παραγωγής τροφής. Σημαίνει στροφή από την παραγωγή και πώληση και χρήση όπλων και βίας για την «ασφάλεια» των κρατών ή των πολιτών, προς τον αφοπλισμό και την αποστρατιωτικοποίηση.
Μια άλλη εικόνα από το Βελιγράδι, με διαμαρτυρία της διεθνούς οργάνωσης Γυναίκες στα Μαύρα ενάντια στον πόλεμο, πριν λίγα χρόνια
Η συμπόνοια, η φροντίδα και η συλλογική δράση θα μας στηρίξουν στη διάρκεια αυτής της κρίσης και θα αποτελούν το υπόβαθρο πάνω στο οποίο μπορούμε να οικοδομήσουμε έναν κόσμο πέρα από την καπιταλιστική εκμετάλλευση, την στρατιωτικοποιημένη ασφάλεια και την περιβαλλοντική καταστροφή. Η ώρα να αρχίσουμε με φαντασία να δίνουμε σχήμα σ’ αυτόν τον κόσμο είναι τώρα.
26.3.2020
H Ray Acheson είναι από την οργάνωση Women’s International League for Peace and Freedom. Επικοινωνία: info@wilpf.org
To αρχικό γράφημα αναφέρει τις στρατιωτικές δαπάνες ανά περιοχή, από το 1998 μέχρι το 2018, και είναι από το Ινστιτούτο SIPRI