Γράφει η Σίσσυ Βωβού
Με χαρά πληροφορούμε όσες και όσους ενδιαφέρθηκαν με οποιονδήποτε τρόπο για τη στήριξη της αλλοδαπής γυναίκας που ήταν φυλακισμένη για πολλά χρόνια στις γυναικείες φυλακές Ελεώνα Θήβας, ότι βγήκε στις 6 του Νοέμβρη. Τώρα είναι ελεύθερη, περιορισμένη μόνο λόγω Covid-19, όπως όλη η Ελλάδα.
Τι γίνεται όμως με την επόμενη μέρα μιας φυλακισμένης που δεν έχει οικογενειακό ή φιλικό πλαίσιο για την υποστήριξή της;
Έχουμε αυτή την πρόσφατη υπόθεση, καθώς και μια άλλη γυναίκα που είχε καταλήξει να σκοτώσει σε κατάσταση αυτοάμυνας και βγήκε από τις γυναικείες φυλακές Ελεώνα Θήβας το Νοέμβρη του 2019. Και οι δύο αλλοδαπές, αν και δεν ξεχνάμε ότι υπάρχουν και ντόπιες χωρίς κοινωνική στήριξη, μιας και η παραβατικότητα μιας γυναίκας που την οδηγεί στη φυλακή, είναι πολύ πιο “ασυγχώρητη” για το περιβάλλον της, απ’ ότι η παραβατικότητα ενός άντρα.
Για τις φυλακισμένες και αποφυλακιζόμενες υπάρχουν δύο οργανισμοί που ασχολούνται με ζητήματα κατά την κράτησή τους αλλά και την επόμενη μέρα τους, αλλά δυστυχώς η αρωγή είναι πολύ φτωχή λόγω υποστελέχωσης και περιορισμένων κονδυλίων. Η “Επάνοδος”, ΝΠΙΔ, που ιδρύθηκε το 1999, και χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς πόρους ΕΣΠΑ και εθνικούς πόρους από το υπουργείο Δικαιοσύνης, και ο “Ονήσιμος”, φιλανθρωπικό σωματείο που ιδρύθηκε το 1989.
Στην περίπτωση της πρόσφατα αποφυλακισμένης, η Επάνοδος πρόσφερε δέκα μέρες φιλοξενίας σε ένα προβληματικό ξενοδοχείο στην Ομόνοια, όπου δεν υπάρχει όμως τροφή και φυσικά ούτε χρήματα. Έδωσε μόνο δύο κουπόνια αγορών από σούπερ μάρκετ αξίας 10 ευρώ το καθένα. Χώρο για μεσοπρόθεσμη φιλοξενία δεν διαθέτει, παρά το ότι έτσι αναφέρεται στην περιγραφή των υπηρεσιών της. Και οι δύο αυτές γυναίκες δήλωσαν φιλοξενία από αλληλέγγυες, γιατί η υφ’ όρων απόλυση απαιτεί γνωστή διεύθυνση για την αστυνομία, όπου θα δίνουν το “παρούσα” μια φορά το μήνα. Χωρίς αυτό απλώς δεν θα αποφυλακίζονταν.
Επίσης, η Επάνοδος κάνει ραντεβού για κοινωνική στήριξη και συμβουλευτική για εργασία, αλλά έχει και μεγαλύτερο και πιο μακροπρόθεσμο πρόγραμμα για στήριξη και ενημέρωση για τα δικαιώματα των αποφυλακιζόμενων που απευθύνονται σε αυτήν.
Σύμφωνα με τους διακηρυγμένους στόχους της, παρέχει ψυχοκοινωνική στήριξη, εργασιακή συμβουλευτική και βοήθεια για τα χαρτιά της νομιμοποίησης.
Ο Ονήσιμος έχει προφανώς μικρότερες δυνατότητες για αρωγή, αφού είναι σωματείο και όχι κρατικός φορέας. Στην περίπτωση της αποφυλακισμένης του 2019, η οργάνωση αυτή παρείχε χρήματα, ρούχα και τρόφιμα, αλλά όχι στέγη. Παρείχε επίσης κάποια συμβουλευτική για εργασία, αλλά εργασία δεν της βρήκε. Για την τελευταία, έχει κλειστεί ήδη ραντεβού για την προσφορά των υπηρεσιών του.
Το συμπέρασμά μας για τις δύο αυτές περιπτώσεις, είναι ότι αυτές οι δύο γυναίκες, βρέθηκαν χωρίς αποτελεσματική στήριξη κατά τα πρώτα στάδια μετά την αποφυλάκισή τους.
Ας πούμε εδώ ότι είναι σκάνδαλο ο τρόπος που αποφυλακίζονται. Στην περίπτωση της πρώτης αποφυλακισμένης, της είπαν ότι θα βγει μετά από 3 ή 4 εβδομάδες, αλλά σύντομα της είπαν ότι βγαίνει σε λίγες μέρες, χωρίς ακριβή προσδιορισμό. Κάποιο απόγευμα της άνοιξαν την πόρτα για να βγει, με την τσάντα της, και η γυναίκα βρέθηκε στο πουθενά, αλλά κατάφερε να βρει ένα τελευταίο λεωφορείο ΚΤΕΛ για να πάει στην Αθήνα. Παρά λίγο να περάσει τη νύχτα της στα λιβάδια της Θήβας. Δεν υπήρξε δυνατότητα για έγκαιρη τηλεφωνική επικοινωνία με τους ανθρώπους που βοηθούσαν και τις δύο.
Τη δεύτερη και πρόσφατα αποφυλακισμένη απλώς την ειδοποίησαν λίγες ώρες πριν, την μετέφεραν στο τμήμα Αλλοδαπών της Θήβας όπου δεν ήξερε τι να κάνει. Ευτυχώς κατάφερε να ειδοποιήσει κάποιον που την βοηθούσε για πολλά χρόνια, και ο άνθρωπος ήρθε 80 χιλιόμετρα για να την πάει στο ξενοδοχείο της βραχυχρόνιας διαμονής.
Πόσο δύσκολο είναι να ειδοποιηθούν έγκαιρα οι αποφυλακιζόμενες ώστε να μπορούν να ειδοποιήσουν τους τυχόν ανθρώπους που τις βοηθούν; Τι θα κόστιζε ακριβώς στο κράτος μια τέτοια μέριμνα για την μετάβαση της αποφυλακιζόμενης εκεί όπου σκοπεύει να πάει; Τι κοστίζει να της παρέχουν ένα εισιτήριο λεωφορείου ή ένα φύλλο πορείας;
Το Μωβ και άλλες οργανώσεις στηρίζουμε τις φυλακισμένες που υπέστησαν έμφυλη βία και βρέθηκαν σε συνθήκες όπου αναγκάστηκαν να σκότωσαν σε κατάσταση αυτοάμυνας. Και πιο σημαντικό, ζητούμε να αλλάξει ο νόμος, ώστε όταν συμβεί κάτι τέτοιο να μην τιμωρούνται, και να αναγνωρίζεται η αυτοάμυνα. Αυτό έχει θεσμοθετηθεί σε άλλες χώρες, διεκδικούμε να θεσμοθετηθεί και στην Ελλάδα. Δυστυχώς, οι κυβερνήσεις κλείνουν τα μάτια μπροστά στη βία κατά των γυναικών, με την οποιαδήποτε μορφή της. Όταν είναι θύματα αυτής της βίας, απλώς μετράνε νεκρές. Όταν αντισταθούν, τις φυλακίζουν, όπως θα φυλάκιζαν και την Ελένη Τοπαλούδη αν είχε καταφέρει να αντισταθεί στον ομαδικό βιασμό που κατέληξε στο φόνο της.
Εκτός όμως αυτού, απαιτείται αρωγή για τους ανθρώπους που βγαίνουν από τη φυλακή μετά από την έκτιση της ποινής τους και υποστήριξη για την επανένταξή τους. Στις περιπτώσεις που αναφέρουμε, η αποτελεσματική στήριξη κατά την αποφυλάκιση και τον πρώτο καιρό της ελεύθερης διαβίωσης, για τις βασικές τους ανάγκες, απουσιάζει.
Τέλος, να μην παραλείψουμε αναφορά στο Δίκτυο Αποφυλακισμένων και Φυλακισμένων Γυναικών, μια οργάνωση που συντονίζει ο Κλήμης Πυρουνάκης, και φροντίζει κυρίως για τις δραστηριότητες μέσα στις φυλακές. Διατηρεί κι έναν ξενώνα για τις αποφυλακισμένες, ο οποίος όμως είναι πλήρης κι έτσι δεν καταφέραμε να βάλουμε τις γυναίκες που στηρίζουμε σ’ αυτόν για μεσοπρόθεσμο χρονικό διάστημα. Περισσότερα γι’ αυτή την οργάνωση θα αναφέρουμε σε άλλο δημοσίευμά μας.
H πρώτη εικόνα είναι από το εσωτερικό φυλακών, η δεύτερη έργο κρατουμένων γυναικών.