Γυναικείοι Αγροτουριστικοί Συνεταιρισμοί

της Βέρας Σιατερλή

Πρόκειται για ένα σημαντικό οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό θεσμό, ο οποίος βγάζει τις γυναίκες στην περιφέρεια και ιδίως στις αγροτικές περιοχές από την αλλοτριωτική απομόνωση της οικογενειακής εστίας και τις υπηρεσίες που αυτή απαιτεί παραδοσιακά. Οι Γυναικείοι Αγροτουριστικοί Συνεταιρισμοί προάγουν την ανάπτυξη της συλλογικής δράσης των γυναικών, συμβάλλουν ουσιαστικά στην αξιοποίηση των τοπικών πόρων, προσφέρουν συμπληρωματικό εισόδημα στις αγρότισσες , μεταλαμπαδεύουν τις διαχρονικές ποιοτικές ελληνικές διατροφικές συνήθειες, διατηρούν και προβάλλουν την πολιτιστική κληρονομιά και δημιουργούν συνθήκες συγκράτησης του πληθυσμού στους τόπους καταγωγής τους. Οι γυναίκες ως επιχειρηματίες χαίρουν εκτίμησης και αποδοχής από την τοπική κοινότητα και αναπτύσσονται σαν προσωπικότητες. Ασχολούνται με την παραγωγική διαδικασία των προϊόντων που εμπορεύονται αλλά και με θέματα εμπορίου, όπως η πιστοποίηση και τυποποίηση αγροτικών προϊόντων και η διάκριση ποιοτικών προϊόντων και με θέματα διεθνούς εμπορίου και εξαγωγών. Ένα σημαντικό επίτευγμα, όμως, είναι η συνέργεια και η συνεργασία των γυναικών μεταξύ τους, οι οποίες συνήθως ζουν απομονωμένες στις οικογενειακές κτηνοτροφικές μονάδες ή μονάδες αγροτικής παραγωγής. Δυστυχώς μέχρι σήμερα οι γυναικείες οργανώσεις στην Ελλάδα δεν έχουν ασχοληθεί με τις γυναίκες της υπαίθρου και τα προβλήματά τους.

Στη χώρα μας, Γυναικείοι Αγροτουριστικοί Συνεταιρισμοί βρίσκονται εξαπλωμένοι σε όλη την επικράτεια και δραστηριοποιούνται στη μεταποίηση τοπικών προϊόντων και υπηρεσιών εστίασης, στην παραγωγή ειδών οικοτεχνίας – χειροτεχνίας και στην προσφορά υπηρεσιών αγροτουρισμού.

E53232C9887E8DB397F52E2B0B2862D7

Οι γυναίκες, αξιοποιώντας τα αγνά και ποιοτικά προϊόντα της ελληνικής γης, ξαναζωντανεύουν τον υπέροχο διατροφικό πολιτισμό που κληρονόμησαν και με παραδοσιακούς τρόπους παράγουν τρόφιμα υψηλής θρεπτικής αξίας, ασφαλή και υγιεινά.

Αναβιώνουν την τοπική πολιτιστική παράδοση και προωθούν στην αγορά χειροτεχνήματα μοναδικά σε χρώματα και αισθητική, προσαρμόζοντας παραδοσιακά σχέδια σε σύγχρονες κατασκευές οικοτεχνίας – χειροτεχνίας και χρησιμοποιώντας υλικά απλά.

Στα αγροτουριστικά καταλύματά τους ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να απολαύσει μια άλλη μορφή φιλοξενίας, πιο κοντά στην τοπική κοινωνία και στους ρυθμούς του χωριού, καθώς έχει την ευκαιρία να γευτεί αυθεντικές παραδοσιακές γεύσεις και να γνωρίσει τον αγροτικό τρόπο ζωής.

Χαρακτηριστική είναι βεβαία η επιλογή αντικειμένου παραγωγικής δραστηριοποίησης η οποία απηχεί τον επαγγελματικό ορίζοντα, στα πλαίσια της τοπικής κοινωνικής αποδοχής και αυτοπεποίθησης των γυναικών, που είναι οι γνώσεις και οι πηγές της οικογενειακής ενασχόλησης: τρόφιμα, χειροτεχνία, υπηρεσίες!

Με τα μνημόνια ο κλάδος δέχτηκε ένα γερό πλήγμα. Το 2011 ψηφίστηκε νόμος (Ν. 4015/2011) για την τροποποίηση – προσαρμογή των καταστατικών των γυναικείων συνεταιρισμών και για συγχωνεύσεις ανά δύο ή τρείς μεταξύ τους.

Η προσαρμογή των καταστατικών και των αρχαιρεσιών των γυναικείων συνεταιρισμών στις διατάξεις του ν.4015/2011 έπρεπε να ολοκληρωθεί ως τις 30 Ιουνίου 2012 αμέσως πριν περάσει το «καλό κομμάτι» της Αγροτικής Τράπεζας στον Όμιλο Πειραιώς όπως διαπιστώθηκε στην συνέχεια!!!

Επισημαίνεται ότι για να χαρακτηριστεί από το Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συλλογικών Οργανώσεων ένας συνεταιρισμός ενεργός απαιτείτο, εκτός των άλλων, να προβούν άμεσα σε τροποποίηση – προσαρμογή των καταστατικών τους, σε αρχαιρεσίες σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4015/201, σε υποβολή του πρακτικού της Γενικής Συνέλευσης και της εφορευτικής επιτροπής και η υποβολή καταστατικού σύμφωνα με τον νέο νόμο. Σε περίπτωση έλλειψής του, καταχωριζόταν ως ανενεργός.

syne-1

Την περίοδο της οικονομικής κρίσης, οι γυναικείοι συνεταιρισμοί που είναι μέλη του Δικτύου Γυναικείων Συνεταιρισμών, Προστατευόμενων Παραγωγικών Εργαστηρίων Ατόμων με Αναπηρία και Λοιπόν Φορέων Κοινωνικής Οικονομίας όπως επίσης και άλλοι που συζητούσαν να μπουν στο δίκτυο μπορεί να μην αποτελούνταν από 20 μέλη, όπως ορίζει ο νόμος 4015/2011, αλλά συχνά αριθμούσαν 7-12 μέλη, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να καταργηθούν. Υπήρχε λοιπόν αίτημα οι γυναικείοι συνεταιρισμοί που επιβίωσαν και αριθμούσαν λίγα άτομα να προστατευθούν να μην κλείσουν. Τυπικά, θα έπρεπε αυτοί οι συνεταιρισμοί να προσθέσουν νέα μέλη, κάτι το οποίο δεν ήταν και πολύ εύκολο, καθώς το μηναίο εισόδημα του κάθε μέλους πρόκυπτε έτσι κι αλλιώς πολύ χαμηλό λόγο κρίσης οπότε με την προσθήκη νέων μελών θα μειωνόταν κι άλλο μέχρι να οδηγηθούν στο οριστικό κλείσιμο τους. Επίσης, η υποχρεωτική σύμπτυξη δυο και τριών συνεταιρισμών μεταξύ τους ήταν δύσκολη, λόγω γεωγραφικών περιορισμών αλλά και λόγω έλλειψης της κατάλληλης υποδομής και οργάνωσης (κτιριακές εγκαταστάσεις και μηχανήματα). Αντίθετα θα έπρεπε να νομιμοποιηθούν ώστε να συνεχίσουν να λειτουργούν ως έχουν, καθώς στις περιοχές που λειτουργούσαν αποτελούσαν σημαντικές παραγωγικές μονάδες και βοηθούσαν στην συγκράτηση του πληθυσμού και την απορρόφηση και αξιοποίηση των τοπικών προϊόντων.

Από το 2012 σύμφωνα με εγκύκλιο του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών ΟΑΕΕ τα μέλη των αγροτικών συνεταιρισμών και των κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων υπάγονται πλέον στην ασφάλιση του Οργανισμού. Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ, ασφαλίζονται υποχρεωτικά σε αυτόν, κατατασσόμενοι στην πρώτη (1η) ασφαλιστική κατηγορία του Οργανισμού του άρθρου 5 του Π.Δ. 258/2005, καταβάλλοντας τις αναλογούσες εισφορές του Κλάδου Σύνταξης, μειωμένες κατά 50%. Τον Απρίλιο του 2014 η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, με την υπ’ αριθμ. 4/2014 απόφασή της, έκρινε ότι στις ευνοϊκές ρυθμίσεις εξόφλησης των δανείων των αγροτών υπάγονται, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, και οι κάθε μορφής εταιρείες (ΕΠΕ, κ.λπ.) και αγροτικοί συνεταιρισμοί, που δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο τομέα της γεωργίας. Η Ολομέλεια του ανωτάτου δικαστηρίου έκρινε ότι οι εν λόγω εταιρείες, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί, κ.λπ., μπορούν να θεωρηθούν αγρότες και να υπαχθούν στις ευνοϊκές ρυθμίσεις εφόσον: προκύπτει ότι οι εταιρείες αυτές από της συστάσεως τους και σύμφωνα με την ιδρυτική τους πράξη (εταιρικό) έχουν ως κύρια δραστηριότητα τους την άσκηση της γεωργίας (όλα τα στάδια της γεωργικής και ζωικής εκμετάλλευσης, αγροτουριστικές, δασικές δραστηριότητες, υδατοκαλλιέργειες, αλιεία, κ.λπ.) και είναι κάτοχοι αγροτικής εκμετάλλευσης με νομική προσωπικότητα (σ.σ.: εταιρεία), από την άσκηση της οποίας αντλείται τουλάχιστον το 50% των συνολικών εισοδημάτων τους. Ακόμη η πλειοψηφία του μετοχικού (εταιρικού) κεφαλαίου θα πρέπει να ανήκει σε γεωργούς κατά κύρια απασχόληση.

Της περίοδο της κρίσης πολλοί συναιτερισμοί δεν άντεξαν και έκλεισαν όχι μόνο εξ αιτίας της οικονομικής δυσπραγίας, αλλά και λόγω της ανάλγητης πολιτικής λιτότητας των πρόσφατων μνημονιακών κυβερνήσεων.

Το Μωβ προτίθεται να παρουσιάσει σε σειρά δημοσιεύσεων τους Γυναικείους Συνεταιρισμούς που έχουν επιβιώσει. Η έρευνα -παρουσίαση θα βασιστεί στη λίστα Γυναικείων Συνεταιρισμών της ΠΑΣΕΓΕΣ. Η λίστα αυτή καταγραφεί αναλυτικά. Γνωρίζουμε ότι στην ΠΑΣΕΓΕΣ υπάρχουν σκάνδαλα, αλλά θέλουμε να αναδείξουμε το έργο των αγροτισσών, σε επικοινωνία μαζί τους

Πηγή πληροφοριών: προγράμματα που διοργάνωσαν τα Τμήματα Αγροτικής Ανάπτυξης στους Δήμους, σε συνεργασία με την Δ/νση Αγροτικής Οικιακής Οικονομίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, για την Γυναικεία Επιχειρηματικότητα στον Αγροτικό χώρο και τα Αγροτικά Προϊόντα