της Ντίνας Ιωακειμίδου
Ο χρήσιμος εχθρός
Άνοιξη του 2012. Στα στέκια των τοξικομανών στις πέριξ της Ομόνοιας περιοχές οι συνήθεις συναλλαγές εμπόρων και χρηστών κατά τις βραδινές κυρίως ώρες ακολουθούν την θλιβερή κανονικότητά τους. Άδεια βλέμματα, χέρια που τρέμουν, ιδρωμένα πρόσωπα, μηχανικές κινήσεις σε ένα ακίνητο επαναλαμβανόμενο χορό οδύνης. Τέλη Απριλίου του 2012. Η χώρα διαλυμένη από την επέλαση των μνημονίων διέρχεται, ψυχολογικά φορτισμένη και ηθικά καταρρακωμένη, από μια ακόμη προεκλογική περίοδο. Όλοι αναζητούν τον εχθρό. Ποιος μας πληγώνει; Σε ποιόν να ανταποδώσουμε τα χτυπήματα; Οι πρωταγωνίστριες στα στέκια των τοξικομανών θα μεταβληθούν αιφνιδίως σε κομπάρσους ενός αφηγήματος πολιτικού αμοραλισμού.
Κυνήγι Μαγισσών στην σκοτεινή πόλη
Ο τέως Υπουργός Υγείας Α. Λοβέρδος το είχε ήδη αυτάρεσκα δηλώσει. « Η διάδοση του Aids γίνεται από την παράνομη μετανάστρια στον Έλληνα πελάτη, στην ελληνική οικογένεια.» Ουδόλως βεβαίως απασχόλησε τον Υπουργό το γεγονός ότι τα επίσημα επιδημιολογικά στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ άλλα τεκμαίρουν.
Η αύξηση των λοιμωδών νοσημάτων και του ιού HIV, επήλθε εν πολλοίς ως απότοκο της συρρίκνωσης και κατάργησης των υφιστάμενων δομών υγείας και της περικοπής των προγραμμάτων για την αντιμετώπιση του Aids.
Το έδαφος πάντως έχει αρχίσει να προλειαίνεται.
Τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους ψηφίζεται με συνοπτικές διαδικασίες στη βουλή η Υγειονομική Διάταξη που αφορά στην προστασία της Δημόσιας Υγείας. Οι ξένες και οι μαύρες δεν ευθύνονται για την αύξηση του Aids;
Εμείς λοιπόν ως υπεύθυνη πολιτεία θα καθαρίσουμε τους δρόμους από τον ιό.
Σε συνεργασία με τον τέως Υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μ. Χρυσοχοϊδη και με τη συνδρομή της αστυνομίας αλλά και λειτουργών υγείας η επιχείρηση στήθηκε και εκτελέστηκε ταχύτατα. Οι αστυνομικές αρχές προέβησαν σε προσαγωγές και συλλήψεις τοξικοεξαρτημένων γυναικών. Δίχως τη συναίνεσή τους υπεβλήθησαν σε ιατρικές εξετάσεις για την διακρίβωση της οροθετικότητάς τους στον ιό HIV σε χώρους αστυνομικών τμημάτων. Από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών ασκήθηκε δίωξη σε βάρος τους για βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη ενώ η αρμόδια Εισαγγελέας έδωσε εντολή δημοσιοποίησης των φωτογραφιών και των προσωπικών στοιχείων 29 γυναικών.
Το κατηγορητήριο υποπίπτει σε αντιφάσεις. Από τη μια πλευρά τους αποδίδεται η κατηγορία της πορνείας καθώς και ότι μετέδιδαν εν γνώσει τους και με πρόθεση τον ιό. Ωστόσο οι περισσότερες εξ αυτών ουδέποτε είχαν υποβληθεί σε εξετάσεις, επομένως πρακτικά ήταν αδύνατο να γνωρίζουν ότι ήταν φορείς του aids.
Από το σύνολο των 29 γυναικών προφυλακίστηκαν οι 26 ενώ έως σήμερα 15 παραμένουν έγκλειστες στις φυλακές Κορυδαλλού.
Τις επόμενες της σύλληψης τους ημέρες το τηλεφωνικό κέντρο του ΚΕΕΛΠΝΟ δέχθηκε περίπου 7.500 κλήσεις από αγωνιούντες άνδρες που συνευρέθησαν χωρίς καν τη χρήση προφυλακτικού με ναρκομανείς γυναίκες.
«Η δημοσίευση των φωτογραφιών αυτών των γυναικών συνιστά κίνδυνο για τη δημόσια υγεία» επισημαίνει η Σίσσυ Βωβού μέλος της Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης
« Το μόνο που πέτυχαν ήταν να καθησυχάσουν τους πελάτες που δεν πήγαν μαζί τους. Η δημόσια υγεία δεν προστατεύεται χωρίς πραγματική ενημέρωση για τον ιό HIV και χωρίς εκστρατεία ενάντια στη καταναγκαστική πορνεία»
Όμως οι φωτογραφίες που έκαναν το γύρω του διαδικτύου και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης δεν κατέδειξαν μαύρες εκδιδόμενες αλλά λευκές και στην πλειονότητά τους Ελληνίδες.
Στα νεκρά βλέμματα των διασυρθέντων γυναικών δοκιμάστηκαν οι αξίες μιας ηθικά ηττημένης κοινωνίας.
Αυτές διαπομπεύθηκαν , οι οικογένειές τους υπέστησαν κυρώσεις ( για δύο από τα μέλη των οικογενειών σήμανε η απόλυση από τη δουλειά τους ) ενώ το κράτος δικαίου υπέστη συντριπτικό χτύπημα στο μαλακό υπογάστριό του.
Ο ευτελισμός του Δικαίου
Η υπόθεσή τους προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο.
Στην Ελλάδα συστήθηκε Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης Διωκόμενων Οροθετικών γυναικών με την συμμετοχή και του Κέντρου Έρευνας και Δράσης για την Ειρήνη ενώ εντονότατες ήταν οι αντιδράσεις του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων ECDC, της Διεθνούς Αμνηστίας, της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, της Human Rights Watch, της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, του Συνηγόρου του Πολίτη.
Για τους πολλαπλούς κινδύνους που ενέχει η ποινικοποίηση της ασθένειας έκανε λόγο το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων ECDC.
Για «βάναυση εξευτελιστική μεταχείριση συνανθρώπων μας που παραβιάζει επιταγές του Συντάγματος και του ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου» μίλησε η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ).
Ως προς τις νομοθετικές παραβιάσεις και τη μη τήρηση της ιατρικής δεοντολογίας
επισημαίνονται τα εξής.
1. Παράνομη στέρηση ελευθερίας. Οι συγκεκριμένες γυναίκες δεν συνελήφθησαν με την κατηγορία αυτόφωρου αδικήματος. Οι αρχές επικαλέστηκαν απλώς εξακρίβωση στοιχείων.
2. Τρόπος υποβολής στο τεστ . Ένα κλιμάκιο γιατρών κάνει το τεστ παραβιάζοντας την εμπιστευτικότητα, τη συναίνεση και την ελεύθερη βούληση. Μάλιστα οι γιατροί προέβησαν σε rapid test ενημερώνοντας στη συνέχεια τους αστυνομικούς για τα αποτελέσματα πριν καν ενημερωθούν οι ίδιες οι ενδιαφερόμενες.
3. Τελική προφυλάκιση των γυναικών με απόφαση της δικαστικής αρχής. Έτσι βρίσκονται έγκλειστες και στερούμενες ουσιαστικής ιατρικής συνδρομής .
Ως προς τη δημοσιοποίηση στοιχείων αυτή επιτρέπεται με στόχο την προστασία του κοινωνικού συνόλου. Ωστόσο ουδεμία εξουσιοδότηση για τη δημοσιοποίηση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων παρέχεται.
Χρύσα Μπότση, Ιατρός μονάδας AIDS Ν. Α. ΣΥΓΓΡΟΣ, ΚΕΕΛΠΝΟ, μέλος της ACT UP HELLAS
Ιούνιος 2010: Στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ για το HIV/AIDS.
Έκπληκτοι ακούμε από τον Α. Λοβέρδο ότι το AIDS στην Ελλάδα, οφείλεται σε γυναίκες από την Αφρική: πόρνες, θύματα trafficking! Δεν ήξερε την επιδημιολογική εικόνα του νοσήματος στην Ελλάδα ή ήξερε, αλλά η πραγματική εικόνα δεν εξυπηρετούσε;
Στους μήνες που ακολούθησαν ο Α. Λοβέρδος με τη βοήθεια των ΜΜΕ, προώθησε και Ευρωπαϊκά, την εικόνα του μετανάστη –υγειονομική βόμβα. Τι κι αν αυτό δεν είχε επιστημονική βάση; Ο τρόμος πουλάει και σ’εκείνη την προεκλογική στιγμή τι είχαν να πουλήσουν οι υπουργοί Υγείας και Προστασίας του Πολίτη;
Τον Απρίλιο του 2012 ψηφίστηκε και ενεργοποιήθηκε σε χρόνο-ρεκόρ η υγειονομική διάταξη για τον έλεγχο των λοιμωδών νοσημάτων. Ομάδες-στόχος γι αυτό το νομικό εξάμβλωμα: οι μετανάστες, τα εκδιδόμενα άτομα, οι χρήστες. Μια κοινωνία σε κρίση βρήκε τους αποδιοπομπαίους τράγους της.
8 Νοεμβρίου Φυλακές Κορυδαλλού
Έχουν όλες τους υποστεί σωματική και ψυχολογική κακοποίηση. Με είχε προειδοποιήσει η Καλλιόπη Μέλλιου, μέλος της Πρωτοβουλίας,που σε εβδομαδιαία βάση μαζί με άλλες γυναίκες επισκέπτεται στις φυλακές της οροθετικές. «Τα στερητικά τους σύνδρομα ήταν τρομερά, χαρακιές στα χέρια και στα πόδια, μια κόλαση. Η Χ. Μπότση έκανε ενημερωτικές συνεδρίες για το aids στο προσωπικό των φυλακών που είχε τρομοκρατηθεί.»
Πρωί Πέμπτης
Το δωμάτιο είναι κρύο. Οι πεταλούδες και οι παιδικές ζωγραφιές στον τοίχο φαίνονται εντελώς παράταιρες. Είναι δωμάτιο για τις μητέρες κρατούμενες;
Πολλές από τις υπόδικες που στέκονται απέναντι μου έχουν παιδιά. Ορισμένες είναι οι ίδιες παιδιά. Έξι μήνες μετά την προφυλάκιση τους και αφού διείλθαν την επώδυνη διαδικασία των στερητικών συνδρόμων νιώθουν εντελώς εγκαταλελειμμένες. Δεν έχουν χρήματα για τσιγάρα ή για τηλεφωνικές κάρτες. Μια εξ αυτών πούλησε προχθές τη βέρα της για λίγα λεφτά.
Η Μαρία γράφει με την προτροπή των υπολοίπων γυναικών σημείωμα για την κόρη της που γιορτάζει. «Θα της το δώσετε σας παρακαλώ;»
Αγγελικούλα σ΄αγαπάω. Είσαι η ζωή μου.
Γρήγορα θα γιρίσω(ορθογραφία δική της)
Μια καρδιά ζωγραφισμένη στο χαρτί.
Μαρία ετών 28. Κάνει χρήση ναρκωτικών από 14 χρονών. Εκδιδόταν για να διασφαλίσει τη δόση της. Την επιμέλεια της 8χρονης κόρης της την έχει αναλάβει ο εν διαστάσει σύζυγός της. Το 8χρονο παιδί υποβλήθηκε βιαίως σε τεστ οροθετικότητας. Οι συμμαθητές της έπαψαν να της μιλούν.
Χριστίνα ετών 34. Χρήστρια ναρκωτικών από τα 14 της. Παιδί πολύτεκνης οικογένειας. Έχει ένα παιδί ενός έτους.
Η αδελφή μου δεν μου μιλάει πια. Ο αδελφός μου ήταν φαντάρος όταν με συνέλαβαν. Είδε τη φωτογραφία μου στο διαδίκτυο και τρελάθηκε. Θέλω να ξεφύγω. Όλη μου η ζωή ένα λάθος( η φωνή της σπάει και βουρκώνει) Πρέπει να ζήσω για το παιδί μου.
Ιλεάνα 24 χρονών. Δείχνει 17-18 χρονών. Δεν μιλάει πολύ. Περισσότερο ατενίζει το κενό. Κάνει χρήση ναρκωτικών από τα 13 της.
«Θέλεις να κόψεις τα ναρκωτικά»;
«Όχι»
«Γιατί;»
«Μ’ αρέσουν» Όμως σπεύδει να προσθέσει « δεν έχω επιλογές. Θα πεθάνω αν συνεχίσω.»
«Η οικογένεια σου σε στηρίζει;» «Ναι όταν είμαι στη φυλακή έχω σχέσεις μαζί τους.»
«Όταν δεν είσαι;»
«Ε, βαρέθηκαν να έχουν ένα πρεζόνι στο σπίτι τους»
Κρασιμίρα 16 χρονών, Βουλγάρα
Μητέρα ενός παιδιού ενός έτους το οποίο φιλοξενείται σε ίδρυμα. Θύμα trafficking.
Κάνει χρήση ναρκωτικών εδώ και ένα χρόνο. Θέλει να επιστρέψει στη Βουλγαρία και στην οικογένειά της.
Ολένα 26 χρονών, Ουκρανέζα.
Κάνει χρήση ναρκωτικών από το 2001 που ήρθε στην Ελλάδα. Άλλοτε χαμογελάει άλλοτε κλαίει. Παραμένει όμορφη παρά τη κακοποίηση που επεφύλαξε στον εαυτό της. Θέλει να βγει και να παντρευτεί τον Έλληνα φίλο της και να κάνουν και παιδί. («Φυσικά και ονειρεύομαι», όπως θα έλεγε και η Κική Δημουλά)
Εύα 29 ετών.
Κάνει χρήση ναρκωτικών από 13 χρονών. Δεν μιλάει σχεδόν καθόλου.
«Η οικογένειά σου;»
«Αγανακτήσανε μαζί μου.»
«Πώς αντέδρασαν με τη δημοσιοποίηση των φωτογραφιών;»
« Τους πήρε από κάτω»
Ρεβέκκα 37 ετών
Η γιαγιά της ομάδας. Μιλάει με δυσκολία εξαιτίας της χρήσης των ηρεμιστικών φαρμάκων.
Τα ναρκωτικά τα ξεκίνησε σε ηλικία 19 ετών. Κάνει χρήση ναρκωτικών από 19 ετών. Έχει ένα γιο 17 ετών.
« Έχεις καιρό να τον δεις;»
«Πάνω από χρόνο»
«Τι περιμένεις;»
«Να βγω από εδώ»
Πηγή: εφημερίδα “6 μέρες”, Σάββατο 1/12/2012