Ενεργειακό σύστημα και κλιματική δικαιοσύνη: αν δεν είναι φεμινιστικό, δεν είναι δίκαιο

Αλιεύει και μεταφράζει η Σόνια Μητραλιά

Το νεαρό κίνημα «Παρασκευές για το Μέλλον» (Fridays For Future) που ξεκίνησε το 2018 η τότε 15χρονη Σουηδή Γκρέτα Τούνμπεργκ μας καλεί και φέτος στις παγκόσμιες κινητοποιήσεις ενάντια στην κλιματική καταστροφή!
Και επειδή πρόκειται για την ίδια τη ζωή και την δική μας και του πλανήτη: δεν ξεχνάμε, ναι θα είμαστε όλες και όλοι στο Σύνταγμα την Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου, 5:00μ.μ., στο Σύνταγμα, που διοργανώνουν Η Πρωτοβουλία Νέων και Fridays for Future Greece  και στηρίζουν πολλές οργανώσεις. Εδώ παρουσιάζουμε μια ομιλία της Κάριν Νάνσεν σχετικά με τη φεμινιστική συμβολή στην ανάγκη αλλαγής της οικονομίας και του ενεργειακού συστήματος.

Ενεργειακό σύστημα και κλιματική δικαιοσύνη:
αν δεν είναι φεμινιστικό, δεν είναι δίκαιο

Στο Friends of the Earth (Φίλοι της Γης) International, ο αγώνας για την κλιματική δικαιοσύνη μας οδήγησε να συνειδητοποιήσουμε τη σημασία της ανάγκης ριζικού μετασχηματισμού του ενεργειακού μας συστήματος. Το τρέχον ενεργειακό σύστημα προκαλεί κλιματική αλλαγή και καταστρέφει επίσης τις κοινότητες, τα μέσα διαβίωσής τους και τα εδάφη τους. Πολλές κοινότητες σε όλο τον κόσμο μάχονται να αλλάξουν αυτό το ενεργειακό σύστημα που αρπάζει τα εδάφη τους, τα δάση, το νερό και οι γυναίκες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αυτών των αγώνων.

Αυτό το ενεργειακό σύστημα γεννιέται από το καπιταλιστικό πατριαρχικό σύστημα, ένα σύστημα βασισμένο στην αποικιοκρατία, το ρατσισμό και την εκμετάλλευση της φύσης και των ανθρώπων – πιο συγκεκριμένα, του σώματος και της εργασίας των γυναικών.

Πήραμε την έννοια της δίκαιης μετάβασης από τους αυτόχθονες λαούς και τα εργατικά συνδικάτα που προωθούσαν αυτήν την ανάγκη μετάβασης σε ένα νέο σύστημα. Ο στόχος υπερβαίνει την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα. Πρέπει πράγματι να απομακρυνθούμε επειγόντως από τα ορυκτά καύσιμα και τα μεγάλα φράγματα, αλλά πρέπει επίσης να αφήσουμε πίσω μας το νεοφιλελεύθερο παράδειγμα που δίνει τόση δύναμη σε διεθνικές εταιρείες πάνω στο ενεργειακό σύστημα. Αυτό το παράδειγμα οδηγεί στην ιδιωτικοποίηση της ενέργειας και στην άρνηση δικαιωμάτων. Πολλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια. Το νεοφιλελεύθερο σύστημα που ιδιωτικοποιεί και μετατρέπει την ενέργεια σε εμπόρευμα, καταστρέφει επίσης τη ζωή τόσων ανθρώπων. Συνειδητοποιούμε επίσης ότι υπάρχει πολύ περισσότερο από την απλή αλλαγή πηγών και τεχνολογιών.

Αν και πρέπει να απομακρυνθούμε επειγόντως από τα ορυκτά καύσιμα και τα μεγάλα φράγματα, πρέπει επίσης να θέσουμε στο επίκεντρο της μετάβασης τα δικαιώματα των αυτόχθονων λαών, των εργαζομένων, των γυναικών και των κοινοτήτων. Μια δίκαιη μετάβαση πρέπει να βασίζεται στα δικαιώματα. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η ενέργεια είναι δικαίωμα και όχι εμπόρευμα.

Πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι θα υπάρχει δημόσια ιδιοκτησία και έλεγχος του ενεργειακού συστήματος. Όσον αφορά το κράτος ή τους δήμους, τις κοινότητες ή τους συνεταιρισμούς, η ενέργεια πρέπει να βρίσκεται στα χέρια του δημοσίου. Η δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων είναι θεμελιώδης για την αλλαγή του ενεργειακού συστήματος. Πιο πρόσφατα, μέσω της σχέσης και των στρατηγικών μας συμμαχιών με τις φεμινιστικές οργανώσεις, συνειδητοποιήσαμε ότι πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι οι γυναίκες αναγνωρίζονται ως πολιτικοί φορείς στη λήψη αποφάσεων που σχετίζονται με το ενεργειακό σύστημα. Πρέπει να καταστήσουμε σαφές το δικαίωμα των γυναικών να λαμβάνουν αποφάσεις, να είναι βασικός πολιτικός παράγοντας σε αυτή τη μετάβαση προς ένα νέο ενεργειακό σύστημα.
Ο μετασχηματισμός του ενεργειακού συστήματος σημαίνει επίσης μετατροπή της οικονομίας μας.

Αυτό είναι ουσιαστικό, και μάθαμε πολλά από τον φεμινισμό σχετικά με αυτό γιατί αν δεν μετασχηματίσουμε την οικονομία μας, δεν θα είμαστε σε θέση να μετασχηματίσουμε πραγματικά το ενεργειακό μας σύστημα. Ο μετασχηματισμός της οικονομίας σημαίνει να κοιτάξουμε να δούμε με ποιο τρόπο οργανώνουμε την κοινωνία, την εργασία και την ικανοποίηση των αναγκών με δικαιοσύνη και από μια φεμινιστική προοπτική. Πρέπει να αναγνωρίσουμε τη σημασία της εργασίας προσφοράς φροντίδων και της οικονομίας της φροντίδας.

Το ενεργειακό σύστημα πρέπει να μετασηματιστεί ώστε να είναι στην υπηρεσία της οικονομίας φροντίδας, της παραγωγικής αλλά και της αναπαραγωγικής οικονομίας και εργασίας. Αναγνωρίζουμε την κεντρική θέση της εργασίας και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να απομακρυνθούμε από αυτή τη διχοτόμηση μεταξύ παραγωγικής και αναπαραγωγικής εργασίας. Η κοινωνία στο σύνολό της πρέπει να είναι υπεύθυνη για τη φροντίδα, πρέπει να μοιραστεί αυτή η ευθύνη μεταξύ της κοινωνίας και του κράτους. Είναι επείγον να απομακρυνθούμε από τον ανά φύλο καταμερισμό εργασίας που διαιωνίζει την καταπίεση και την εκμετάλλευση των γυναικών.

Το ενεργειακό σύστημα πρέπει να οργανωθεί ώστε να επιτρέπει στην αυτονομία των γυναικών να ικανοποιούν τις ανάγκες τους και να εγγυώνται τα δικαιώματά τους. Η αυτονομία είναι το κλειδί για τις γυναίκες. Πολλές γυναίκες υφίστανται τις επιπτώσεις αυτού του ενεργειακού συστήματος που αρνείται τα δικαιώματά τους και μετατρέπει την ενέργεια σε εμπόρευμα. Οι γυναίκες πρέπει να έχουν το δικαίωμα στην ενέργεια, αλλά πρέπει να έχουν και άλλα δικαιώματα, και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξουμε ριζικά την οικονομία μας. Η φεμινιστική προοπτική είναι θεμελιώδης και δεν αφορά μόνο την αναγνώριση των διαφορετικών επιπτώσεων αυτού του ενεργειακού συστήματος στη ζωή των γυναικών που είναι φρικτές και συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο.

Οι προσβλητικές και βάναυσες επιθέσεις που υφίστανται οι γυναίκες όταν αντιστέκονται σε αυτό το σύστημα είναι μια φρικτή πραγματικότητα.
Οι γυναίκες διώκονται, ποινικοποιούνται και σκοτώνονται επειδή αντιστέκονται σε ένα τόσο φρικτό και επιζήμιο ενεργειακό σύστημα. Δεν πρόκειται μόνο για τις επιπτώσεις, πρόκειται για τις γυναίκες που είναι πραγματικά οι βασικοί παράγοντες του μετασχηματισμού. Οι γυναίκες είναι πολιτικοί παίκτες που έχουν λόγο για τον τρόπο μετασχηματισμού του ενεργειακού συστήματος και για τον τρόπο παραγωγής ενέργειας και για ποιους σκοπούς. Αυτό πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού που κάνουμε από εδώ και πέρα.

Ο ριζικός μετασχηματισμός της κοινωνίας μας από μια φεμινιστική προοπτική μας οδήγησε στη συνειδητοποίηση της ανάγκης να μιλήσουμε για μια δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, αλλά και μια δίκαιη φεμινιστική μετάβαση. Γιατί αν δεν είναι φεμινιστική, δεν είναι δίκαιη.

ΠΗΓΗ: CAPIRE https://capiremov.org/en/analysis/energy-system-and-climate-justice-if-its-not-feminist-its-not-just/