Δημοσίευμα της Διεθνούς Αμνηστίας
Αλιεύει η Αλεξία Τσούνη
Με αφορμή τις αναφορές ότι η αστυνομία της Βραζιλίας συνέλαβε δύο άνδρες στο Ρίο ντε Τζανέιρο για τη δολοφονία της υπερασπίστριας ανθρωπίνων δικαιωμάτων Marielle Franco και του οδηγού της Anderson Gomes στις 14 Μαρτίου 2018, η διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας, Erika Guevara-Rosas, είπε:
«Αυτή την εβδομάδα κλείνει ένας χρόνος από τη δολοφονία της Marielle Franco, σε μια επίθεση που συνέτριψε πολλές κοινότητες, των οποίων τα δικαιώματα η Marielle αγωνίστηκε για να υπερασπιστεί. Η δολοφονία της ήταν μια κραυγαλέα προσπάθεια να φιμωθεί μια γενναία υπερασπίστρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η οποία είχε αφιερώσει τη ζωή της στην υπεράσπιση των γυναικών, των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων και της μαύρης νεολαίας στις φαβέλες του Ρίο».
«Αυτές οι συλλήψεις είναι το πρώτο σημάδι προόδου σε μια έρευνα που μετά βίας προχώρησε μέσα στο έτος μετά τις δολοφονίες. Ζητάμε από τις αρχές της Βραζιλίας να διασφαλίσουν ότι οι έρευνες θα είναι ανεξάρτητες και αμερόληπτες και θα προσαχθούν σε δίκαιες δίκες όλοι οι υπεύθυνοι, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που διέταξαν το έγκλημα».
«Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να τιμήσουμε την καταπληκτική κληρονομιά της Marielle Franco από το να δεσμευτούμε να προστατεύσουμε τους υπερασπιστές και τις υπερασπίστριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να διασφαλίσουμε ότι θα μπορούν να συνεχίσουν με ασφάλεια το ζωτικό έργο τους.»
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Οι Marielle Franco και Anderson Gomes πυροβολήθηκαν καθώς οδηγούσαν μέσα από τη γειτονιά Estacio του Ρίο ντε Τζανέιρο τη νύχτα της 14ης Μαρτίου 2018. Οι πληροφορίες που γνωστοποιήθηκαν από τις αρχές και καλύφθηκαν από τον τύπο δημιούργησαν ανησυχίες ότι οι ανακριτές ενδέχεται να μην έχουν ακολουθήσει τη προβλεπόμενη διαδικασία και θα μπορούσαν να έχουν επηρεαστεί από εξωτερικές παρεμβολές.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις βραζιλιάνικες αρχές να σεβαστούν τη προβλεπόμενη διαδικασία και να διορίσουν μια ανεξάρτητη και εξωτερική ομάδα εμπειρογνωμόνων για την παρακολούθηση της έρευνας και την εξέταση οποιωνδήποτε ισχυρισμών για αμέλεια, αδίκημα ή αδικαιολόγητη παρέμβαση. Οι αρχές πρέπει επίσης να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εξασφαλίσουν την ασφάλεια των μαρτύρων της δολοφονίας και των οικογενειών των Marielle Franco και Anderson Gomes, σύμφωνα με τις συγκεκριμένες ανάγκες και επιθυμίες τους.
Η Βραζιλία είναι μια από τις πιο θανατηφόρες χώρες στον κόσμο για τους υπερασπιστές/στριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όπως έχει ήδη τεκμηριώσει η Διεθνής Αμνηστία, οι αρχές της Βραζιλίας έχουν ιδιαίτερα προβληματικό παρελθόν στη διερεύνηση των δολοφονιών υπερασπιστών/στριων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δολοφονιών που αφορούν αξιωματικούς της αστυνομίας.
Η Διεθνής Αμνηστία έχει κινητοποιήσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο κατά το παρελθόν έτος για να ζητήσει δικαιοσύνη για τη Marielle. Η Margaret Huang, διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας στις ΗΠΑ, βρίσκεται στη Βραζιλία από τις 11 μέχρι τις 14 Μαρτίου, για να τιμήσει την επέτειο και να υπενθυμίσει στις αρχές της Βραζιλίας ότι ο κόσμος παρακολουθεί και δεν θα σταματήσει μέχρι να λυθεί η υπόθεση.
Γνωστή για την υπεράσπιση τωνανθρωπίνων δικαιωμάτων των νεαρών μαύρων, των γυναικών, των κατοίκων στις φαβέλες και των ΛΟΑΤΚΙ, η Marielle – η ίδια μαύρη, αμφιφυλόφιλη γυναίκα που γεννήθηκε σε φαβέλα – εκλέχτηκε δημοτική σύμβουλος του Ρίο ντε Τζανέιρο το 2016. Προηγουμένως είχε υπηρετήσει στο Ρίο ντε Τζανέιρο, στην Κρατική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από το 2006 έως το 2016, όπου μιλούσε συχνά για τις εξωδικαστικές εκτελέσεις και άλλες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν από αστυνομικούς και κρατικές δυνάμεις ασφαλείας. Λίγο πριν σκοτωθεί, η Marielle διορίστηκε για να παρακολουθήσει την ομοσπονδιακή παρέμβαση στη δημόσια ασφάλεια στο Ρίο ντε Τζανέιρο.
Οι αναφορές στον Τύπο δείχνουν ότι το όπλο δολοφονίας ήταν ένα αυτόματο όπλο HK-MP5, ένα μοντέλο του οποίου η χρήση στη Βραζιλία περιορίζεται στην ασφάλεια και στο στρατιωτικό προσωπικό και σε ορισμένους αξιωματούχους της ποινικής δικαιοσύνης. Αρκετά όπλα αυτού του μοντέλου που καταχωρήθηκαν στην απογραφή της πολιτικής αστυνομίας του Ρίο ντε Τζανέιρο το 2011 εξαφανίστηκαν στη συνέχεια, ενώ τα πυρομαχικά που χρησιμοποιήθηκαν για το έγκλημα ανήκαν σε ομοσπονδιακή αστυνομική παρτίδα που εξαφανίστηκε πριν από λίγα χρόνια.
Οι μάρτυρες δήλωσαν ότι τόσο το αυτοκίνητο της Marielle όσο και εκείνο των δολοφόνων της κινούνταν όταν έγιναν οι πυροβολισμοί. Η ακρίβεια των πυροβολισμών, που χτύπησαν τη Marielle πολλές φορές στο κεφάλι, δείχνει ότι ο σκοπευτής είχε υποβληθεί σε ειδική εκπαίδευση. Οι κάμερες παρακολούθησης στην ακριβή σκηνή του εγκλήματος είχαν αποσυνδεθεί μία ή δύο ημέρες πριν. Άλλο υλικό παρακολούθησης δείχνει δύο κάμερες αυτοκινήτων να ακολουθούν τη Marielle τη νύχτα της δολοφονίας της. Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι οι πινακίδες τους ήταν ψεύτικες.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας, οι εγκληματολόγοι έχουν κάνει δημοσίως δηλώσεις περί αμέλειας, ακατάλληλων διαδικασιών και παραβιάσεων της προβλεπόμενης διαδικασίας. Αυτά περιλαμβάνουν τους ισχυρισμούς ότι κατά τη διάρκεια της αυτοψίας δεν υπήρξε ακτινοσκόπηση των οργάνων, το αυτοκίνητο στο οποίο σκοτώθηκαν φυλάχθηκε στη συνέχεια με ακατάλληλο τρόπο, και οι μάρτυρες του εγκλήματος δεν κλήθηκαν να προβούν σε καταθέσεις.
Η φωτογραφία είναι από διαδήλωση με αίτημα να βρεθούν οι δολοφόνοι της Μαριέλε και του οδηγού της. Πολλές τέτοιες διαδηλώσεις έγιναν από τότε που εκτελέστηκε, σε όλη τη χώρα.