Aλιεύει η Σίσσυ Βώβου / Γράφει ο
14 Σεπτεμβρίου, 2021
Συνεχίζεται η εκστρατεία υπέρ του «ναι» εν όψει του δημοψηφίσματος που θα γίνει στις 26 Σεπτέμβριου στο Σαν Μαρίνο για τη νομιμοποίηση της έκτρωσης. Το δημοψήφισμα γίνεται μετά από την συλλογή 3.028 υπογραφών (σημ: ο απαιτούμενος από τον νόμο αριθμός είναι 3.000), που έκανε η Ένωση Γυναικών του Σαν Μαρίνο (UDS), μια φεμινιστική πρωτοβουλία που δραστηριοποιείται από τη δεκαετία του 1970. Το ερώτημα του δημοψηφίσματος είναι προτασιακού τύπου και καθορίζει κατευθυντήριες αρχές και κριτήρια, στα οποία το κοινοβούλιο του Σαν Μαρίνο πρέπει να συμμορφωθεί ψηφίζοντας έναν σχετικό νόμο. Να σημειωθεί ότι το Σαν Μαρίνο μαζί με την Μάλτα και την Ανδόρα είναι σήμερα οι μόνες ευρωπαϊκές χώρες που απαγορεύουν την έκτρωση ακόμα και σε περιπτώσεις βιασμού, δυσπλασίας του εμβρύου ή κινδύνου για την υγεία της εγκύου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι γυναίκες να καταφεύγουν σε νοσοκομεία της Ιταλίας, και κυρίως της γειτονικής Εμίλια Ρομάνια, αφού ο ποινικός κώδικας, ο οποίος έχει παραμείνει σχεδόν αμετάβλητος από το 1865, προβλέπει φυλάκιση 3 έως 6 ετών για αυτές που διακόπτουν την εγκυμοσύνη καθώς και για όσους τις βοηθούν.
Ένα δημοψήφισμα το 2021 για μια πρακτική που ισχύει στην Ιταλία από το 1978 ίσως να φαίνεται πολύ καθυστερημένο, ωστόσο οι προσπάθειες για τη νομιμοποίηση της εκούσιας διακοπής της εγκυμοσύνης ξεκίνησαν στο Σαν Μαρίνο το 2003. Πρώτες το δοκίμασαν κάποιες αριστερές πολιτικές οργανώσεις αλλά δεν τα κατάφεραν, ενώ τα τελευταία χρόνια η UDS προσπαθεί για τη νομιμοποίηση της έκτρωσης χρησιμοποιώντας όλα τα εργαλεία της άμεσης δημοκρατίας που προβλέπονται από το νομικό σύστημα του κράτους, με δύο νομοσχέδια λαϊκής πρωτοβουλίας το 2014 και το 2019 να εγκρίνονται από το κοινοβούλιο αλλά να μην μετατρέπονται σε νόμο, αφού κάτω από τις πιέσεις διαφόρων συντηρητικών κύκλων μπήκαν στο συρτάρι. Έτσι το 2020 η UDS αποφάσισε να προχωρήσει προς το δημοψήφισμα, απέναντι στην πλήρη αδιαφορία του πολιτικού κόσμου, που φάνηκε ότι ταρακουνήθηκε μόνο όταν παρουσιάστηκαν οι υπογραφές που απαιτούνται για τη διεξαγωγή του.
Πριν από το 2000 μια μάχη για τη νομιμοποίηση της έκτρωσης στο Σαν Μαρίνο φαινόταν σχεδόν αδιανόητη. Από τη δεκαετία του 1970 οι γυναίκες αυτής της καθολικής, παραδοσιακής και βαθειάς πατριαρχικής κοινωνίας αγωνίστηκαν για άλλα δικαιώματα, όπως για την ιθαγένεια και την απόδοση της ιθαγένειας στα παιδιά τους. Μια γυναίκα που παντρεύονταν έναν άντρα από άλλο κράτος έχανε την υπηκοότητά της, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε με τους άνδρες στις ίδιες συνθήκες.
Στην πραγματικότητα, η ιστορία του Σαν Μαρίνο δείχνει μια χρόνια καθυστέρηση που υπάρχει όσον αφορά τα δικαιώματα. Για παράδειγμα, ο νόμος περί διαζυγίου ψηφίστηκε ο 1986 και το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες τέθηκε σε ισχύ το 1964 , δηλαδή 16 και 19 χρόνια αργότερα αντίστοιχα από ό,τι στην Ιταλία. Παράλληλα, μέχρι το 2004 η ομοφυλοφιλία θεωρούταν έγκλημα. Το πρόβλημα που υπάρχει τα τελευταία 20 χρόνια, με μια μικρή εξαίρεση διάρκειας 3 ετών, είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κυβερνήσεων του Σαν Μαρίνο είναι συντηρητικές, με αποτέλεσμα οποιαδήποτε διεκδίκηση ενός γυναικείου δικαιώματος να γίνεται πολύ πιο δύσκολη από ό,τι αλλού. Χαρακτηριστικό είναι ότι μπροστά στο ενδεχόμενο να επικρατήσει το «ναι», τις τελευταίες ημέρες έχει ξεκινήσει μια άγρια εκστρατεία με πρωτόγονα χαρακτηριστικά ενάντια στις εκτρώσεις από καθολικούς συλλόγους, τοπικές επισκοπές, ομάδες υπεράσπισης του αγέννητου παιδιού, συλλόγους γονέων κ.λπ., που υποστηρίζεται ανοιχτά από το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα, το κύριο πολιτικό κόμμα του Σαν Μαρίνο.
Είναι προφανές ότι πηγαίνοντας προς την 26η Σεπτεμβρίου ο πολιτικός, κοινωνικός και θρησκευτικός σκοταδισμός προσπαθεί με κάθε τρόπο να ελέγξει τις εξελίξεις. Ωστόσο οι γυναίκες του Σαν Μαρίνο αισιοδοξούν και πιστεύουν ότι -όπως έγινε στις 24 Ιουνίου στο δημοψήφισμα του Γιβραλτάρ, που με 62% κερδήθηκε το δικαίωμα στην έκτρωση- έτσι και αυτές θα κερδίσουν το αυτονόητο: το δικαίωμα να αποφασίζουν οι ίδιες για το σώμα τους.
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα ΕΠΟΧΗ