Συντάσσει η: Μαριαλένα Κομματά
Επιμέλεια: Σίσσυ Βωβού
Διεξήγαγα μια έρευνα δημιουργώντας ένα ερωτηματολόγιο με θέμα την σεξουαλική παρενόχληση των γυναικών στα πλαίσια του πανεπιστημιακού περιβάλλοντος και άλλων μορφών διακρίσεων . Επιλέχθηκαν 10 κορίτσια. Τα άτομα που επιλέχθηκαν ήταν κυρίως μέσα από το πανεπιστήμιο μου,την εργασία μου, το φιλικό μου και οικογενειακό μου περιβάλλον. Το κάθε άτομο έχει διαφορετική οικονομική και κοινωνική κατάσταση, καθώς και επαγγελματική κατάσταση.
Οι ερωτήσεις που διάλεξα ήταν καίριες και λίγες ώστε να διεξαχθεί ένα συνολικό συμπέρασμα. Το δείγμα ωστόσο δεν είναι αντιπροσωπευτικό, καθώς είναι πολύ μικρό και σε συγκεκριμένα πλαίσια, αλλά μας δίνει μια πρώτη εικόνα. Η έρευνα διεξήχθει σε συνεργασία με την κ. Σίσσυ Βωβού, που είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής της ηλεκτρονικής φεμινιστικής “εφημερίδας” tomov.gr και μέλος της φεμινιστικής συλλογικότητας “ ΤΟ ΜΩΒ ”.
- Σε ποιο πανεπιστήμιο φοιτάς;
Αναϊς : Στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Βάσω Α. : Έχω τελειώσει τις σπουδές μου. Φοιτούσα στην Σχολή Τουριστικών επαγγελμάτων Αναβύσσου.
Βάσω Σ. : Πάντειο Πανεπιστήμιο, τμήμα κοινωνικής πολιτικής.
Ιωάννα : Φοιτούσα στο Π.Κρήτης.
Κατερίνα : Στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.
Κλεοπάτρα : Πάντειο, τμήμα κοινωνικής πολιτικής.
Κωνσταντίνα : Πάντειο Πανεπιστήμιο, τμήμα κοινωνικής πολιτικής.
Μιχαλίτσα : Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Μυρτώ : Πανεπιστήμιο Δυτ.Αττικής.
Φυλλιώ : Πάντειο Πανεπιστήμιο.
- Έχεις αντιμετωπίσει ποτέ κάποιου είδους παρενόχληση;
Aναϊς : Αρκετές φορές, κυρίως σεξουαλική.
Βάσω Α. : Μέχρι στιγμής, όχι.
Βάσω Σ. : Όχι.
Ιωάννα : Όχι.
Κατερίνα : Ναι, στο χώρο εργασίας μου ένας τύπος με είχε δει και μου έστελνε υβριστικά μηνύματα και με παρενοχλούσε.
Κλεοπάτρα : Όχι.
Κωνσταντίνα : Ναι! (σε στενό της περιοχής της ομόνοιας, ένας άντρας ηλικιωμένος έκανε μια απρεπή κίνηση πάνω μου, μέσα σε μεγάλο πλήθος κόσμου.)
Μιχαλίτσα : Όχι.
Μυρτώ : Όχι.
Φυλλιώ : Όχι.
- Πιστεύεις ότι οι γυναίκες με τους άνδρες στα πλαίσια του πανεπιστημίου μεταχειρίζονται ισότιμα ;
Aναϊς: Στις μέρες μας έχουν γίνει αρκετά βήματα προόδου, αλλά πιστεύω πως υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.
Βάσω Α. : Δεν το γνωρίζω.
Βάσω Σ. : Ναι.
Ιωάννα : Ναι.
Κατερίνα : Ναι.
Κλεοπάτρα : Ναι.
Κωνσταντίνα : Εφόσον υπάρχει το στερεότυπο των θετικών σπουδών με πλειοψηφία στους άνδρες και θεωρητικών με πλειοψηφία τις γυναίκες, λόγω αυτού υπάρχει αντίστοιχα μια διαφορετική μεταχείριση στην γυναίκα των θετικών επιστημών ή τον άνδρα των θεωρητικών.
Μιχαλίτσα : Στα πλαίσια του πανεπιστημίου, ναι.
Μυρτώ : Ναι.
Φυλλιώ : Ναι.
- Πιστεύεις ότι έχεις τις ίδιες ευκαιρίες με έναν άνδρα στην αγορά εργασίας;
Aναϊς : Σε καμία περίπτωση. Οι γυναίκες πολλές φορές αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο, και οι εργοδότες είναι συχνά αρνητικά προσκείμενοι προς αυτές.
Βάσω Α. : Πιστεύω πως ένας άνδρας έχει περισσότερες ευκαιρίες στην αγορά εργασίας από εμένα. Όπως και επίσης στην ανέλιξη εργασίας. Σήμερα βλέπουμε πιο πολύ άτομα του ανδρικού φύλου σε αντίστοιχες θέσεις.
Βάσω Σ. : Όχι.
Ιωάννα : Όχι.
Κατερίνα : Όχι.
Κλεοπάτρα : Όχι.
Κωνσταντίνα : Πιστεύω ότι αναλόγως τον κλάδο-τομέα εργασίας γίνεται κάποιου είδους “διάκριση” σε ανδρικούς και γυναικείους χώρους και αντιστοίχως δίνονται οι ευκαιρίες είτε σε άνδρες είτε σε γυναίκες.
Μιχαλίτσα : Όχι, αν και έχει διορθωθεί η κατάσταση με το πέρασμα του χρόνου, όμως υπάρχει περιθώριο βελτίωσης.
Μυρτώ : Όχι, οι άνδρες έχουν πιο πολλές.
Φυλλιώ : Ναι.
- Δουλεύεις παράλληλα, αν ναι, που;
Aναϊς : Ναι, δουλεύω σε μια οικογενειακή επιχείρηση, στη λιανική πώληση.
Βάσω Α. : Δουλεύω στην Aegean Airlines.
Βάσω Σ. : Όχι.
Ιωάννα : Όχι.
Κατερίνα : Ναι, στα Zara.
Κλεοπάτρα : Όχι.
Κωνσταντίνα : Παλιότερα, πριν από ένα μικρό διάστημα, τώρα κάνω πρακτική άσκηση στο αντικείμενο που σπουδάζω.
Μιχαλίτσα : Όχι.
Μυρτώ : Ναι, σε ένα φούρνο.
Φυλλιώ : Ναι, σε εργολαβική εταιρία, ιδιωτικός υπάλληλος γραφείου.
- Αν ναι, έχεις ή είχες αντιμετωπίσει κάποιου είδους σεξουαλική παρενόχληση;
Aναϊς : Σαφώς, επειδή έρχομαι καθημερινά σε επαφή με κόσμο στην εργασία μου, αρκετοί υπερβαίνουν τα όρια και μιλούν αρκετά άκομψα, με αποτέλεσμα να έχω βρεθεί πολλές φορές σε δυσάρεστη θέση, και σίγουρα άβολη.
Βάσω Α. : Μέχρι στιγμής, όχι.
Κατερίνα : Όχι.
Κωνσταντίνα : Όχι, ποτέ ούτε στην εργασία, ούτε στην πρακτική μέχρι στιγμής οι άνδρες-γυναίκες στον εργασιακό μου χώρο, μου προσφέρουν συμβουλευτικό και πατρικό-μητρικό ρόλο.
Μυρτώ : Ναι, αλλά με λόγια και όχι σε έντονο βαθμό.
Φυλλιώ : Όχι.
- Πιστεύεις ότι έχεις ίσα δικαιώματα και ελευθερίες με κάποιον άνδρα στην αγορά εργασίας;
Aναϊς : Πιστεύω ότι ενώ οι γυναίκες δίνουμε αγώνα καθημερινά να μην υπάρχουν διακρίσεις σε βάρος μας, αυτό εξακολουθεί να συμβαίνει. Και ναι, και ο χώρος της εργασίας είναι επηρεασμένος.
Βάσω Α. : Παρότι το σύνταγμα κατοχυρώνει την ισότητα μεταξύ των δύο φύλων αυτό δεν γίνεται πράξη στην πραγματικότητα. Συγκεκριμένα στην αγορά εργασίας γίνονται πολλές διακρίσεις.Υπάρχει μισθολογικό χάσμα ανάμεσα στα 2 φύλα και κατηγοριοποίηση εργασίας. (αντρικές δουλειές-γυναικείες δουλειές).
Βάσω Σ. : Ναι.
Ιωάννα : Όχι.
Κατερίνα : Όχι.
Κλεοπάτρα : Όχι, λόγω του φυλετικού ρατσισμού που επικρατεί μέχρι σήμερα.
Κωνσταντίνα : Όχι, από την άποψη ότι η γυναίκα δεν είναι τόσο ευέλικτη σε ένα χώρο εργασίας όπως ο άνδρας, πχ μια γυναίκα έγκυος σε κάποιους χώρους εργασίας μπορεί να θεωρείται εμπόδιο στην ανάπτυξη και λειτουργία της εταιρίας.
Μιχαλίτσα : Όχι.
Μυρτώ : Όχι, οι άνδρες έχουν παραπάνω.
Φυλλιώ : Ναι.
- Γνωρίζεις τα δικαιώματα που έχεις εάν μείνεις έγκυος κατά τη διάρκεια τη φοίτησης σου;
Aναϊς : Όχι, καθόλου.
Βάσω Α. : Γνωρίζω τα δικαιώματα που έχω εάν μείνω έγκυος όσον αφορά την εργασία. Υπάρχει δικαίωμα άδειας μητρότητας και δεν μπορούν να σε απολύσουν για ένα χρονικό διάστημα νομίζω 18 μήνες.
Βάσω Σ. : Ναι.
Ιωάννα : Όχι.
Κατερίνα : Όχι.
Κλεοπάτρα : Όχι, δεν τα γνωρίζω.
Κωνσταντίνα : Όχι, η αλήθεια είναι δεν τα γνωρίζω.
Μιχαλίτσα : Ναι.
Μυρτώ : Όχι.
Φυλλιώ : Όχι.
- Ξέρεις κάποιο περιστατικό;
Aναϊς : Σε όλα τα περιστατικά που περνούν απ’ το μυαλό μου, φοιτήτριες που έμειναν έγκυες εγκατέλειψαν εν τέλει τις σπουδές τους, είτε αμέσως, είτε σε μικρό διάστημα.
Βάσω Α. : Δεν γνωρίζω.
Βάσω Σ. : Όχι.
Ιωάννα : Όχι.
Κατερίνα : Όχι.
Κλεοπάτρα : Όχι.
Κωνσταντίνα : Μια γυναίκα ηλικίας 35 ετών, που φοιτεί στο τμήμα μου εγκυμονούσε και μέχρι τον 6ο-7ο μήνα εγκυμοσύνης παρακολουθούσε κανονικά τις διαλέξεις μαθημάτων και έπαιρνε μέρος στα φοιτητικά δρώμενα.
Μιχαλίτσα : Όχι.
Μυρτώ : Όχι.
Φυλλιώ : Όχι.
- Σε περίπτωση ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, τι γνωρίζεις ότι μπορείς να κάνεις;
Aναϊς : Αν δεν θέλω να διακόψω τις σπουδές μου και θέλω να κρατήσω το παιδί, η μόνη λύση είναι να τις διακόψω για όσο το δυνατόν λιγότερο, και μετά να τις συνεχίσω.
Βάσω Α. : Σε μια τέτοια περίπτωση υπάρχει η επιλογή της έκτρωσης είτε της συνέχισης της εγκυμοσύνης.
Βάσω Σ. : Ναι. Να απευθυνθώ στο γιατρό μου και στη συνέχεια να γίνουν “ιατρικές διαδικασίες”.
Ιωάννα : Έκτρωση.
Κατερίνα : Διακοπή μέσω άμβλωσης.
Κλεοπάτρα : Έκτρωση.
Κωνσταντίνα : Πρώτη περίπτωση η άμβλωση και δεύτερη η υιοθεσία του εμβρύου.
Μιχαλίτσα : Είτε άμβλωση, είτε κρατάς το βρέφος.
Μυρτώ : Δεν γνωρίζω.
Φυλλιώ : Να απευθυνθώ σε κοινωνικές δομές που βοηθούν ανύπαντρες και νέες μητέρες.
- Στα πλαίσια του πανεπιστημίου, υπάρχει ενημέρωση σχετικά με την αντισύλληψη και την αγωγή γεννετήσιας υγείας;
Aναϊς : Σε αρκετά μεγάλο βαθμό θα έλεγα.
Βάσω Α. : Φαντάζομαι πως υπάρχει αλλά σε πολύ περιορισμένο βαθμό.
Βάσω Σ. : Όχι.
Ιωάννα : Όχι.
Κατερίνα : Όχι.
Κλεοπάτρα : Όχι δυστυχώς δεν υπάρχει.
Κωνσταντίνα : Σπανίως κυρίως με την μορφή σεμιναρίων ή συνεδρίων ενημερώνεται ο φοιτητής εφόσον επιλέγει να το παρακολουθήσει.
Μιχαλίτσα : Όχι.
Μυρτώ : Όχι.
Φυλλιώ : Όχι.
- Όσον αφορά την ισότητα μεταξύ των δύο φύλων, τι ευελπιστείς στο μέλλον;
Aναϊς : Ευελπιστώ το χάσμα να γεφυρωθεί και να υπάρξει επιτέλους ίση αντιμετώπιση. Να μην θεωρείται πλέον η γυναίκα το αδύναμο φύλο.
Βάσω Α. : Ευελπιστώ στο να έχει πραγματική ισχύ το άρθρο του συντάγματος που μας χρίζει ίσους, να είναι συνειδητοποιηθούν οι άνδρες και να αντιμετωπίζουν κατάλληλα τις γυναίκες. Τέλος, ο κόσμος παραμένει φτιαγμένος για άντρες,καθήκον μας ως γυναικείο φύλο είναι να αμφισβητούμε με κάθε τρόπο ο,τι διατηρεί τα πράγματα όπως είναι τώρα.
Βάσω Σ. : Ελπίζω στο να υπάρχουν ίσες ευκαιρίες και στα δύο φύλα, όχι μόνο τυπικά-στα χαρτιά αλλά και στη καθημερινότητα μας.
Ιωάννα : Απόλυτη ισοτιμία μεταξύ των φύλων. Όχι στις διακρίσεις.
Κατερίνα : Να μην υπάρχει διάκριση με βάση το φύλο. Οι γυναίκες να αντιμετωπίζονται δίκαια σε όλους τους τομείς. Ίσα δικαιώματα και ελευθερίες. Η γυναίκα έχει αποδείξει ότι μπορεί να σταθεί αντάξια σε οποιαδήποτε απαίτηση της ζητηθεί.
Κλεοπάτρα : Να υπάρχουν ίσα δικαιώματα και ίσες ευκαιρίες στον εργασιακό τομέα.
Κωνσταντίνα : Η ισότητα να υπάρξει έμπρακτα και όχι μόνο στην θεωρία, η γυναίκα να μην επωμίζεται τον αδύναμο ρόλο των δύο φύλων και να μην περιορίζεται μόνο στον μητρικό της ρόλο και το ρόλο της νοικοκυράς. Η ευθύνη του νοικοκυριού και ανατροφής παιδιών να διανέμεται ισάξια και στους δύο γονείς. Τέλος, ο άντρας να αντιληφθεί ότι ο ρόλος του είναι όντως ίδιος και ίσος με της γυναίκας και δεν οφείλει να είναι εκείνη κατώτερη του επειδή έτσι επιβάλλουν οι κοινωνικοί ρόλοι. Η κοινωνία να μην επιβάλλει στην γυναίκα τι να φορέσει ή πως να ντυθεί για να μην διαφέρει από το γυναικείο πρότυπο ή εξαιτίας του φόβου της σωματικής ή σεξουαλικής επίθεσης.
Μιχαλίτσα : Να υπάρχει μεγαλύτερη ισότητα, κυρίως στην αγορά εργασίας.
Μυρτώ : Να έχουν και τα δύο φύλα και τα ίδια δικαιώματα σε όλους τους τομείς και αυτό να φαίνεται και στις πράξεις.
Φυλλιώ : Να γίνει η κοινωνία περισσότερο δίκαιη και ισότιμη ανεξάρτητης φυλετικού προσδιορισμού.
Οι περισσότερες κοπέλες στην ερώτηση αν έχουν υποστεί κάποιου είδους παρενόχληση απάντησαν αρνητικά. Ωστόσο, μετά από συζητήσεις μας, όλες δήλωσαν ότι με μια δεύτερη σκέψη όλο και κάποιο περιστατικό τους ερχόταν στο μυαλό, ένα άγγιγμα, ένα σφύριγμα, μια άσεμνη κουβέντα κλπ. Έχει εντυπωθεί τόσο έντονα στο μυαλό μας το λεγόμενο “πείραγμα” από το αντρικό φύλο που εκ πρώτης όψεως δεν θυμάσαι καν περιστατικά που σε έκαναν να νιώσεις άβολα καθώς δεν έδωσες βαρύτητα.
Επίσης εντοπίζουμε ότι μέσα από τις απαντήσεις τους στην πλειοψηφία πιστεύουν ότι στα πλαίσια του πανεπιστημίου τα δύο φύλα αντιμετωπίζονται με ισοτιμία. Ωστόσο όσον αφορά την αγορά εργασίας πιστεύουν ότι δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες με έναν άνδρα, καθώς υπάρχουν διακρίσεις και οι άντρες έχουν μεγαλύτερη ευελιξία στο να ανέλθουν επαγγελματικά. Οι περισσότερες από αυτές που συμμετείχαν απάντησαν ότι δεν γνωρίζουν τα δικαιώματα τους σε περίπτωση εγκυμοσύνης, καθώς κατά την δική μου άποψη η κοινωνία δεν έχει λάβει μέτρα ενημέρωσης και ακόμα κυριαρχούν τα στερεότυπα και τα λεγόμενα ταμπού. Ακόμα και στο πλαίσιο του πανεπιστημίου που τα πράγματα θεωρούνται πιο εξελιγμένα δεν υπάρχει η κατάλληλη ενημέρωση, ακόμα και σε θέματα όπως η αντισύλληψη!
Τέλος, όλες αναφέρουν ότι ευελπιστούν σε μια κοινωνία που να είναι δίκαιη επί του πρακτέου. Να πάψουν να υφίστανται οι κοινωνικοί ρόλοι που έχουν επιβληθεί από πολύ μικρή ηλικία και έχουν αλλάξει αλλά κατ’ ελάχιστο. Να μπορεί η γυναίκα να εκφράζεται ελεύθερα, να δημιουργηθεί επιτέλους μια κοινωνία δικαίου που δεν θα βλέπει την γυναίκα ως κατώτερο ον αλλά ως άνθρωπο ισάξιο με τον άνδρα.
Αναμφισβήτητα, μέσα από αδιάκοπους αγώνες τα πράγματα έχουν αλλάξει με τα χρόνια προς το καλύτερο, όμως δεν σημαίνει ότι παύουν να υπάρχουν ακόμα διακρίσεις και μισογυνισμός. Πρέπει να κοιτάξουμε την ρίζα του προβλήματος και να την εξαλείψουμε ώστε καμία γυναίκα πλέον ανά τον κόσμο να νιώσει έστω και για μια στιγμή κατώτερη.
