Αλιεύει η Αλεξία Τσούνη
Οι ρωσικές αρχές πρέπει να τερματίσουν αμέσως την επίθεσή τους κατά της ακαδημαϊκής ελευθερίας και του δικαιώματος της ελεύθερης έκφρασης, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία, καθώς κλιμακώνεται η εκστρατεία εκκαθάρισης σχολείων και πανεπιστημίων από τις διαφορετικές απόψεις αναφορικά με την επίθεση κατά της Ουκρανίας.
«Οι ρωσικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίες αντιτίθενται κυρίως στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, δεν είναι τα μόνα θύματα της εγχώριας καταστολής των αντιπολεμικών δραστηριοτήτων. Οι ακαδημαϊκές ελευθερίες επίσης καταπατούνται, με τους εκπαιδευτικούς να αναγκάζονται να διαδίδουν αντιουκρανική προπαγάνδα και να εξυμνούν την “ειδική επιχείρηση της Ρωσίας στην Ουκρανία”, αλλιώς χάνουν τη δουλειά τους», δήλωσε ο Bruce Millar, αναπληρωτής διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.
Έχουμε λάβει ανησυχητικές αναφορές για εκπαιδευτικούς που απολύθηκαν εξαιτίας των αντιπολεμικών σχολίων τους, καθώς και για παιδιά και νέες/-ους που αναγκάζονται να συμμετέχουν σε κρατικά οργανωμένα “κινησιολογικά event δρόμου” (flash mobs) με φιλοπόλεμο περιεχόμενο ή να παρακολουθούν διαλέξεις που προωθούν την αφήγηση του Κρεμλίνου.
Bruce Millar, αναπληρωτής διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία
Εκπαιδευτικοί κατά του πολέμου αντιμετωπίζουν σκληρά αντίποινα
Δεκάδες δασκάλες/δάσκαλοι και καθηγητές πανεπιστημίου αντιμετώπισαν σκληρά αντίποινα επειδή μίλησαν κατά του πολέμου στην Ουκρανία. Ορισμένοι έχουν μπει πίσω από τα κάγκελα για να εκτίσουν τη λεγόμενη διοικητική κράτηση ή έχουν αναγκαστεί να πληρώσουν εκβιαστικά πρόστιμα απλώς και μόνο επειδή εξέφρασαν τις απόψεις τους είτε δημόσια είτε στην τάξη. Άλλες/-οι έχουν απολυθεί ή έχουν υποστεί διαφορετικές επιπλήξεις.
Ο Roman Melnichenko, αναπληρωτής καθηγητής στο State University του Volgograd, απολύθηκε στις 19 Απριλίου για «ανήθικο πειθαρχικό παράπτωμα» που «παραβίασε τους ηθικούς και δεοντολογικούς κανόνες», όταν αναδημοσίευσε εκ νέου ένα αντιπολεμικό μήνυμα στο VKontakte, ένα δημοφιλές ρωσικό κοινωνικό δίκτυο. Απολύθηκε αφού η τοπική Εισαγγελία ενημέρωσε το πανεπιστήμιο ότι αντιμετώπιζε διοικητική διαδικασία.
Ορισμένες/-οι εκπαιδευτικοί έχουν καταγγελθεί στην αστυνομία από τους ίδιους τους φοιτητές και τις φοιτήτριες ή τις/τους συναδέλφους τους. Η Elena Baybekova, καθηγήτρια μαθηματικών από το Astrakhan της νότιας Ρωσίας, απολύθηκε την 1η Απριλίου. Ένας από τους μαθητές της είχε διαμαρτυρηθεί για «πολιτικές συζητήσεις» κατά τη διάρκεια του μαθήματός της, με αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για «απουσία χωρίς άδεια» και να απολυθεί. Στο παρελθόν είχε συμμετάσχει σε διαμαρτυρία κατά του πολέμου στην Ουκρανία, για την οποία καταδικάστηκε σε πενθήμερη κράτηση. Αρνείται ότι μιλάει για πολιτική κατά τη διάρκεια του μαθήματός της.
Η Marina Dubrova, καθηγήτρια αγγλικών από το Κορσακόφ της περιφέρειας Σαχαλίνης, απολύθηκε στις 5 Απριλίου. Λιγότερο από μία εβδομάδα νωρίτερα είχε πει ότι ο πόλεμος ήταν «ένα λάθος» όταν μιλούσε με μαθήτριες/-ητές κατά τη διάρκεια διαλείμματος. Ένας μαθητής κατέγραψε τη συζήτηση σε βίντεο. Η μητέρα ενός από τους μαθητές είδε το βίντεο και κατήγγειλε την Dubrova στην αστυνομία. Τρεις ημέρες αργότερα, κλήθηκε να παρουσιαστεί στο δικαστήριο και της επιβλήθηκε πρόστιμο 30.000 ρούβλια (370 δολάρια ΗΠΑ) για «δυσφήμιση των ενόπλων δυνάμεων».
Η Irina Gen, καθηγήτρια αγγλικών από την Πένζα της Κεντρικής Ρωσίας, αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης βάσει του νέου ποινικού αδικήματος της διάδοσης «ψευδών ειδήσεων» για τον ρωσικό στρατό. Στις 30 Μαρτίου, της απαγγέλθηκαν κατηγορίες επειδή επέκρινε την εισβολή και αποκάλεσε τη Ρωσία «ολοκληρωτικό κράτος», όπου «κάθε διαφωνία θεωρείται έγκλημα σκέψης». Είχε καταγγελθεί στην αστυνομία από τους μαθητές και τις μαθήτριές της στην όγδοη τάξη.
«Μαθήματα» πολεμικής προπαγάνδας
Οι μαθήτριες/-ητές έχουν επίσης υποστεί πολεμική προπαγάνδα, η οποία φαίνεται να ισοδυναμεί με κατήχηση, αντίθετη με τους στόχους του δικαιώματός τους στην εκπαίδευση σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, με το οποίο δεσμεύεται η Ρωσία. Σύμφωνα με την Kommersant, μια ανεξάρτητη ρωσική εφημερίδα, ήδη από τις 28 Φεβρουαρίου, οι μαθήτριες/-ητές της 7ης έως της 11ης τάξης έλαβαν μαθήματα για την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», τον όρο που κατέστησε υποχρεωτικό η κυβέρνηση για να μην την αποκαλέσει «πόλεμο».
Σύμφωνα με το δημοσίευμα της εφημερίδας, το οποίο βασίστηκε σε διαρροές που δόθηκαν από καθηγήτριες/-ητές των σχολείων, οι μαθήτριες/-ητές διδάσκονται ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία «δεν είναι πόλεμος αλλά μια ειδική ειρηνευτική επιχείρηση» που έχει στόχο την «προστασία του πληθυσμού των Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ». Τα παιδιά διδάσκονται επίσης ότι οι «αντιρωσικές κυρώσεις» μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο στην εθνική οικονομία. Τα μαθήματα αυτά φέρεται ότι συστήθηκε έντονα από υψηλά κλιμάκια να πραγματοποιηθούν, αλλά δεν έχουν καταστεί υποχρεωτικά.
Στις 20 Απριλίου, ωστόσο, ο υπουργός Παιδείας Sergei Kravtsov ανακοίνωσε ότι, από την 1η Σεπτεμβρίου, όλα τα ρωσικά σχολεία θα παραδίδουν μαθήματα σχετικά με τους σκοπούς και τους στόχους της «ειδικής ειρηνευτικής επιχείρησης» στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με την Kommersant, το Κρεμλίνο έχει «συστήσει ανεπιφύλακτα» στα εκπαιδευτικά ιδρύματα να τοποθετήσουν το σύμβολο «Ζ» (που δείχνει την υποστήριξη του ρωσικού πολέμου στην Ουκρανία) στις προσόψεις των κτιρίων και στις αίθουσες διδασκαλίας. Πολλά σχολεία και νηπιαγωγεία έχουν επίσης συρθεί σε κρατικά οργανωμένα κινησιολογικά event δρόμου (flash mobs) με θέμα τον πόλεμο για την υποστήριξη της «ειδικής ειρηνευτικής επιχείρησης», τα οποία ανάγκασαν τα παιδιά να συμμετάσχουν σε τέτοιες συγκεντρώσεις κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Δεδομένης της τρέχουσας καταστολής όλων των μορφών διαφωνίας, είναι αδύνατο να γνωρίζουμε πόσες/-οι εκπαιδευτικοί ή μαθήτριες/-ητές έχουν αποβληθεί από εκπαιδευτικά ιδρύματα απλώς και μόνο επειδή εξέφρασαν αντιπολεμικές απόψεις. Ίσως να μη μάθουμε ποτέ τον συνολικό αριθμό των παιδιών που έχουν υποστεί κρατικά συντονισμένη κατήχηση.
Η ανάγκη διατήρησης της ακαδημαϊκής ελευθερίας και η προστασία του δικαιώματος των νέων στην εκπαίδευση χωρίς κατήχηση
«Οι εκπαιδευτικοί έχουν το δικαίωμα να εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους και να διδάσκουν σε ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από πολιτικές παρεμβάσεις και χωρίς τον φόβο αντιποίνων. Η ελευθερία ανταλλαγής ιδεών και πληροφοριών κάθε είδους μεταξύ εκπαιδευτικών και φοιτητών είναι αναπόσπαστο στοιχείο για την υγιή ανάπτυξη των μελλοντικών γενεών και τη δημιουργία ποικιλόμορφων, ζωντανών κοινωνιών», δήλωσε ο Bruce Millar.
«Η φίμωση των εκπαιδευτικών και των φοιτητριών/-ών στις πανεπιστημιουπόλεις και στους διαδρόμους των σχολείων δεν αποτελεί μόνο παραβίαση του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης, αλλά και επίθεση στους πνευματικούς χώρους και στο δικαίωμα στην εκπαίδευση. Οι ρωσικές αρχές πρέπει να σταματήσουν αμέσως την επαίσχυντη εκστρατεία κατήχησης των παιδιών και των νέων και να σταματήσουν να διώκουν εκπαιδευτικούς απλώς και μόνο επειδή εκφράζουν διαφορετικές απόψεις».