Ομιλία της Αλεξάνδρας Μακρή
Σήμερα παρουσιάζουμε τη δεύτερη από τις ομιλίες για την παρουσίαση του βιβλίου της Ευρυχίας Λεοντίδου, που έγινε στις 19 Ιανουαρίου. Η πρώτη ήταν της Μαρίας Στρατηγάκη. Θα δημοσιεύσουμε και τις άλλες ομιλίες, καθώς θα μας έρχονται,γιατί δεν τις έχουμε λάβει ακόμα.
Το σεξ, κινητήρια δύναμη της ζωής από την εμφάνιση των όντων, από τον καιρό της επικράτησης της πατριαρχίας είχε αρσενικό πρόσημο. Καιρός ήταν, εδώ και πολύν καιρό, να μιλήσουμε εμείς οι γυναίκες, για εμάς, για το δικαίωμά μας στην σεξουαλικότητα, δικαίωμα αλλά και δυνατότητα του σώματος και του πνεύματος.
Τα τελευταία χρόνια φωνάζουμε δυνατά για τα δικαιώματα – για την ισότητα στην εργασία, στους νόμους, για την εκπροσώπησή μας στους θεσμούς, ενάντια στην πατριαρχία και τη βία που ασκεί επάνω μας.
Πρέπει να μιλήσουμε και για το δικαίωμα στην απόλαυση, δικαίωμα που οι άνδρες θεωρούν και θεωρούσαν πάντα δεδομένο, που εμείς οι γυναίκες αποτελούμε το βασικό εργαλείο για την υλοποίησή του. Δεν ζητάμε αντιστροφή των ρόλων. Ζητάμε ισότητα και σ’ αυτή την ανθρώπινη έκφραση, την τόσο σημαντική για όλες και όλους μας.
Το βιβλίο της Ευτυχίας Λεοντίδου ανοίγει αυτό το μεγάλο κεφάλαιο.
Αναφέρονται σ’ αυτό οι περιορισμοί που αφορούσαν στη γυναικεία σεξουαλικότητα, αλλά και τα κινήματα που αποσκοπούσαν, εκτός των άλλων, στην απελευθέρωση της επιθυμίας και της απόλαυσης από τις προκαταλήψεις, θεσμούς και νόμους που “νομιμοποιούσαν” αυτούς τους περιορισμούς. Στην ανάγκη αλλαγής των νοοτροπιών και στην περιρρέουσα αντίληψη για την κοινωνική κατωτερότητα του γυναικείου φύλου.
Στο πρώτο κεφάλαιο, περιγράφεται το πολιτικο-ιδεολογικό στίγμα του που είναι ο ριζοσπαστικός φεμινισμός.
Αναφορές στο διεθνές και ελληνικό γυναικείο κίνημα, ιδιαίτερα στη δεκαετία 1980-90. Κίνηση για την Απελευθέρωση των Γυναικών – Αυτόνομη Κίνηση, αλλά και οι αγώνες για τη νομιμοποίηση των εκτρώσεων, για ελεύθερη και ασφαλή αντισύλληψη και την αποσύνδεση της σεξουαλικότητας από την αναπαραγωγή. Σημαντική είναι η αναφορά στις “πολιτικές λεσβίες”, που με τους αγώνες, τις εμπειρίες και τις έρευνες βοήθησαν στην εμβάθυνση της γυναικείας σεξουαλικότητας.
Επίσης υπάρχει ολόκληρο κεφάλαιο στο βιβλίο που αφορά στο κοινωνικό φύλο, στην σεξουαλική επιλογή, στην τρανς εμπειρία. Αυτά αποτελούν ζητήματα που ταλανίζουν σήμερα το φεμινιστικό κίνημα, αλλά και μεγάλη μερίδα εφήβων, νέων και λιγότερο νέων, σ’ όλο τον κόσμο.
Αναφορές επίσης υπάρχουν στους αγώνες και θεωρίες, συχνά αντικρουόμενες, των φεμινιστικών κνημάτων όπως το ζήτημα της πορνείας και οι αντιθέσεις που προκαλεί, αν πρόκειται για συγκαλυμμένο βιασμό των γυναικών ή είναι απλώς σεξεργασία. Ζητήματα που ίσως λύσει κάποτε η ιστορική εξέλιξη της κοινωνίας, αναδεικνύοντάς τα ή εξαφανίζοντάς τα.
Στο 2ο κεφάλαιο, της βιολογίας, αναλύεται η ανατομία αλλά και η φυσιολογία της σεξουαλικής πράξης.
Περιγράφονται οι επιστημονικές έρευνες, παλαιότερες και σύγχρονες, γύρω από αυτήν: προϊόν βαθιάς και ενδελεχούς μελέτης της βιβλιογραφίας. Εξαιρετικά χρήσιμα για την ενημέρωση των γυναικών, αλλά και για την επίγνωση του ίδιου τους του σώματος και των λειτουργιών του.
Όλες μας θα αναγνωρίσουμε κομμάτια του εαυτού μας, αυτά που ξέρουμε αλλά κι αυτά που υπάρχουν χωρίς να τα ξέρουμε.
Ακόμα, δίνονται οδηγίες προσωπικής διερεύνησης της ηδονής μέσα από πολλά παραδείγματα βιωματικά αλλά και από την επαγγελματική εμπειρία της συγγραφέως μέσα από τα οποία πολλές γυναίκες μπορεί να ταυτιστούν, να νιώσουν ανακούφιση και αίσθημα συμμετοχής. Δεν είναι μόνες, δεν είναι οι μόνες που βιώνουν τη μια ή την άλλη ανασφάλεια στην σεξουαλική τους ζωή.
Εκτός από τις ιατροψυχολογικές έρευνες υπάρχουν αναφορές στην Κάμα-Σούτρα και στο Ερωτικό Ταό, αρχαίες περιγραφές και οδηγίες για την ηδονή.
Το ίδιο κάνει και το παρόν βιβλίο: Οδηγίες και περιγραφές για κάθε είδους σεξουαλικής δραστηριότητας με τρόπο επιστημονικά γυναικείο, από μια γυναίκα με εξοικείωση προσωπική και επαγγελματική, με στόχο την ενημέρωση, την απενοχοποίηση και την απελευθέρωση της επιθυμίας αλλά και τους τρόπους πραγμάτωσής της.
Μπορεί να χρησιμεύσει για άντληση πληροφορίας και γνώσης, αλλά κυρίως στο βάθεμα της αυτογνωσίας και των πρακτικών τόσο των κοινών-συνηθισμένων της ερωτικής πράξης, όσο και σε ιδιαίτερες περιπτώσεις σεξ. Όπως στην εγκυμοσύνη, στο θηλασμό και την λοχεία. Σε διάφορες ηλικιακές ομάδες και σεξ σε μεγαλύτερη ηλικία, στην εμμηνόπαυση αλλά και στην τρίτη και τέταρτη ηλικία, σεξ ακόμα και στους οίκους ευγηρίας. Θέμα που αποτελεί ακόμα ταμπού για μεγάλο μέρος της κοινωνίας που θεωρείται από ακατόρθωτο έως ακόμα και ανήθικο.
Ιδιαίτερο κεφάλαιο για λίγους και ειδικούς, γιατί λίγοι και ειδικοί έχουν ασχοληθεί με αυτό: σεξ σε ανθρώπους με προβλήματα υγείας όπως νευρολογικές παθήσεις, σακχαρώδης διαβήτης, συνεχείς ουρολοιώξεις, καρδιολογικά, αναπνευστικά και αυτοάνοσα νοσήματα. ΣΚΠ, διάφορες στομαίες, χειρουργεία, ακρωτηριασμοί, όπως ο υστερεκτομή, μαστεκτομή και σημαντικό υποκεφάλαιο ο ακρωτηριασμός των εξωτερικών γεννητικών οργάνων.
Όλα αυτά τα υποκεφάλαια είναι προϊόντα συστηματικής μελέτης της όχι και τόσο πλούσιας διεθνούς βιβλιογραφίας που παρέχεται στο τέλος του βιβλίου. Μπορούν να χρησιμεύουν σαν οδηγός στους και στις επαγγελματίες υγείας και σε όσους και όσες έρχονται σε επαφή και φροντίζουν γυναίκες που ΄χουν τέτοιες δυσκολίες, ώστε το σεξ γι’ αυτές να είναι εφικτό και η απόλαυση δυνατή. Εξάλλου είναι τεκμηριωμένη η γνωστική, θεραπευτική και αναλγητική δράση της ηδονής, όταν τηρούνται ορισμένες προϋποθέσεις.
Πολύτιμο είναι επίσης το κεφάλαιο για ασφαλές σεξ ή καλύτερα “ασφαλέστερο σεξ” όπως επισημαίνει η συγγραφέας, ιδιαίτερα για τις νέες γυναίκες που σίγουρα απολαμβάνουν μεγαλύτερη και πολυποίκιλη σεξουαλική ελευθερία από τις λιγότερο νέες γυναίκες.
Αυτό το πόνημα χρησιμεύει σαν οδηγός, σαν σεξουαλικό βοήθημα, στην κάθε μία από εμάς τις γυναίκες, ανάλογα με την ηλικιακή περίοδο, την εποχή της αναπαραγωγικής δραστηριότητας, την ψυχολογική διάθεση, την σχεσιακή δέσμευση ή τη βίωση της σεξουαλικής μοναχικότητας, την αρρώστια, την απώλεια μέρους των βιολογικών ικανοτήτων, τον ακρωτηριασμό, τη φαρμακευτική εξάρτηση, ακόμα και σε προχωρημένο γήρας.
Όλες έχουμε βρεθεί ή πρόκειται να βρεθούμε σε κάποιες από τις παραπάνω καταστάσεις που περιγράφονται στο βιβλίο. Κάποιες ευκαιρίες πέρασαν ανεπιστρεπτί, κάποιες άλλες θα παρουσιαστούν, αλλά αυτό που διαπερνά όλες τις σελίδες του βιβλίου και είναι, νομίζω, η κεντρική του ιδέα, είναι η πίστη και η αισιοδοξία της συγγραφέως ότι το γυναικείο σώμα και πνεύμα είναι ικανό για την ηδονή σε όλες τις συνθήκες. Κόντρα στις δυσκολίες τις σωματικές, ψυχολογικές και κοινωνικές, κόντρα στις προκαταλήψεις, κόντρα στην εδραιωμένη αντίληψη ότι οι γυναίκες μπορούν να ζήσουν και χωρίς αυτό γιατί δεν είναι απαραίτητο για να υπηρετήσουν τους κανονικούς τους ρυθμούς.
Φυσικά αυτό δεν ισχύει για τους άνδρες, στους οποίους η σεξουαλική ρώμη είναι αναπόσπαστο συστατικό της κοινωνικής τους παρουσίας.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ σ’ ένα πολιτικό-ιδεολογικό ερώτημα που εγείρεται πιθανόν σε μεγάλο αριθμό ευαισθητοποιημένων ανθρώπων, ανδρών αλλά και γυναικών.
Ο πλανήτης μαστίζεται από πολεμικές συρράξεις, ξηρασία, πλημμύρες, πυρκαγιές που καταστρέφουν τα δάση και εκατομμύρια άνθρωποι εγκαταλείπουν τις εστίες τους και μεταναστεύουν, εξαιτίας των παραπάνω, αλλά και λόγω της φτώχιας, που προκαλούνται από την παγκόσμια ανισοκατανομή του πλούτου, από τα υπερκέρδη των ολίγων. Εκατομμύρια γυναικών ζουν, φυτοζωούν στην ανέχεια, στην εξαναγκαστική τεκνοποιία και τις επιπλοκές της (πρώτη αιτία θανάτου νέων γυναικών στον παγκόσμιο Νότο) στην ανατροφή των παιδιών τους με στέρηση νερού και τροφής, στέρηση μόρφωσης, δουλειάς, αρρώστιας και ελλιπή φροντίδα υγείας. Κυβερνούνται από την πατριαρχική βία, πολλαπλών μορφών μέσα και έξω από το σπίτι τους, βιάζονται, βασανίζονται, ακρωτηριάζονται, πουλιούνται σαν σεξουαλικές σκλάβες ή λάφυρα πολέμου και δολοφονούνται και όχι μόνον στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Και μετά από όλα αυτά, εσύ έρχεσαι και μας μιλάς για σεξουαλική απόλαυση; Ο κόσμος καίγεται και εσύ χτενίζεσαι; Μήπως όλα αυτά που συζητάμε αφορούν τις μορφωμένες μεσοαστές των δυτικών κοινωνιών ή είναι καθολικό δικαίωμα όλων των γυναικών στα μήκη και πλάτη της γης;
Ταξικές, μορφωτικές, οικονομικές, αποκλίσεις υπάρχουν παντού ανάμεσα στις περιοχές του κόσμου αλλά και στις ίδιες τις εθνικές και τοπικές κοινωνίες. Μήπως όλα αυτά για εκατομμύρια γυναίκες στον κόσμο δεν είναι παρά μόνο μια “δυτική” πολυτέλεια;
Ακόμα και η βιβλιογραφία του παρόντος πονήματος προέρχεται κυρίως από την πάγια πρωτοπόρα Βόρειο Αμερική.
Και όμως, η σπουδή της Ευτυχίας μ’ αυτό το βιβλίο μας βοηθά να καταλάβουμε ότι το δικαίωμα στη χαρά και την ηδονή αποτελεί ένα πρωταρχικό αίτημα, ένα πρωταρχικό ανθρώπινο δικαίωμα, η ικανοποίηση του οποίου αποτελεί έναν από τους θεμέλιους λίθους της ανθρωπιστικής ευτυχίας όλων των φύλων. Δεν είναι ένας τομέας που πρέπει να αφεθεί και να απαντηθεί μετά τη λύση όλων των προηγούμενων προβλημάτων. Είναι ένα κεφαλαιώδες αίτημα που μπαίνει εδώ και τώρα παράλληλα με τις άλλες γυναικείες διεκδικήσεις. Δεν πρόκειται για πολυτέλεια αλλά για ουσιαστική βάση.
Πρέπει να αρχίσουμε να ζούμε τώρα όπως θέλουμε. Για να επιτευχθεί αυτό θα χρειαστούν περισσότερες μελέτες, συζητήσεις, διεκδικήσεις, νόμοι και αγώνες παρ’ όλο που όπως γράφει η Ευτυχία οι νόμοι δεν διαμορφώνουν συμπεριφορές αν δεν αλλάξουν οι νοοτροπίες, η αντίληψη για την ανισότητα όλων των φύλων και η ανδρική υπεροχή.
Έχουμε πολύ δουλειά και πάνω σ’ αυτό τον τομέα. Προσωπική, κοινωνική, ιατρική και κινηματική.
Και σε κατακλείδα να μου επιτρέψετε να παραφράσω ένα σύνθημα του Μάη του 68 “Εκτός από το σοσιαλισμό υπάρχει και η μοναξιά”, λοιπόν, “Εκτός από τους αγώνες υπάρχει και το κρεβάτι”.