Το ότι δεν κατεβαίνουμε σκαλιά, δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι κινούμαστε ανοδικά, όσο και αν είναι αυτή η ψευδαίσθηση.
Γράφει η mirela dial
Αλιεύει η Ιρέν Κόντου
Μαθήματα αυτοάμυνας για γυναίκες, τρία φεμινιστικά κύματα και άλλα τόσα στα σκαριά, ελευθερία λόγου, απόκτηση κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων, ενεργή συμμετοχή στην αγορά εργασίας, σεξουαλική απελευθέρωση και συνέδρια για τα γυναικεία δικαιώματα, ποσοστά γυναικείας συμμετοχής στα δυτικά κοινοβούλια και στα νοούμενα ως «κέντρα εξουσίας» αυξάνονται με σχεδόν εκθετικούς ρυθμούς. Γυναίκες ως αρχηγοί κρατών και σε υψηλόβαθμες επιχειρησιακές θέσεις. Ο κόσμος φαίνεται φωτεινός και αισιόδοξος να κινείται ανοδικά. Είναι, όμως, στ’ αλήθεια έτσι; Η κοινή λέξη σε όλες τις παραπάνω περιγραφόμενες καταστάσεις είναι μια: Γυναίκες.
Γυναίκες διεκδικούν δικαιώματα, γυναίκες αντιδρούν στην καταπίεση, γυναίκες παλεύουν για ισότητα, γυναίκες ανεβαίνουν στο επίπεδο των ανδρών. Όσο υποσχόμενη και αισιόδοξη κι αν ακούγεται η προσπάθεια για ισότητα, είναι ακόμα μια περίπτωση στην οποία το ίδιο το άλλοτε θύμα διεκδικεί από τον θύτη αυτά που δικαιωματικά του ανήκουν. Είναι ακόμα μια υπόρρητη περίπτωση μεταβολής του βάρους ευθύνης στο θύμα ή τον εκάστοτε καταπιεζόμενο ,ο οποίος οφείλει να αντιδράσει στον εξουσιαστή του και να ανέβει μεθοδικά και κοπιωδώς την στερεοτυπική σκάλα της ανισότητας για να τον φτάσει. Αποτέλεσμα: «Συμβιβαστική ισότητα». Γιατί ο εξουσιαστής θα συνεχίσει να ανεβαίνει και ο καταπιεζόμενος θα συνεχίσει να τον κυνηγά. Γιατί επικεντρωνόμαστε στο πώς να ανέβουμε τη σκάλα και όχι στο πώς να εξαλείψουμε την ίδια την έννοια της καταπίεσης, γκρεμίζοντας την εκ βάθρων σκαλί σκαλί, φέρνοντας μια για πάντα στο ίδιο επίπεδο εξουσιάζοντες και υποτασσόμενους, προσδίδοντας στην ισότητα την εννοιολόγηση που θα έπρεπε να έχει. Το ότι δεν κατεβαίνουμε σκαλιά, δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι κινούμαστε ανοδικά, όσο και αν είναι αυτή η ψευδαίσθηση.
Η συμβιβαστική αυτή ισότητα εκφράζεται σε όλες της εκφάνσεις της γυναικείας απελευθέρωσης. Δεν φτάνει παρά να κοιτάξει κανείς βαθύτερα για να το συνειδητοποιήσει. Ακόμα και τα προοδευτικά ρεύματα σκέψης διατηρούν ιεραρχημένες απεικονίσεις των φύλων εξαιτίας του διεισδυτικού ριζώματος στη νόηση της σχέσης εξουσίας άνδρας-γυναίκα. Και εφόσον εξουσία σημαίνει άνδρας, γυναικεία εξουσία σημαίνει μίμηση ανδρικών ιδιωμάτων. Οι γυναικείες φωνές που επιβάλλονται και καταφέρνουν να ξεχωρίσουν είναι «ανδρόγυνες», η λύση φαίνεται να βρίσκεται στην προσαρμογή στην ανδρική συμπεριφορά, σε επίκτηση όλων των νοουμένων ως «ανδρικών» χαρακτηριστικών, γιατί ο ίδιος ο αγώνας απευθύνεται πρωταρχικά στους άνδρες και όχι σε ένα κοινωνικό σύστημα που εδράζεται σε κάποιο θέσφατο δίκαιο φυσικής κατωτερότητας των γυναικών. Το να παριστάνουν οι γυναίκες τους άνδρες μπορεί να δώσει μια προσωρινή και συμβιβαστική λύση, αλλά σίγουρα δεν οδηγεί στην καρδιά του προβλήματος και στην απόλυτη έννοια της ισότητας των φύλων. Η σύγχρονη «απελευθερωμένη» γυναίκα εμφανίζεται με περίφημη ανδρική περιβολή , καταπνίγοντας την θηλυκότητα της, γνωρίζοντας ότι αυτή παραμένει συστηματικά δεμένη με μια «κατώτερη» βιολογική σύσταση. Δεν ακούμε γυναικείες φωνές. Ακούμε μιμήσεις ανδρικών.
Η αντίδραση του θύματος ή του εκάστοτε καταπιεζόμενου ανοίγει δρόμους προοδευτικής ανάσας στην αποπνικτική ανισότητα, είναι η πιο λειτουργική λύση, είναι ρεαλιστική γιατί ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, στην πρακτική ανάγκη προστασίας και στη βούληση για πανανθρώπινη ισότητα, μα εφόσον δεν συνοδεύεται από βαθιά αλλαγή νοοτροπιών εκ μέρους του θύτη-καταπιεστή, τότε δεν είναι παρά μια προσπάθεια να θεμελιώσουμε ορατές ευθύνες μονομερώς και ένας συμβιβασμός με την εγγύτερη έννοια της ισότητας: τη μίμηση. Η νοοτροπία ευθύνης του θύματος, τόσο ως ενεργητική-ως προκαλούσα την καταπίεση- όσο και ως παθητική- ως προσμονή αντίδρασης- θα αποτελεί πάντα έναν υψηλό φραγμό στις προϋποθέσεις μιας ιδανικής, απόλυτης ,στηριζόμενης στον σεβασμό της διαφορετικότητας και όχι σε πολλαπλά είδωλα ενός καθρέφτη, ισότητας.
Πηγή: ampa.lifo.gr