Γράφει η Στέλλα Σάμου
Πριν 2 χρόνια όταν ξεκινούσε η συζήτηση για την αντιμεταρρύθμιση του Οικογενειακού Δίκαιου, υποστηρίζαμε ότι «Το ν/σ δίνει στους πατέρες ένα εργαλείο για να συνεχίσουν να ασκούν δύναμη και έλεγχο στις μητέρες και όποιος υπερψηφίσει το νομοσχέδιο θα έχει την πλήρη ευθύνη ότι θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια γυναικών και παιδιών και υπό αμφισβήτηση την ελευθερία τους». (https://www.kathimerini.gr/society/561182569/oikogeneiako-dikaio-eynoeitai-i-figoyra-toy-patera-afenti/amp/). Αυτή η εκτίμηση προέκυπτε ακριβώς από τη φιλοσοφία που διείπε το ν/σ και μετέπειτα το νόμο, καθώς θέτει τις γυναίκες σε εκβιάσιμη θέση και τις εγκλωβίζει σε τοξικές σχέσεις ή ακόμη χειρότερα τις αποτρέπει από το να βάζουν τέλος σε βίαιες σχέσεις. Κι αυτό πριν ακόμη εμφανιστεί σε ένα από τα ν/σ, που κυκλοφορούσαν τότε, η απαίτηση της «αμετάκλιτης» καταδικαστικής απόφασης για άσκηση ενδοοικογενειακής βίας, που έκανε πολύ πιο επικίνδυνα τα πράγματα, διάταξη που μετά τη γενική κατακραυγή των γυναικείων οργανώσεων, αντικαταστάθηκε με την απαίτηση «οριστικής δικαστικής απόφασης, για ενδοοικογενειακή βία ή για εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή για εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής» αρθρ. 14, Ν.4800/2021.
Δυστυχώς, τα στατιστικά στοιχεία της ΕΛΑΣ, έρχονται να επιβεβαιώσουν τους χειρότερους φόβους μας :
Ενώ το 2020 είχαμε συνολικά 5.456 βεβαιωμένες παραβάσεις της νομοθεσίας περί ενδοοικογενειακής βίας (κακουργήματα-πλημμελήματα), οι οποίες κυμαίνονταν από 342 έως 612 ανά μήνα, δηλαδή είχαμε μία σχετική ισοκατανομή μέσα στο χρόνο, με τους καλοκαιρινούς μήνες να παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά.
Πηγή : Στοιχεία από τον Πίνακα 14 της Στατιστικής Επετηρίδας Ελληνικής Αστυνομίας, Έτους 2020
Το 2021 οι βεβαιωμένες παραβάσεις νομοθεσίας περί ενδοοικογενειακής βίας εκτοξεύονται στις 8.780.
Είναι ενδιαφέρον να δούμε πως οι 8.780 βεβαιωμένες παραβάσεις κατανέμονται μέσα στο χρόνο ανά μήνα. Από τον Γενάρη έως τον Απρίλη έχουμε περί τις 381 -396, δηλαδή κυμαίνονται περίπου στα ίδια ποσοστά όπως και το 2020. Στη συνέχεια, και όσο πλησιάζουμε στη ψήφιση του ν. Τσιάρα και φουντώνει η δημόσια συζήτηση για τους κινδύνους που εγκυμονεί, αλλά και ο εξαιρετικά επιθετικός λόγος των μισογύνικων οργανώσεων πατέρων, με τα ΜΜΕ να πριμοδοτούν και να σιγοντάρουν συντασσόμενα με «ραδιενεργούς μπαμπάδες», σημειώνεται μία σημαντική αυξητική τάση, αγγίζοντας τις 524 περιπτώσεις τον Μάη (ψήφιση του νόμου), 550 Ιούνη, 628 τον Ιούλη . Ενώ τον Αύγουστο οι βεβαιωμένες παραβάσεις εκτοξεύονται στις 1372, και 1126 τον Σεπτέμβρη (έναρξη εφαρμογής του νόμου), για να σταθεροποιηθούν στη συνέχεια με μέση τιμή τις 975 παραβάσεις ανά μήνα .
Πηγή : Στοιχεία από τον Πίνακα 14 της Στατιστικής Επετηρίδας Ελληνικής Αστυνομίας, Έτους 2021
Το 2022 καταγράφτηκαν 11.476 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας.
Το 2022, σύμφωνα με τις επίσημες καταγραφές, οι αρχές ασχολήθηκαν με 11.476 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Δηλαδή με 31 περιστατικά κατά μέσο όρο κάθε ημέρα. Από αυτά τα 3.279 τα διαχειρίστηκαν τα 18 Γραφεία Ενδοοικογενειακής Βίας.
Πηγή : Στοιχεία από τον Πίνακα 14 της Στατιστικής Επετηρίδας Ελληνικής Αστυνομίας, Έτους 2022
Αλλά και το 2023 καταγράφεται αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας. Η εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛΑΣ, Κωνσταντία Δημογλίδου μιλώντας στην ΕΡΤ για τις χιλιάδες γυναίκες που έχουν πέσει θύματα κακοποίησης και έχουν βρει τη δύναμη να το καταγγείλουν, ανέφερε : «Μόνο το πρώτο τετράμηνο του 2023 η ελληνική αστυνομία διαχειρίστηκε πάνω από 3.100 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας με θύματα γυναίκες».
Η ίδια αναφερόμενη στα γραφεία ενδοοικογενειακής βίας της ΕΛ.ΑΣ. σημείωσε ότι το 70% του προσωπικού αποτελείται από γυναίκες καθώς στην πλειονότητά τους τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας είναι γυναίκες.
Επειδή, είναι πολλοί αυτοί που θα βιαστούν να αποδώσουν την αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας στην καραντίνα λόγω της πανδημίας, γεγονός που πράγματι είχε παρατηρηθεί, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και Διεθνώς, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η περίοδος που εξετάζουμε είναι μεταγενέστερη του εγκλεισμού και ξεπερνά ακόμη και τη κατά γενική ομολογία σημαντική αύξηση που καταγράφτηκε την περίοδο του εγκλεισμού λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, δεδομένου ότι το 2019 ήταν 5220, ενώ το 2020 έφτασαν τα 5456.
Παράλληλα αυξήθηκαν σημαντικά οι γυναικοκτονίες, ενώ σύμφωνα πάντα με το Δ.Τ. της ΕΛ.ΑΣ, οι ανθρωποκτονίες μειώθηκαν!
Σίγουρα ένας νόμος, μεταξύ των άλλων, έχει και «εκπαιδευτικό χαρακτήρα» και δίνει μία κατεύθυνση στην κοινωνία, είτε αποδομεί είτε ενισχύει κοινωνικές τάσεις και το ερώτημα που τίθεται είναι : αρκεί η ψήφιση ενός νόμου, στην περίπτωσή μας ο λεγόμενος νόμος Τσιάρα, για να έχουμε αυτή τη θεαματική αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας;
Αναζητώντας απάντηση στο ερώτημα, ας θυμηθούμε τον κοινωνικο-πολιτικό διάλογο την περίοδο πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την ψήφιση του ν/σ. Ο δημόσιος διάλογος έπαιρνε όλο και περισσότερο μισογύνικα χαρακτηριστικά, εισάγονται οι θεωρίες του Gandner (απολογητή της παιδεραστίας), για το αντιεπιστημονικό ψευτοσύνδρομο της γονεϊκής αποξένωσης.(*) Το σφυροκόπημα ήταν συνεχές: Οι γυναίκες είναι κακιές/μέγαιρες, ψεύτρες, βίαιες, άπληστες, αποξενώτριες και φτωχοποιούν τους πρώην συζύγους τους με τις διατροφές!
Τα συστημικά ΜΜΕ έδιναν προνομιακό χώρο στους εκπροσώπους των οργανώσεων των πατεράδων, εκφραστές τις alt right κουλτούρας, άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο καλυμμένη. Ακόμη και όταν δίναν το βήμα στις εκπροσώπους των γυναικείων οργανώσεων, στο όνομα των «ίσων αποστάσεων», αυτό γινόταν με τρόπο κάθε άλλο παρά αντικειμενικό. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επικράτησαν οι επιθέσεις προς οποιονδήποτε είχε κριτική στάση στα σχέδια τους και κυρίως στις εκπροσώπους του γυναικείου φύλου.
Η δε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, ενώ είχε ως σταθερό συνομιλητή τις μισογύνικες οργανώσεις των πατεράδων, αρνιόταν κατηγορηματικά να ακούσει, αν όχι να εισακούσει τα αιτήματα των γυναικείων οργανώσεων, έστω και μόνο μέσω μιας τυπικής συνάντησης, καταδεικνύοντας με αυτή τη στάση την πλήρη απαξίωση της προς τις γυναίκες και τις οργανώσεις τους.
Την ίδια στάση κράτησε η Κυβέρνηση Μητσοτάκη στο σύνολό της, δίνοντας έτσι το πολιτικό μήνυμα ότι τίθεται απέναντι και κατά των γυναικών, η δε Γενική Γραμματέας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων παρέμεινε επιδεικτικά αμέτοχη, ενώ θα έπρεπε να έχει καθοριστικό ρόλο λόγω αρμοδιότητας.
Ταυτόχρονα, προωθήθηκε η πλήρη απαξίωση της μητρότητας, που συμπυκνώθηκε στην φράση δημοσιογράφου, πρωταγωνιστή του λόμπυ των πατεράδων και προνομιούχου συνομιλητή του Υπουργού : «Μα καλά για εννέα μήνες ενοίκιο θα πληρώνω μια ζωή;», μία φράση που σφηνώθηκε στο μυαλό κάθε γυναίκας ως ένα δηλητηριώδες αγκάθι.
Βλέπαμε να προβάλλεται η «θυματοποίηση» των κατηγορουμένων για βία και η μετατροπή των θυμάτων σε θύτες. Μάλιστα, κάποιοι εκπρόσωποι του μισογύνικου κινήματος των ραδιενεργών πατεράδων, επίσημοι συνομιλητές του Υπουργού, έφτασαν ακόμη και στην αιτιολόγηση των γυναικοκτονιών και των παιδοκτονιών, υποστηρίζοντας «μπορεί να την σκότωσε, αλλά κι αυτή απειλούσε να φύγει και να «του» πάρει τα παιδιά». Δηλαδή, ας μην ζητούσε διαζύγιο, για να μην τη σκότωνε!
Το άκρως ανησυχητικό για τη σωματική και ψυχική ακεραιότητα γυναικών και παιδιών είναι ότι η απελθούσα κυβέρνηση Μητσοτάκη όχι μόνο ουδόλως την απασχόλησαν τα αίτια της «μάστιγας της σύγχρονης εποχής», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά το δελτίο τύπου της ΕΛ.ΑΣ., αφού τα κρούσματα διαρκώς αυξάνονται, αλλά ο τότε Υπουργός Δικαιοσύνης, με την αριθμ. 43370/φ.360/20-9-2022 Υπουργική Απόφαση είχε συστήσει νομοπαρασκευαστική επιτροπή προκειμένου να αλλάξει ο νόμος για την ενδοοικογενειακή βία, ώστε οι γυναίκες θύματα που θα τολμάνε να καταγγέλλουν, να κατηγορούνται για “γονεϊκή αποξένωση” και να καταδικάζονται οι ίδιες!!!!
Έτσι, για μία ακόμη φορά ετοιμάζεται να νομοθετήσει αδιαφορώντας για τις Διεθνείς Συμβάσεις που έχει υπογράψει η χώρα μας και τις συστάσεις του ΟΗΕ. https://tomov.gr/2023/06/10/systasi-oie-apagoreyste-nomothetika-ti-chrisi-tis-quot-goneikis/
Ο κίνδυνος να βρεθούμε αντιμέτωπες με ένα νομοσχέδιο τροποποίησης του νόμου 3500/2006 είναι υπαρκτός και βάσιμος.
Δεν θα μας εκπλήξει καθόλου αν ένα από το πρώτα νομοσχέδια που θα θέσει προς συζήτηση η νέα κυβέρνηση Μητσοτάκη, εφόσον μετά τις εκλογές, όπως όλα δείχνουν σχηματίσει κυβέρνηση, να είναι αυτό που θα τροποποιεί τον νόμο για την ενδοοικογενειακή, στην κατεύθυνση που προαναφέραμε, δεδομένου ότι δεν πρόλαβε να το κατεβάσει η απελθούσα κυβέρνηση, παρότι σύμφωνα με τις πληροφορίες μας είχαν ολοκληρωθεί οι εργασίες της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής.
Φυσικά, δεν είναι μόνο η Ελλάδα αντιμέτωπη με την αύξηση τις ενδοοικογενειακής βίας και άλλες χώρες κλήθηκαν να απαντήσουν στις αρνητικές επιπτώσεις της νομοθέτησης της υποχρεωτικής συνεπιμέλειας αναφορικά με την αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας και των γυναικοκτονιών.
Ας δούμε κάποια από τα νομοθετικά μέτρα στα οποία προχώρησαν η Γαλλία και η Ισπανία, στην προσπάθεια να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο.
Στη Γαλλία μετά από είκοσι χρόνια εφαρμογής της Coparentalité (υποχρεωτικής συνεπιμέλειας), και των καταστροφικών αποτελεσμάτων αναφορικά με την αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας και των γυναικοκτονιών οδηγήθηκαν στην ψήφιση νόμου τον Ιούλιο του 2020 με σκοπό την προστασία των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας που προέβλεπε επιγραμματικά :
-
Προσωρινή αναστολή άσκησης της γονικής μέριμνας και το δικαίωμα επικοινωνίας και στέγασης του τέκνου σε περίπτωση εγκλήματος από γονέα που διαπράχθηκε κατά του προσώπου του άλλου γονέα από την άσκηση ποινικής δίωξης μέχρι και την έκδοση καταδικαστικής απόφασης, χωρίς να χρειάζεται ειδική μνεία του ανακριτή ή του δικαστή για την αναστολή.
-
Ο δικαστής του οικογενειακού δικαστηρίου μπορεί να διατάξει την απαγόρευση προσέγγισης της ενάγουσας σε απόσταση μικρότερη από μια καθορισμένη απόσταση και, ως εκ τούτου, να διατάξει, αφού λάβει τη συναίνεση και των δύο μερών, το να φορέσουν ο καθένας μία κινητή ηλεκτρονική συσκευή (βραχιολάκι) που θα μπορεί να ενημερώνει ότι ο εναγόμενος βρίσκεται σε μια ορισμένη απόσταση από την ενάγουσα, μικρότερη από αυτή που καθορίζεται από την εντολή.
Στην Ισπανία, ο δικαστής, σύμφωνα με τον ισπανικό ποινικό κώδικα, ο οποίος τροποποιήθηκε πριν περίπου ένα χρόνο, μπορεί να στερεί το δικαίωμα των επισκέψεων, αν ο χωρισμένος γονιός που δεν έχει την επιμέλεια των παιδιών του κριθεί ένοχος για φόνο ή απόπειρα φόνου, επίθεση ή κακοποίηση του/της συντρόφου του ή των παιδιών του ή ακόμη και αν υπάρχουν «βάσιμες ενδείξεις ενδοοικογενειακής ή έμφυλης βίας».
(*) Το ΜΩΒ έχει δημοσιεύσει πληθώρα άρθρων σχετικά με το ψευτοσύνδρομο της γονεϊκής αποξένωσης