Λίντιτσε και Marie Uchytilova

Γράφει η Βέρα Σιατερλή

Η Τσέχα γλύπτρια Μαρί Ουχιτίλοβα το 1969, εμπνεύστηκε και φιλοτεχνησε ένα σύμπλεγμα από 82 παιδιά που τόσο τραγικά και άδικα έχασαν τη ζωή τους κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Η Ουχιτίλοβα δούλευε αγάλματα των παιδιών, σε φυσικό μέγεθος με τον σύζυγο της χωρίς να υπάρχει κάποια παραγγελία. Επέλεξε να μην πλάσει πιστά αντίγραφα των παιδιών που πέθαναν. Προτιμούσε το έργο της να είναι ένα μνημείο για όλα τα θύματα πολέμου. Πέθανε το 1989 και η δουλειά της έμεινε ανολοκλήρωτη.

Η Δανέζικη πόλη Alberstlund και άλλοι ξένοι επενδυτές δώρισαν το χρηματικό ποσό που χρειαζόταν για να ολοκληρωθεί το έργο σε χαλκό. Τα πρώτα 35 αγάλματα αποκαλύφθηκαν το 1995. Τα τελευταία δέκα τον Ιούνιο του 2000. οικογενειών τους. Τα χάλκινα αγάλματα (40 αγόρια και 42 κορίτσια), επέστρεψαν και θα κατοικούν για πάντα στο Λίντιτσε. Είναι τοποθετημένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να φαίνεται ότι ατενίζουν προς το Λίντιτσε, εκεί όπου γεννήθηκαν και όπου είναι οι τάφοι των οικογενειών τους. Το γλυπτό αποτελεί φόρο τιμής προς αυτά τα παιδιά, αλλά και προς όλα τα παιδιά θύματα των πολέμων.
143 γυναίκες και 17 παιδιά που κατόρθωσαν να επιζήσουν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, το 1947 ιδρύσαν ένα νέο χωριό, σε απόσταση 300 μέτρων από το παλιό και ονομάστηκε Νόβο Λίντιτσε (Νέο Λίντιτσε), κοντά στη θέση του οποίου υπάρχουν σήμερα ένα μουσείο, το μνημείο κι ένας διεθνής ροδόνας.

Τα γεγονότα που προηγήθηκαν και οδήγησαν στην σφαγή και ισοπέδωση του Λίντιτσε στις 10 Ιουνίου 1942, σχετίζονται με τη δολοφονία του πιο σκληρού μέχρι τότε κυβερνήτη- Προστάτη του Ράιχ στην Τσεχοσλαβακία, Ράινχαρντ Χάιντριχ, δεύτερου, στην ιεραρχία των SS, μετά τον Χάινριχ Χίμλερ, γνωστού ακόμα και στους κύκλους των SS, ως «ξανθό κτήνος» και «Δήμιος Χάιντριχ». Στις 17 Μαΐου 1942, ειδικά εκπαιδευμένοι αντιστασιακοί της «Ελεύθερης Τσεχίας», του στήνουν ενέδρα με στόχο τη δολοφονία του Χάιντριχ, και καταφέρνουν να τον τραυματίσουν πολύ σοβαρά. Πεθαίνει από σηψαιμία μετά από δυο εβδομάδες σε νοσοκομείο της Πράγας, στις 4 Ιουνίου του 1942.

Ο Χίτλερ έξαλλος εκδίδει διαταγές να εκτελεστούν σ’ αυτά τα χωριά, όλοι οι ενήλικες άντρες άνω των 15 ετών και τα γυναικόπαιδα να μεταφερθούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τα παιδιά που έχουν χαρακτηριστικά «Αρείου» να υιοθετηθούν από γερμανικές οικογένειες SS, για να γίνουν «άξιοι» Ναζί. Τα υπόλοιπα να «ανατραφούν» με άλλους τρόπους, ή να θανατωθούν. Τέλος τα χωριά να εξαφανιστούν από τους χάρτες, να μη μείνει τίποτα που να θυμίζει ότι κάποτε υπήρχαν.

Άμεσα άντρες SD (Sicherheitsdienst) αστυνομίας της τάξης των SS ακολουθώντας τις διαταγές κυκλώνουν το χωριό Λίντιτσε, που βρισκόταν σε απόσταση 20 χλμ. από την Πράγα εμποδίζοντας όλες τις οδούς διαφυγής, με την κατηγορία όπως και στο Δίστομο, ότι οι κάτοικοί του είχαν βοηθήσει τους εκτελεστές του Χάιντριχ. Αυθημερόν 173 άντρες άνω των 15 ετών είχαν εκτελεστεί. Εκτελούνται επίσης επιτόπου 71 γυναίκες ενώ όσες διασώθηκαν από την προσπάθεια διαφυγής τους, μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Ράφενσμπρουκ. Από τις 203 γυναίκες και 105 παιδιά που συγκεντρώθηκαν στο Λίντιτσε τέσσερις ήταν έγκυες και μεταφέρονται στο ίδιο νοσοκομείο, όπου εξέπνευσε ο Χάιντριχ και αφήνονται να πεθάνουν, αφού τους αφαιρούνται τα έμβρυα.

Οι υπόλοιπες 184 γυναίκες συνολικά, μεταφέρονται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ράβενσμπρουκ, όπου χάνουν τη ζωή τους από δηλητηριώδη αέρια και από «ιατρικά πειράματα» του εθνικοσοσιαλιστή γυναικολόγου Κλάουμπεργκ. [Εξ άλλου η εξερεύνηση μιας λύσεις για τα αίτια του θανάτου από σηψαιμία του Χάιντριχ, κατ’ εντολή του καθηγητή υπέυθυνου χειρούργου των ενόπλων SS Καρλ Γκέμπχαρντ, δηλαδή, την βακτηριδιακή μόλυνση των τραυμάτων, αποτελούσε ζήτημα εξαιρετικά επείγον για την χειρουργική γενικά αλλά και για τις μαζικές επεμβάσεις που γίνονταν στο μέτωπο. Έτσι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Ράφενσμπρουκ, επιλέχθηκε μια ομάδα74 υγειών γυναικών και ξεκίνησε μια σειρά πειραμάτων από νοσοκόμες των SS και τον Δρ. Ομπερχόιζερ, χωρίς νάρκωση ή καταπραϋντικά ώστε οι συνθήκες να προσομοιάζουν με εκείνες του μετώπου σε «συνθήκες μάχης». Διερευνούσαν την δράση των σουλφαμιδών, μολύνοντας σκόπιμα πληγές προκαλούσαν με τομές τις γέμιζαν με βακτηρίδια και τις έκλειναν σε Πολωνίδες. Σε επεμβάσεις θρυμμάτιζαν και μετεμφύτευαν κόκαλα, αφαιρούσαν κομμάτια από τους μυς του μηρού και εκτελούσαν και επεμβάσεις σε νεύρα που διεξάγονταν χωρίς να υπάρχει επαρκής φροντίδα. Από το Ράφενσμπρουκ, το μεγαλύτερο γυναικείο στρατόπεδο συγκέντρωσης, μεταφέρθηκαν εξαναγκαστικά κρατούμενες από την Ανατολική Ευρώπη και στους οίκους ανοχής των SS οι οποίοι αποτελούσαν πηγή αφανών-ανεξέλεγκτων κερδών.]*

Αναφορικά με τα παιδιά του Λίντιτσε, οι Γερμανοί αξιωματούχοι τα διαχώρισαν ανάλογα, σε όσα έχουν «άρεια» χαρακτηριστικά στάλθηκαν σε ορφανοτροφεία, ή δώθηκαν για υιοθεσία σε οικογένειες των SS, και τα «άλλα» που αποφασίστηκε από τον Αδόλφο Άιχμαν να θανατωθούν.

Το χωριό Λίντιτσε, στις 11 Ιουνίου, ανατινάζεται με δυναμίτη και ισοπεδώνεται με μπουλντόζες και κυριολεκτικά εξαφανίζεται, αφού δεν υπάρχει πια το όνομά του στους νέους χάρτες. Όλα τα ζώα του χωριού – κατοικίδια ζώα και ζώα εκτροφής – σφαγιάστηκαν επίσης. Ακόμα και εκείνοι που ήταν θαμμένοι στο νεκροταφείο δεν γλίτωσαν. Οι τάφοι εκταφίστηκαν, λεηλατήθηκαν για εύρεση χρυσού και κοσμημάτων και τα λείψανα καταστράφηκαν.[5] Στη συνέχεια εστάλη μια γερμανική ομάδα εργασίας 100 ατόμων για να αφαιρέσει όλα τα ορατά ερείπια του χωριού και κάλυψε ολόκληρη την περιοχή, που κάποτε καταλάμβανε το χωριό, με χώμα και φυτεύοντας καλλιέργειες. Την ίδια τύχη έχει και το παρακείμενο χωριό Λέζακι, όπου εκτελούνται όλοι οι ενήλικες κάτοικοι, επειδή οι Ναζί ανακάλυψαν, όπως ισχυρίστηκαν, τον ασύρματο επικοινωνίας των εκτελεστών. Λίγους μήνες μετά, τον Οκτώβριο 1942, με εντολή του Χίμλερ, εκτελούνται με αέρια, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν, 242 κρατούμενοι, συγγενείς και φίλοι των κατοίκων του Λίντιτσε.

Σύμβολο της ναζιστικής κτηνωδίας, το πολύπαθο Λίντιτσε ισοπεδώθηκε στις 11 Ιουνίου 1942. Στις 10 Ιουνίου 1944 ΄συντελείται η σφαγή του Διστόμου. Το Λίντιτσε και το Δίστομο είναι αδελφοποιημένες πόλεις, στην μνήμη των ναζιστικών εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Ο επικεφαλής της σφαγής του Λίντιτσε Συνταγματάρχης των SS Μαξ Ρόστοκ συνελήφθηκε, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε το 1951. Αντίθετα μαρτυρίες αναφέρουν ότι ο Χανς Ζαμπέλ μακελάρης του Διστόμου ζούσε ελεύθερος*.
Η Marie Uchytilova έβαλε τα παιδιά του Λίντιτσε να στέκουν εκεί ως αιώνια υπενθύμιση του τι μπορεί να κάνει ο άνθρωπος, όταν ο πόλεμος και η βία του δίνει εξουσία.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 Από το βιβλίο: Μην απαλείφεις ποτέ τα ίχνη… Ελληνική έκδοση ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ. Ομιλίες της Σουζάνε Κάπλερλατ και Χάϊκε Χέρμπεργκ στο συμπόσιο: «Ο ρόλος των γυναικών στην γερμανική και ελληνική αντίσταση ενάντια στον εθνικοσοσιαλισμό και την γερμανική κατοχή» που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Γκαίτε σε συνεργασία με την Ομάδα Γυναικείων Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Μορφωτικό Ίδρυμα για τη Ειρήνη του Μπίλεφελντ. Δεκέμβριος 1944 Θεσσαλονίκη
2 Το Ελληνικό Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου ανακάλυψε τον υπεύθυνο της Σφαγής στο Δίστομο, Χανς Ζάμπελ, ο οποίος είχε καταφύγει στο Παρίσι και είχε συλληφθεί και αποδόθηκε για να δικαστεί στην Ελλάδα. Ωστόσο, εκδόθηκε προσωρινά στη Δυτική Γερμανία για άλλη υπόθεση, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα για να καταδικαστεί για τα εγκλήματά του.

Πηγές: sansimera.gr, eleftheria.gr, lifo.gr, el.wikipedia.org