Στις 9 Νοεμβρίου, τρεις μέρες μετά τη δολοφονία του Μάικ Μπράουν από τον αστυνομικό Ντάρεν Ουίλσον, η αστυνομία της πόλης Αν Άρμπορ της πολιτείας Μίσιγκαν σκότωσε μια μαύρη γυναίκα που λεγόταν Άουρα Ρόσερ, στο σπίτι της, στη δυτική πλευρά της πόλης. Η επίσημη εκδοχή της ιστορίας, όπως δημοσιεύτηκε από την αστυνομία, είναι ότι η Άουρα είχε έρθει σε συμπλοκή με τους αστυνομικούς και κρατούσε ένα κουζινομάχαιρο. Ο φίλος της αρνείται αυτούς τους ισχυρισμούς και ρωτάει «γιατί τη σκοτώσατε;;» Η αδελφή της δήλωσε ότι η Άουρα είχε εργαστεί για χρόνια σε εστιατόρια και της άρεσε πολύ να μαγειρεύει, κυρίως όταν ήταν εκνευρισμένη. Τη βοηθούσε να ηρεμεί. Η αστυνομία πυροβόλησε την Άουρα καθώς έβγαινε από την κουζίνα.
Παρά τις συνεχείς εξεγέρσεις κατά της αστυνομικής βίας στο Φέργκιουσον και σε ολόκληρη τη χώρα, τις πρώτες εβδομάδες μετά τη δολοφονία της Άουρα Ρόσερ δεν έγιναν και πολλά. Τα τοπικά μέσα αναπαρήγαγαν την ιστορία όπως τους την είπε η αστυνομία, παρουσιάζοντας την Άουρα και το φίλο της ως εγκληματίες και βγάζοντας τα δικά τους συμπεράσματα για μαρτυρίες περί χρήσης ουσιών. Η συνταγή είναι γνωστή. Το Αν Άρμπορ είναι μια φιλελεύθερη πόλη με πανεπιστήμιο που κατοικείται κυρίως από λευκούς. Ίσως να μην είναι έκπληξη ότι ο κόσμος πρώτα άρχισε να οργανώνεται κάπου αλλού. Η γειτονική πόλη Ιψιλάντι, που έχει πολύ μεγαλύτερη φυλετική και οικονομική ποικιλομορφία, κυρίως λόγω της ιστορίας της που έχει να κάνει με τις χωριστές γειτονιές λευκών και μαύρων, βιώνει και με πολύ πιο έντονο τρόπο την παρουσία της αστυνομίας. Εκεί είχε διοργανωθεί η πρώτη διαδήλωση της περιοχής από μια ομάδα ακτιβιστών. Ήταν μια μικρή συγκέντρωση στο κέντρο, στην οποία 40-50 άτομα άνοιξαν πανό, φώναξαν συνθήματα και έστειλαν επιστολές στο δημοτικό συμβούλιο ζητώντας δικαιοσύνη.
Αυτό που πραγματικά πυροδότησε την κατάσταση ήταν η απόφαση του δικαστηρίου στο Φέργκιουσον. Ανταποκρινόμενη στο γενικό κάλεσμα για δράσεις, μια ομάδα διοργανωτών κάλεσε σε πορεία στο Αν Άρμπορ, περιμένοντας ότι θα έρχονταν 50 ή 60 άτομα. Το κάλεσμα έγινε με επιφύλαξη, επειδή οι διοργανωτές δεν ήξεραν αν θα ερχόταν αρκετός κόσμος για να γίνει πορεία.
Όμως η δικαστική απόφαση ήταν μια σπίθα που στις επόμενες 24 ώρες είχε εξαπλωθεί σαν πυρκαγιά. Η διαδήλωση στις 25 Νοέμβρη δεν έμοιαζε με τίποτα τα τελευταία χρόνια ή τις τελευταίες δεκαετίες στο Αν Άρμπορ. Πάνω από 1000 άτομα βγήκαν για να ακούσουν ομιλίες μαύρων, Παλαιστινίων και Μεξικανών φοιτητών και δημοτών σχετικά με τα χαρακτηριστικά του ρατσισμού κατά των μαύρων και τη σχέση του με άλλες μορφές ρατσιστικής κρατικής βίας στις ΗΠΑ και αλλού. Έπειτα, πίσω από ένα πανό με το σύνθημα «Οι ζωές των μαύρων αξίζουν», το πλήθος βγήκε στο δρόμο και κατευθύνθηκε προς το αστυνομικό τμήμα, σταματώντας την κυκλοφορία.
Εκεί, μια νεαρή μαύρη, που είχε μοιραστεί το κρατητήριο με την Άουρα Ρόσερ, πήρε το μεγάφωνο: “Αν δεν το έχετε καταλάβει, είμαστε σε πόλεμο! Δεν μπορείς να κερδίσεις έναν πόλεμο με ειρηνικές πρακτικές. Αύριο πάμε στον πόλεμο!”, φώναξε. Μια μεγαλύτερη, λευκή γυναίκα είπε “Όχι. Αύριο πάμε για δουλειά. Πάμε να δουλέψουμε μαζί” και η κοπέλα τής απάντησε “Δεν καταλαβαίνετε τι λέω!”
Υπήρχε πολλή ενέργεια μετά την πορεία. Έγινε κάλεσμα για συνέλευση την επόμενη Παρασκευή, 250 άνθρωποι συμμετείχαν και αποφάσισαν ότι η επόμενη δράση τους θα γινόταν στο δημαρχείο στις 15 Δεκεμβρίου. Μια μικρότερη ομάδα περίπου 50 ατόμων ανέλαβε να οργανώσει τη δράση. Μια Δευτέρα βράδυ, στη μέση εξεταστικής περιόδου, 200 άτομα βγήκαν και πάλι στους δρόμους. Φώναζαν «πώς γράφεται η λέξη φόνος; A-A-P-D! (Ann Arbor Police Department)», σταμάτησαν την κυκλοφορία και κινήθηκαν προς το διοικητικό κτήριο, όπου γινόταν συνεδρίαση. Με το σύνθημα «δεν υπάρχει ειρήνη χωρίς δικαιοσύνη» να αντηχεί, ο δήμαρχος βγήκε ενοχλημένος και ρώτησε «Ποιος είναι ο υπεύθυνος εδώ; Εδώ είναι Αμερική, έχετε το δικαίωμα να διαμαρτύρεστε, αλλά τι σκοπεύετε να κάνετε στη συνέχεια;» Στη διάρκεια της ανοιχτής διαβούλευσης του δημοτικού συμβουλίου τέθηκαν τέσσερα αιτήματα: να απολυθεί ο αστυνομικός που σκότωσε την Άουρα, να πάψει να λαμβάνει επίδομα αδείας, να γίνει η κηδεία με έξοδα του δημοσίου και να αντιμετωπιστεί ο συστηματικός ρατσισμός της αστυνομίας της επαρχίας Γουόστενοου. Ένας άλλος ομιλητής ζήτησε τριών λεπτών σιγή, ένα για κάθε παιδί της Άουρα Ρόσερ. Μετά από 15 δευτερόλεπτα, ο δήμαρχος ζήτησε να συνεχίσουν με το επόμενο θέμα. Το ακροατήριο ξέσπασε σε γιουχαΐσματα και φασαρία, φωνάζοντας «ντροπή σας», μέχρι ο ομιλητής να εγκαταλείψει το βήμα.
Έχει ενδιαφέρον να σκεφτούμε πόσο ασυνήθιστα είναι αυτά τα γεγονότα. Με την έννοια αυτή, η περίπτωση του Αν Άρμπορ είναι μια μαρτυρία για την κενότητα της νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Οι ομιλίες σε δημοτικά συμβούλια είναι προτιμότερες από τα συλλαλητήρια, τα συλλαλητήρια είναι προτιμότερα από τις πορείες και οι πορείες, αν είναι να γίνουν, να γίνονται στο πεζοδρόμιο. Μια φίλη μου που μεγάλωσε στο Αν Άρμπορ μάς είπε ότι δε θυμάται καμία τέτοια διαδήλωση. Οι αντιπολεμικές διαδηλώσεις του 2003 ίσως ήταν λίγο μεγαλύτερες, αλλά είχαν εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα.
Είναι η κατάσταση παντού ίδια με το Φέργκιουσον; ρωτούν οι λευκοί φιλελεύθεροι. Ναι, η υπεροχή των λευκών υπάρχει ακόμα και σε μια φιλελεύθερη πόλη με πανεπιστήμιο, που κατοικείται κυρίως από λευκούς, όπως το Αν Άρμπορ. Φυσικά και η αστυνομία είναι ρατσιστική και εδώ. Πώς θα μπορούσε να μην είναι; Σε τέτοια μέρη η κυριαρχία των λευκών είναι εντονότερη. Ακολουθώντας τη Σαΐντια Χάρτμαν, ίσως να αποφασίσουμε αντί να χαζεύουμε το φρικτό θέαμα ρατσιστών, δολοφόνων μπάτσων, να αναλογιστούμε «αυτές τις σκηνές που η φρίκη δεν είναι τόσο εύκολα διακριτή». Αυτή η προσέγγιση μπορεί να μας κάνει να σκεφτούμε την οργάνωση αντιρατσιστικών δράσεων στο πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν πέρσι, χωρίς την οποία τίποτα δε θα είχε συμβεί ως αντίδραση για τη δολοφονία της Άουρα. Η καμπάνια #BBUM (Being Black in the University of Michigan), για παράδειγμα, τόνισε όχι μόνο τη μειωμένη εισαγωγή μαύρων στο πανεπιστήμιο αλλά και τις καθημερινές εμπειρίες ρατσισμού σε βάρος μαύρων φοιτητών σε αυτόν τον κυριαρχούμενο από λευκούς χώρο. Ένας μαύρος φοιτητής από το Ντιτρόιτ, ο Νταν Γκριν, περιέγραψε πόσο άβολο είναι να ζει και να κινείται σε αυτό το χώρο: «Αισθάνομαι λιγότερο ασφαλής στο Αν Άρμπορ από ό,τι στο Ντιτρόιτ». Η φιλελεύθερη πόλη λευκών με το πανεπιστήμιο λειτουργεί σαν μηχανή για επιτήρησης και αστυνόμευση μαύρων σωμάτων.
Η έκπληξη επειδή «αυτό» συμβαίνει «εδώ» δείχνει μόνο άγνοια και αδιαφορία για τις ιστορικές διαδικασίες «αστικής αναβάθμισης» και τη δημιουργία πληθυσμών που θεωρούνται περιττοί με φυλετικά κριτήρια στο νοτιοδυτικό Μίσιγκαν. Το Αν Άρμπορ δεν είναι ένα μέρος που κυβερνάται αυτόνομα από ένα προοδευτικό δημαρχείο, αλλά ένας κόμβος στο εθνικό και διεθνές δίκτυο ροών και συσσώρευσης κεφαλαίου. Το συντριπτικό ποσοστό των λευκών αυτής της πόλης –σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα του συντριπτικού ποσοστού λευκών στο πανεπιστήμιό της- δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από τα απίστευτα κεφάλαια που έχουν συγκεντρωθεί εκεί ούτε από τα μεγάλα ποσοστά μαύρων και τη φτώχια των κοντινών Ιψιλάντι και Ντιτρόιτ. Με άλλα λόγια, το ίδιο το Αν Άρμπορ είναι απόδειξη ότι «αυτό» ήδη συμβαίνει «εδώ». Το «εδώ» χρωστά σε «αυτό» το τι είναι.
μετάφραση: Ματίνα Καραγιαννίδου-Σταμπουλή